آنچه زنگنه از طرح های مورد بهره برداری گفت
بیژن زنگنه، وزیر نفت در مراسم بهره برداری از سه طرح ملی صنعت نفت، با بیان اینکه خوشبختانه در حال حاضر در تمامی میدان های مشترک نسبت به همسایگان در وضع مناسبی قرار داریم، گفت: ظرفیت تولید نفت خام در میدان های مشترک غرب کارون از ۷۰ هزار بشکه در روز، به ۴۰۰ هزار بشکه افزایش یافته است. او با قدردانی از رئیس جمهوری و با تبریک به مردم به دلیل بهره برداری از این طرح ها در شرایط سخت اظهار کرد: دو طرح توسعه میدان آذر و واحد بازیابی اتان پتروپالایش کنگان، با مجموع سرمایه گذاری حدود ۲.۶ میلیارد دلار به بهره برداری رسمی می رسد. وی با اشاره به اینکه میدان مشترک آذر در منطقه دهلران از استان ایلام، نخستین طرحی است که افتتاح می شود، اظهار کرد: با توجه به تدبیر جنابعالی و سیاست دولت مبنی بر اولویت بهره برداری از میدان های مشترک نفت و گاز و تعهد وزارت نفت در این دوره بر تعیین تکلیف و توسعه همه میدانهای مشترک، خوشبختانه تا پایان دولت به جایی می رسیم که همه این میدان ها یا به بهره برداری در وضع بسیار مطلوب مانند پارس جنوبی رسیده اند یا با وجود تحریم ها صاحب قرارداد و پیمانکار شده اند و در حال فعالیت هستند.
بازگشت هزینه ۱.۶ میلیارد دلاری توسعه میدان آذر
وزیر نفت با بیان اینکه میدان آذر، یکی از میدان های مشترک است که توسعه نیافته و رقم تولید آن صفر بود، تصریح کرد: این طرح در سال ۱۳۹۱ در قالب قرارداد بیع متقابل با شرکت ایرانی سروک آذر که عمده سهام آن متعلق به سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی نفت است، امضا شد و پیشرفت آن خرداد سال ۱۳۹۲ حدود ۶ درصد بوده است. زنگنه با اشاره به اینکه طرح میدان آذر در دو مرحله اجرا شده که مرحله نخست آن با تولید روزانه ۳۰ هزار بشکه از اردیبهشت سال ۱۳۹۶ عملی شد، افزود: فاز دوم این طرح، با تولید روزانه ۶۵ هزار بشکه از دی امسال محقق شده است. وی تولید انباشتی این میدان را تاکنون حدود ۳۶ میلیون بشکه نفت اعلام کرد و گفت: ۱.۶ میلیارد دلار هزینه طرح توسعه این میدان برگشته است. وزیر نفت با اشاره به اینکه نفت تولیدی از میدان آذر از ۱۹ حلقه چاه با عمق بیش از ۴۵۰۰ متر پس از فراورش و جداسازی نفت، گاز و آب در واحد فراورش مرکزی، به مصرف کنندگان داخلی یا پایانه های صادراتی منتقل می شود، اظهار کرد: نکته مهم درباره این طرح، تکمیل زنجیره ارزش است. به این معنا که گاز همراه ترش تولیدی از این میدان پس از جداسازی به مرکز جمع آوری گاز دهلران منتقل و از آن طریق به همراه گازهای میدان های چشمه خوش، آبان، پایدارغرب، پایدار شرق، دهلران، دانان به ان جی ال ۳۱۰۰ ارسال می شود. بخشی از این گاز به شبکه سراسری گاز تزریق و بقیه به خوراک یک واحد پتروشیمی تبدیل می شود.
زنگنه با بیان اینکه طرح ان جی ال ۳۱۰۰ با سرمایه گذاری ۸۹۰ میلیون دلار و بیش از ۵۸ درصد پیشرفت در حال اجراست و ان شاء الله سال آینده به بهره برداری می رسد، تصریح کرد: در پایین دست طرح ان جی ال ۳۱۰۰ نیز پتروشیمی دهلران با ظرفیت حدود یک میلیون تن است که ازسوی صندوق بازنشستگی نفت در حال ساخت است. درواقع گازهای مشعل تولیدی این میدان ها پس از شیرین سازی و جداسازی در ان جی ال ۳۱۰۰ به محصولات ارزشمند پتروشیمی تبدیل می شود. وی با یادآوری اینکه همان طور که در آیین بهره برداری رسمی از پتروشیمی ایلام در دی امسال مطرح شد، اقدام های گسترده ای در زنجیره فعالیت های نفت، گاز و پتروشیمی در استان ایلام در حال اجراست، افزود: از مهم ترین این طرح ها افزون بر طرح توسعه میدان آذر، می توان به طرح واحد پلی پروپیلن ایلام، فاز ۲ پالایشگاه گاز ایلام، فاز ۲ توسعه میدان گازی تنگ بیجار و توسعه ۶ میدان نفتی آبان، پایدار غرب، چنگوله، چشمه خوش، دالپری و پایدار شرق در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی اشاره کرد. وزیر نفت ادامه داد: مجموع سرمایه گذاری در این طرح ها بیش از ۵.۳ میلیارد دلار خواهد بود که اگر کارخانه ان جی ال ۳۱۰۰ و پتروشیمی دهلران را به آن اضافه کنیم، این رقم به ۶.۸ میلیارد دلار می رسد، استان ایلام یکی از مراکز تمرکز فعالیت صنعت نفت است.
