گزارشی از اجرای طرح «تولید قوای محرکه کم مصرف در خودروهای داخلی و جایگزینی با خودروهای فرسوده»
از رده خارج شدن خودروهای اسقاطی تا 1401
مشعل استفاده بهینه سوخت در خودروها همیشه مورد بحث و بررسی و گاهی اوقات نقد از سوی کارشناسان بوده است که چگونه می توان جهت کاهش مصرف و بهینه سازی سوخت گام موثری برداشت، برای رفع این معضل شرکت بهینه سازی مصرف سوخت طرح «تولید قوای محرکه کم مصرف در خودروهای داخلی و جایگزینی با خودروهای فرسوده» را سال 1396 فراخوان کرد تا بدین منظور شرکت های داخلی تولیدکننده موتور کم مصرف با نشان تجاری داخلی شناسایی شوند. در این طرح ذکر شده به ازای تولید داخلی قوای محرکه کم مصرف روی خودروی داخلی با نشان تجاری داخلی، یک دستگاه خودروی سواری با عمر بالا (با اولویت خودروهای عمومی) اسقاط و از رده خارج می شود. اجرای این طرح منجر به صرفه جویی در مصرف بنزین شده و به تبع آن از انتشار گاز دی اکسیدکربن کاسته خواهد شد. پرداخت منابع حاصل از صرفه جویی سوخت به سرمایه گذار/سرمایه گذاران عامل صرفه جویی مجری طرح یا شرکت های داخلی تولیدکننده موتور کم مصرف، پس از تأیید شرکت بهینه سازی مصرف سوخت کشور در بازه های زمانی سه ماهه و در مدت 5 سال قابل پرداخت خواهد بود. در ادامه بخشی از اقدامات انجام شده در مسیر دستیابی به اهداف طرح «تولید قوای محرکه کم مصرف در خودروهای داخلی و جایگزینی با خودروهای فرسوده» را می خوانید.
در طرح تولید قوای محرکه کم مصرف خودروهای داخلی و جایگزینی با خودروهای فرسوده به ازای تولید هر دستگاه قوای محرکه کم مصرف و نصب آن روی خودرو داخلی، یک دستگاه خودرو سواری با عمر بالا (اولویت خودروهای عمومی) اسقاط و از رده خارج خواهد شد. این طرح تا سال ۱۴۰۱ اجرایی خواهد شد و بازپرداخت صرفه جویی حاصل از اجرای آن تا سال ۱۴۰۵ ادامه می یابد. سقف بازپرداخت برای اجرای این طرح معادل ۳۲۸ میلیون دلار برآورد شده که به ازای هر خودرو ۶۵۶ دلار در پنج سال به سرمایه گذار پرداخت خواهد شد. در این طرح به ازای تولید هر دستگاه قوای محرکه کم مصرف و نصب آن روی خودرو داخلی، یک دستگاه خودرو سواری با عمر بالا (اولویت خودروهای عمومی) اسقاط و از رده خارج خواهد شد. متوسط میزان مصرف سوخت در خودروهای تولیدی فعلی، ۷ تا ۷.۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است که با اجرای این طرح به ۴ تا ۴.۵ لیتر کاهش می یابد و بازپرداخت به سرمایه گذاران از محل صرفه جویی انجام شده صورت می گیرد. معیار اندازه گیری میزان کاهش مصرف سوخت قوای محرکه کم مصرف را مقایسه مصرف سوخت خودروهای تولیدی (فناوری جدید) با خط معیار رده D برچسب انتشار دی اکسیدکربن در استاندارد ملی ۲-۴۲۴۱ در نظر گرفته اند. با اجرای کامل این طرح ۲ میلیارد لیتر در مصرف بنزین صرفه جویی خواهد شد و به موجب آن ۴.۲ میلیون تن از حجم انتشار دی اکسیدکربن کاسته می شود و منابع حاصل از صرفه جویی پس از تأیید شرکت بهینه سازی مصرف سوخت به سرمایه گذاران عامل صرفه جویی مجری طرح یا شرکت های داخلی تولیدکننده موتور کم مصرف در بازه های زمانی سه ماهه و در مدت پنج سال تخصیص خواهد یافت.
کاهش آلاینده های زیست محیطی
صرفه جویی در مصرف بنزین موتور، کاهش آلاینده های زیست محیطی ناشی از احتراق بنزین موتور، بهبود شرایط اقتصاد انرژی با کاهش واردات بنزین یا امکان صادرات آن از اهداف مهم طرح «تولید قوای محرکه کم مصرف در خودروهای داخلی و جایگزینی با خودروهای فرسوده» به شمار می روند. دامنه کاربرد این طرح نیز 500 هزار خودرو بنزینی است و مدت زمان بازپرداخت آن به ازای هر دستگاه خودرو 5 سال در نظر گرفته شده است، سقف بازپرداخت آن نیز در طول دوره اجرای طرح (1396-1405) 328 میلیون دلار است. طول دوره اجرای طرح 2 میلیارد لیتر بنزین صرفه جویی خواهد شد و شاهد کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در طول دوره اجرای طرح به میزان 4.2 میلیون تن معادل کربن خواهیم بود. ضمن آنکه میزان صرفه جویی در طول عمر مفید طرح (1396-1401) 4 میلیارد لیتر بنزین برآورده شده است. از دیگر برنامه های در نظر گرفته شده در طرح «تولید قوای محرکه کم مصرف در خودروهای داخلی و جایگزینی با خودروهای فرسوده» می توان به ارزش صرفه جویی در طول عمر مفید طرح 657 میلیون دلار (در نفت 55 دلار) و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در طول عمر مفید طرح 8.4 میلیون تن معادل کربن اشاره کرد.
