نیم نگاهی به سیمرغ داران سی و نهمین جشنواره فیلم فجر (بخش دوم و پایانی)
سینما در 5 نما
ابلق
نرگس آبیار ثابت کرد که به کارگردان ماندگاری در سینمای ایران تبدیل شده است. «شیار 143» او را به عموم علاقه مندان سینما معرفی کرد. آبیار با فیلم «نفس» بیشتر دیده شده و سال گذشته با فیلم «شبی که ماه کامل شد» سیمرغ های زیادی شکار کرد. امسال هم فیلم «ابلق» او مورد توجه بود. اساسا آبیار ثابت کرده که فیلم هایش در بدترین حالت، خوبند و اگر عالی هم نباشند، مخاطب را تا انتهای داستان، دنبال خودشان می کشند. فیلم اخیر نرگس آبیار، داستان زنی از طبقه فقیر جامعه است که درگیر و دار مشکلات عجیب و غریب زندگی، خودش را پیدا می کند. او نمی خواهد در انبوه مشکلات یک زنِ درمانده و بیچاره باقی بماند، بنابراین ایستادگی می کند و به مبارزه بر می خیزد تا ثابت کند که لیاقت زندگی را دارد و البته یک زندگی خوب. «ابلق» توانست در ده رشته کاندید سیمرغ شود و البته چهار سیمرغ، شامل: نقش مکمل زن: گلاره عباسی، چهره پردازی: ایمان امیدواری، جلوه های ویژه بصری: فرید ناظرفصیحی و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را با خود به خانه ببرد. بهرام رادان، الناز شاکردوست، گلاره عباسی، مهران احمدی و هوتن شکیبا بازیگران اصلی فیلم هستند.
زالاوا
داستان این فیلمِ ارسلان امیری به تمامِ معنا، خاص است. فیلم در دنیایی متفاوت از سینمای آپارتمانی و شهری ایران می گذرد. روستایی در دورست های ایران در دهه پنجاه خورشیدی، دچار مشکلاتی شده و همه در تکاپوی رفع آن هستند. ماجرا حفظ امنیت است و اهمیت آن در هر اجتماع انسانی. اگر چه «زالاوا» از بازیگران به اصطلاح ستاره، بهره ای نبرده اما بازی هایش بسیار بی عیب و دیدنی هستند. داستان فیلم بسیار ساده است و همین سادگی عامل اصلی جذابیت آن شده است. احتمال زیادی دارد که «زالاوا» به الگویی برای ظهور یک رویکرد جدید در سوژه های سینمایی در میان فیلم سازان ایرانی تبدیل شود. با خروج از کلیشه های 20 سال گذشته در پرداختن به معضلات و مشکلات نه چندان همه گیر طبقه متوسط رو به بالای شهرهای بزرگ ایران که طیف وسیعی از فیلم های اجتماعی را در برگرفته است، می توان به ظهور سینمایی از جنس «زالاوا» امید بست. این فیلم در هفت رشته کاندید سیمرغ بلورین شد و توانست سه سیمرغ شامل: نقش مکمل مرد: پوریا رحیمی سام، فیلمنامه: ارسلان امیری آیدا پناهنده و تهمینه بهرام و بهترین کارگردان اول: ارسلان امیری را شکار کند. فیلمبرداری فیلم «زالاوا» نیز که توسط محمد رسولی انجام شده بود، شایسته دریافت دیپلم افتخار شناخته شد. هدی زین العابدین، پوریا رحیمی سام و نوید پورفرج با زیگران اصلی فیلم «زالاوا» هستند.
روزی روزگاری آبادان
حمیدرضا آذرنگ پیش از ماجرای همه گیری ویروس کرونا، گفته بود که دنبال ساخت یک فیلم سینمایی است. البته شاید می شد حدس زد کسی که بچه جنوب و شهر اندیمشک است، فیلمی درباره جنوب ایران بسازد. به هر حال «روزی روزگاری آبادان» با بازی های خوب، داستان جذاب و توانا و البته فضاسازی های میدانی بسیار درخشان و شایسته، در میان فیلم های جشنواره فجر هم مورد توجه قرار گرفت. آذرنگ به عنوان یک بازیگر باتجربه، تمرکز اصلی را روی بازی های بازیگرانش قرارداده است و پس از آن کوشیده است تا خالق یک آبادانِ واقعی و بیرون از کلیشه های مرسومِ تلویزیونی و سینمایی باشد. با ورود به لایه های درونی جامعه آبادان و شخصیت های بی آلایش و سختکوش مردم این دیار، «روزی روزگاری آبادان» جذاب تر شده است و بیننده را تا انتها به دنبال خود می کشاند. با دیدن نخستین فیلم آذرنگ، به عمق تاثیر هشت سال جنگ تحمیلی بر شهر زیبای آبادان و حضور صنعت نفت در گوشه گوشه آن پی خواهید برد. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: «خانواده پنج نفری مصیب در آخرین روز سال مشغول خرید شب عید هستند، اما به دلیل حال بد «مصیب» که ناشی از گرفتاری اش به مواد مخدر است، کشمکشی میان آنها درمی گیرد و در اوج تلاش «خیری» (مادر خانواده) برای به آرامش رساندن خانواده به ناگاه اتفاقی غیرمنتظره همه آن ها را غافلگیر می کند و ...». فیلم توانست در هفت رشته کاندید دریافت سیمرغ شود و البته تنها سهیل دانش اشراقی در رشته طراحی صحنه سیمرغ را برای این فیلم به خانه برد. حمید رضا آذرنگ، محسن تنابنده و فاطمه معتمدآریا بازیگران اصلی این فیلم هستند.