پتروپالایش کنگان؛ طرح مادر تولیدکننده خوراک
زنگنه از پتروپالایش کنگان به عنوان دومین طرحی که به بهره برداری می رسد، نام برد و با بیان اینکه این طرح در عسلویه و در کنار فاز ۱۲ پارس جنوبی اجرا شده است، یادآور شد: قرارمان این بود که امسال ۱۷ طرح پتروشیمی با سرمایه گذاری ۱۱.۴ میلیارد دلار و ظرفیت ۲۵ میلیون تن به بهره برداری برسد. این طرح که با سرمایه گذاری نزدیک به یک میلیارد دلاری افتتاح میشود، جزو این طرح هاست که به بهره برداری می رسد و ظرفیت تولید آن هم ۳.۵ میلیون تن در سال است. وی با بیان اینکه این طرح در زنجیره تولیدهای پتروشیمی، یک طرح مادر تولیدکننده خوراک است، خطاب به رئیس جمهوری گفت: مجموع ظرفیت طرح های تولید خوراک واحدهای پتروشیمی که امسال افتتاح شده اند و می شوند، ۱۱.۲ میلیون تن در سال است. وزیر نفت از افتتاح یک طرح تأمین خوراک پتروشیمی در هفته های آتی خبر داد و یادآور شد: واحد بازیابی اتان پتروشیمی بوشهر، پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس، پتروپالایش کنگان و پالایشگاه پارسیان سپهر در عسلویه به مرحله بهره برداری رسیده و خواهد رسید که سال آینده نیز ان جی ال ۳۱۰۰ و ان جی ال ۳۲۰۰ به بهره برداری می رسد. زنگنه با اشاره به اینکه طرح پتروپالایش کنگان از سوی شرکت سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی نفت با تأمین مالی صندوق توسعه ملی و بانک های ملت، اقتصاد نوین، تجارت، صادرات و خاورمیانه احداث شده است، تصریح کرد: ارزش فروش تولیدات سالانه این طرح، یک میلیارد دلار است که مایعات تولیدی تا زمان راه اندازی واحدهای پایین دستی این طرح صادر شده و اتان تولیدی نیز به مصرف مجتمع های پتروشیمی مستقر در پارس جنوبی می رسد. وی با بیان اینکه در پایین دست طرح پتروپالایش کنگان چهار طرح اجرا می شود، توضیح داد: یک واحد الفین یک میلیون تنی و ۳ واحد تولید پلی اتیلن ۳۰۰ هزار تنی با سرمایه گذاری ۱.۵ میلیارد دلار با مجموع پیشرفت ۴۰ درصدی در حال ساخت است. وزیر نفت گفت: اگر تحریم ها نبود، همه این طرح ها می توانست با هم به بهره برداری برسد و علت تأخیر در اجرای این طرح و زنجیره، اعمال تحریم ها بوده است. زنگنه از همه دست درکاران این طرح ها، شرکت ملی نفت ایران، مهندسان، پیمانکاران، مشاوران، کارگران و بویژه مهندس رحیمی، رئیس پیشین صندوق بازنشستگی نفت قدردانی کرد.