جایگزینی 500 هزار خودرو تا سال 1401
با توجه به مصوبه شورای اقتصادی و به استناد ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر این طرح 500 هزار خودرو تا سال 1401 اجرا خواهد شد و بازپرداخت صرفه جویی حاصل از اجرای طرح تا سال 1405 ادامه خواهد داشت. ارزش کل بازپرداخت برابر 328 میلیون دلار برآورد می شود. پرداخت منابع حاصل از صرفه جویی سوخت به سرمایه گذاران عامل صرفه جویی مجری طرح یا شرکت های خودروساز به شرط جایگزینی یک دستگاه خودرو جدید (موضوع طرح) با خودرو فرسوده با تأیید وزارت نفت قابل پرداخت است. در این مسیر گام های موثری برداشته است که برخی از آنها عبارتند از: اخذ مصوبه شورای اقتصاد، اخذ مصوبه هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران جهت اجرای طرح و تفویض نیابت اجرای طرح به شرکت بهینه سازی مصرف سوخت، اخذ مصوبه کمیسیون مناقصات برای برگزاری فراخوان شناسایی و ارزیابی تولیدکنندگان قوای محرکه کم مصرف، نشر فراخوان جهت شناسایی و ارزیابی تولیدکنندگان، دریافت مدارک از تولیدکنندگان و برگزاری کمیته فنی و بازرگانی جهت بررسی مدارک دریافت شده. طراحی و تدوین رویه ها و گردش های کاری و فرآیندهای اجرای طرح (تهیه و پیش نویس قرارداد، رویه های مالی، تهیه طرح اندازه گیری و صحه گذاری، شناسایی، ثبت نام و انعقاد قرارداد با سرمایه گذار عامل صرفه جویی و اجرای طرح (اسقاط و جایگزینی) و تدوین و نهایی سازی برنامه زمان بندی طرح از دیگر اقدامات انجام شده در دستیابی به اهداف طرح «تولید قوای محرکه کم مصرف در خودروهای داخلی و جایگزینی با خودروهای فرسوده» به شمار می رود. از اقدامات انجام شده دیگر می توان به تهیه و تایید پیش نویس قرارداد «پرداخت یارانه صرفه جویی سوخت برای اجرای طرح» بین شرکت بهینه سازی مصرف سوخت با شرکت سرمایه گذار عامل صرفه جویی، اخذ تاییدیه شرکت ملی نفت ایران روی ویرایش نهایی قراردادها (مدیریت امور مالی و مدیریت امور حقوقی و قراردادها)، تهیه و نهایی سازی طرح صحه گذاری و اندازه گیری، اخذ تأیید هیات مدیره شرکت برای انعقاد قرارداد 100 هزار دستگاه با شرکت تیوان 21/05/97، پیگیری جهت تدوین انعقاد قرارداد اجرای طرح با شرکت تیوان و تهیه و تدوین شرح خدمات و گزارش توجیه فنی- اقتصادی برای انتخاب و انعقاد قرارداد مشاوره و نظارت با عامل سوم (مشاور مدیریت طرح (MC)اشاره کرد.
5 لیتر مصرف در یکصد کیلومتر
برای خودروهای جدید نیز مشخصات فنی در نظر گرفته شده است، مانند اینکه خودرو سواری، تولید داخلی با نشان تجاری داخلی باشد و حداکثر مصرف سوخت 5 لیتر در یکصد کیلومتر باشد و استاندارد آلایندگی یورو 6 نیز برای آن در نظر گرفته شده است. ضمن آنکه خودرو کم مصرف و دارای سوخت بنزین باشد. برای این طرح سیستم سوخت رسانی، گیربکس، سیستم فرمان، مشخصات فیزیکی، الزامات ایمنی و تجهیزات جانبی و مشخصات ظاهری در نظر گرفته شده است که در آن مشخصات فنی خودروهای پیشنهادی باید پس از تأیید سازمان ملّی استاندارد ایران و سازمان حفاظت محیط زیست به تأیید نهایی وزارت نفت برسد. برای گارانتی و خدمات پس از فروش خودرو نیز حداقل 18 ماه بدون محدودیت طی مسافت و حداقل پنج سال خدمات پس از فروش و آموزش در نظر گرفته شده است. گفتنی است؛ همسو با روند اجرای طرح«تولید قوای محرکه کم مصرف در خودروهای داخلی و جایگزینی با خودروهای فرسوده»، قراردادی با شرکت تیوان تا سقف بازپرداخت 65.6 میلیون دلار منعقد شده است و شامل تولید 100 هزار دستگاه قوای محرکه کم مصرف است، بر اساس این قرارداد، شرکت مذکور متعهد شده تا قراردادی جانبی با یکی از شرکت های خودروساز جهت نصب موتورهای کم مصرف روی خودروهای داخلی و جایگزینی با 100 هزار دستگاه خودروی فرسوده داشته باشد.