تک تیرانداز
شاید اگر بگوییم یکی از خاص ترین فیلم هایی که دو دهه گذشته درباره دفاع مقدس ساخته شده، فیلم «تیرانداز» است، حرف اغراق آمیزی نزده باشیم. علی غفاری کارگردان این فیلم، «استرداد» را در کارنامه خود دارد؛ فیلمی که سال 1390 سیمرغ های زیادی شکار کرد. البته غفاری با مجموعه سریال «بچه مهندس» در تلویزیون نیز خوش درخشیده است. اما هر بیننده ای خیلی راحت می تواند بگوید که «تک تیرانداز» یک سروگردن از «استرداد» بالاتر است و این مسئله نشان می دهد که غفاری رو به رشد بوده و توانسته است در خلق هنری اش موفق باشد. «تیرانداز» حکایت گر غرور ملی است. این فیلم غیرت و مردانگی و دفاع از ناموس و وطن را روایتگری می کند. «تیرانداز» لحظات درخشان بسیار زیادی دارد و به همین دلیل هم در پنج رشته توانست کاندید دریافت سیمرغ باشد و در دو رشته شامل: جلوه های ویژه میدانی: ایمان کرمیان و نگاه ملی: ابراهیم اصغری سیمرغ هایی را از آن خود کند. کامبیز دیرباز، امیر رضا دلاوری و علیرضا کمالی بازیگران اصلی فیلم «تک تیرانداز» هستند.
مامان
آرش انیسی کارگردان فیلم «مامان» از سینماگران تازه کار اما خوش استعداد و آینده دار سینمای ایران است. چنان که از نام فیلم پیداست، داستان درباره مادر بودن است. انیسی کوشیده است تا مادر ایرانی را در قامتی دیگر و در زاوایه ای متفاوت به بیننده اش نشان دهد. مادر در فیلم «مامان» در موقعیتی بحرانی قرار گرفته است. دو گانگی های روانی و شخصیتی در اطراف او و فضای فکری و روحی فرزندانش یکی از چالش انگیزترین موقعیت های شخصیت اصلی فیلم است. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: «مامان» که با وجود جدایی از شوهرش برای خواهر و برادرهای او هنوز همان «نانسی» دختر آبادانیِ با کلاس و دوست داشتنی است، برای پسرهایش یک پیرزن بداخلاق و غرغرو است که با تاکسی خود مسافر جابه جا می کند و در ظاهر بزرگ ترین مانع خوشبختی آن ها در زندگی است، اما...». یکی از درخشان ترین اجزای فیلم «مامان» بازی شاخص رویا افشار است که برای این فیلم برنده سیمرغ شد. البته فیلم «مامان» در پنج رشته کاندید دریافت سیمرغ بلورین بود اما به هر حال آنچه توجه داوران را بیش از هر چیز دیگر جلب کرد، بازی رویا افشار بود. عرفان ابراهیمی و امیرنوروزی نیز از بازیگران اصلی فیلم «مامان» هستند.
مروری بر نامزدها
اگرچه بردن سیمرغ خیلی ارزش دارد و اصل ماجرای جشنواره و مسابقه هم همین است اما بالاخره فیلم هایی هم که نامشان در میان نامزدها بوده و سیمرغی شکار نکردند، به احتمال بسیار زیاد آثار درخور توجهی بوده اند که در رشته ای خاص کاندید شده اند. یکی از اصلی ترین ناکامان در شکار سیمرغ امسال فیلم «شیشلیک» به کارگردانی محمدحسین مهدویان بود. این فیلم با اینکه در پنج رشته نامزد شده بود اما نتوانست در هیچکدام صاحب سیمرغ شود. فیلم در ژانر کمدی است و خیلی ها پیش بینی کرده اند فروش بسیار خوبی خواهد داشت. رضا عطاران، پژمان جمشیدی، ژاله صامتی، وحید رهبانی و جمشید هاشم پور، بازیگران اصلی این فیلم هستند. فیلم «تی تی» به کارگردانی آیدا پناهنده که درون مایه ای فانتزی و طنز دارد، با اینکه در چهار رشته نامزدشده بود، اما دومین ناکام بزرگ جشنواره در شکار سیمرغ بود. الناز شاکردوست، هوتن شکیبا و پارساپیروزفر بازیگران این فیلم هستند که احتمال زیادی دارد به زودی اکران شود. فیلم بعدی «مصلحت» نام دارد. فیلمی که حسین دارابی آن را کارگردانی کرده و از ناکامان بزرگ دریافت سیمرغ محسوب می شود. این فیلم خوش ساخت و جسورانه در هشت رشته کاندید دریافت سیمرغ شد اما در هیچ کدام نتوانست موفق باشد. البته نازنین فراهانی دیپلم افتخار برای نقش اول زن و حسین دارابی دیپلم افتخار بهترین کارگردانی اول را به دست آوردند. پیش بینی می شود فیلم «مصلحت» از سوی جریان های مختلف اجتماعی و منتقدان سینما توجه های زیادی را به سمت خود جلب کند. چهار فیلم بعدی به نام های«گیج گاه» به کارگردانی عادل تبریزی، «ستاره بازی» به کارگردانی هاتف علیمردانی، «منصور» به کارگردانی سیاوش سرمدی و «خط فرضی» به کارگردانی فرنوش سرمدی نیز هر کدام در دو رشته نامزد شدند و اما نتوانستند سیمرغی دریافت کنند. هر چهار فیلم قابل توجه هستند و احتمالا نام آنها را در سال 1400 خورشیدی بیشتر خواهید شنید.