ابرپروژه پتروشیمی کیان
وی با بیان اینکه عملیات اجرایی طرح پتروشیمی کیان به عنوان سومین طرح، به صورت رسمی آغاز می شود، توضیح داد: این طرح از ابرپروژه های پتروشیمی است که فاز نخست آن به حدود ۲ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد و به صورت مشترک از سوی هلدینگ نفت و گاز پارسیان و هلدینگ پتروفرهنگ که مربوط به صندوق فرهنگیان است، اجرا می شود. وزیر نفت با اشاره به اینکه قرارداد اجرای این طرح چند ماه است که امضا و عملیات ابتدایی آن آغاز شده است، افزود: ویژگی مهم این طرح، دریافت مجموعه ای از خوراک های ترکیبی مایع و گاز با ظرفیت ۲.۵ میلیون تن است. این طرح عظیمی است و ما چهار طرح از این نوع داریم. زنگنه تصریح کرد: افزون بر پتروشیمی کیان سه طرح دیگر با استفاده از مجموعه ای از خوراک های ترکیبی مایع و گاز (دو طرح در عسلویه و یک طرح در بندر ماهشهر) تعریف شده که همسو با جهش سوم و ریل گذاری برای آینده صنعت پتروشیمی و ساختن اقتصاد مقاومتی با نگاه درون زا و و برون گراست. وی با تأکید بر اینکه این طرح ها بر پایه خوراک ترکیبی طیفی از تولیدهای بسیار با ارزش را تولید می کنند که بر پایه آنها می توان صدها کارخانه جدید پایین دستی در نقاط مختلف کشور احداث کرد، گفت: ما تأکیدمان این است طرح هایی که برای کلنگ زنی یا آغاز عملیات می گذاریم، اطمینان کافی از جدی و اجرایی بودن و تأمین منابع آنها داشته باشیم. وزیر نفت گفت: این موفقیت های بزرگ را به جنابعالی و ملت بزرگ ایران که در این روزهای سخت توانستند به این دستاوردهای بزرگ دست یابند، تبریک می گویم و روزهای بهتری را برای همه از خداوند متعال مسألت می کنم.
میدان مشترک آذر
میدان آذر، از پیچیده ترین میدان های هیدروکربوری کشور از نظر ساختار زمین شناسی است که توالی لایه های پرفشار و کم فشار، حفاری در این میدان را بسیار سخت و پرچالش کرده است، به نحوی که طول دوره حفاری چاه های این میدان، چند برابر طول دوره حفاری در دیگر میدان های حوزه خشکی کشور زمان برده است. افزون بر صعوبت عملیات حفاری و پیچیدگی های ساختار زمین شناسی این میدان، سیال تولیدی آذر نیز حاوی ترکیبات بشدت خورنده ای است که این امر، به کارگیری مواد و آلیاژهای مقاوم در برابر خوردگی را در هر دو بخش زیرسطحی و روسطحی اجتناب ناپذیر ساخته بود که با وجود شرایط تحریمی، تأمین این اقلام با موفقیت انجام و این اقلام در میدان به کارگیری شدند. اجرای این عملیات در چند حلقه از چاه های میدان آذر، فعالیتی بود که برای نخستین بار در کشور در ابعاد میدانی به اجرا درآمد، ضمن آنکه دیگر چاه های این میدان نیز تحت اسیدزنی انتخابی با حجم بالا قرار گرفت و به این ترتیب امکان مشارکت حداکثری لایه های تولیدی و در نتیجه افزایش قابل ملاحظه شاخص بهره دهی تولید از چاه های این میدان مشترک فراهم شد. در حوزه مسائل فنی مشارکت بیش از ۷۵ درصدی سهم ایرانی با تکیه بر توان و قابلیت های پیمانکاران و سازندگان داخلی و در قالب واگذاری بالغ بر ۱۵۰ قرارداد کوچک و بزرگ به دست آمد و از دیگر نکات برجسته این طرح، می توان به ثبت رکورد افزون بر ۷۳ میلیون نفرساعت کارکرد مستمر بدون حادثه منجر به فوت یا از کارافتادگی جدی اشاره کرد. میزان نفت درجای میدان آذر حدود ۴.۳ میلیارد بشکه است و برآورد می شود در یک دوره بهره برداری ۴۰ ساله، افزون بر ۴۰۰ میلیون بشکه نفت خام از این میدان برداشت شود. در شرح کار جامع توسعه (MDP) این میدان، تحقق اهداف طرح در قالب دو مرحله زودهنگام و نهایی تعریف شده بود. بر این اساس، در مرحله زودهنگام تولید روزانه ۳۰ هزار بشکه و در مرحله نهایی، تولید روزانه ۶۵ هزار بشکه نفت خام پیش بینی شد که این اهداف به ترتیب در اردیبهشت سال ۹۶ و دی امسال حاصل شدند.
کنگان
واحد بازیابی اتان پتروپالایش کنگان به عنوان فاز نخست این شرکت و از جمله طرح های جهش دوم صنعت پتروشیمی که بهره برداری شد، عملیات اجرایی طرح پتروپالایش کنگان در بهمن سال ۱۳۹۴ با هدف فراوری گاز غنی شده و بازیابی اتان، پروپان، بوتان و پنتان به همراه ترکیبات سنگین تر از گاز ورودی برای خوراک پتروشیمی در فاز نخست و تولید پلی اتیلن سبک و سنگین در فاز دوم آغاز و طراحی، خرید و اجرای واحدبازیابی اتان این شرکت در کمتر از پنج سال براساس برنامه زمان بندی اجرا شد. واحد بازیابی اتان پتروپالایش کنگان با دریافت سالانه ۲۱ میلیون تن خوراک از فاز ۱۲ پارس جنوبی، ظرفیت تولید سالانه یک میلیون و ۷۵۰ هزار تن اتان، یک میلیون تن پروپان، ۵۰۰ هزار تن بوتان و ۲۵۰ هزار تن پنتان را دارد که می تواند سالانه حدود یک میلیارد دلار برای کشور درآمدزایی داشته باشد. تأمین سرمایه احداث واحد بازیابی اتان پتروپالایش کنگان با حجم ۹۷۰ میلیون دلار از محل سهامدار اصلی، شرکت سرمایه گذاری اهداف و تسهیلات بانکی از بانک های ملت، اقتصاد نوین، تجارت، صادرات و خاورمیانه انجام شده، به طوری که سهم هر بخش از سرمایه گذاری به تفکیک، مهندسی ۴ درصد، خرید و تدارکات ۸۰ درصد، ساختمان و نصب و پیش راه اندازی ۱۴ درصد و آموزش و راه اندازی ۲ درصد است. ۱۰۰ درصد طراحی، مهندسی و راه اندازی همه واحدها و بخش های این طرح از سوی شرکت های ایرانی و بدون حضور کارشناسان خارجی انجام شده است؛ مهندسی پایه نیز ازسوی گروه باختر، مهندسی تفصیلی از سوی شرکت طراحی و مهندسی صنایع انرژی (EIED) انجام شده و پیمانکاران اجرایی نیز شرکت های رامپکو، پیمان رودک، عمران ساحل، مپنا بویلر، کیانسازه بنوار و اکسیر صنعت بوده اند. اجرای طرح بازیابی اتان پتروپالایش کنگان با استفاده حداکثری از تولیدات ایرانی صورت گرفته، به طوری که ۶۵ درصد از تجهیزات طرح از منابع داخلی کشور تهیه شده و حداقل ۹۵ شرکت بزرگ ایرانی در جریان ساخت تجهیزات قرار داشته اند، به طوری که در اجرای این طرح برای ۳۵۰۰ نفر در دوران ساخت و برای ۶۲۲ نفر در دوران بهره برداری اشتغالزایی شده است.
پتروشیمی کیان
عملیات اجرایی ساخت طرح پتروشیمی کیان، به عنوان یکی از راهبردی ترین پتروشیمی های کشور همسو با توسعه پایدار صنعت پتروشیمی و ایجاد ارزش افزوده بالا با حجم سرمایه ۳.۵ میلیارد یورو با فرمان رئیس جمهوری آغاز شد. شرکت پتروشیمی کیان در سال ۹۱ تأسیس و این مجتمع در سه قطعه زمین به مساحت تقریبی ۷۵ هکتار در فاز ۲ پتروشیمی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی واقع در عسلویه احداث خواهد شد که پس از بهره برداری کامل از بزرگترین مجتمع های پتروشیمی کشور و منطقه خواهد بود. مجموع ظرفیت تولید واحد فرایندی الفین، استخراج بنزن، بوتادین و هیدرودی آلکیلاسیون در فاز نخست پتروشیمی کیان سالانه بیش از ۲ میلیون تن است و ۱۲۶۰ هزار تن اتیلن، ۳۲۷ هزار تن پروپیلن، ۲۰۲ هزار تن بنزن، ۱۷۷ هزار تن بوتادین و ۴۵ هزار تن نفت کوره در این واحد تولید می شود. ۲۶۵ هزار تن اتیل بنزن/ استایرن مونومر، ۱۵۰ هزار تن پروپیلن اکساید، ۱۵۰ هزار تن نرمال بوتانول، ۱۰۰ هزار تن دواتیل هگزانول و ۲۵ هزار تن ایزوبوتانول نیز در فاز دوم این طرح تولید می شود. مجموع سرمایه گذاری فازهای یک و دو طرح پتروشیمی کنگان حدود ۳.۵ میلیارد یورو است که از محل آورده سهامداران و از بازار سرمایه و فاینانس تأمین می شود. ارزش فروش محصولات نیز ۲ میلیارد و ۸۸۴ میلیون دلار در سال پیش بینی شده است. طرح پتروشیمی کیان در دوران ساخت برای ۳۱۰ هزار نفر در ماه و در دوران بهره برداری برای ۷۰۳ نفر اشتغال ایجاد می کند. ۶۰ درصد شرکت پتروشیمی کیان متعلق به هلدینگ گسترش نفت و گاز پارسیان است و ۴۰ درصد هم به هلدینگ پتروفرهنگ تعلق دارد.