گفت و گوبا مدیرخطوط لوله شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران
همیشه آماده ایم
زمستان استخوان سوز یا تابستان سوزان؛ فرقی نمی کند
انتقال ایمن، پایدار و بدون وقفه فرآورده های نفتی با خطوط لوله، همواره یکی از مهم ترین اهداف راهبردی به شمار می رود که شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران آن را سرلوحه برنامه های خود قرار داده است. چنین مسئولیتی مهم و استمرارگونه به هیچ فصلی از سال محدود نمی شود و این بدان معناست که تاسیسات انتقال نفت اعم از خطوط لوله انتقال و تلمبه خانه هایی که در مسیر آنها احداث شده اند در هر شرایطی باید آماده به کار باشند. با گذر از نیمه نخست سال و ورود به نیمه دوم آن، برف و باران بیشتر نقاط کشور را فرامی گیرد و آمادگی تاسیسات انتقال نفت، اهمیتی بیش ازپیش را می طلبد.
به منظور آگاهی بیشتر از چنین آمادگی هایی به ویژه در فصل سرد زمستان که غالب نقاط کشور پوشیده از برف می شود با سیدجعفرعلیزاده دربندی، مدیر خطوط لوله شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران گفت وگو شده است که حاصل آن مقابل دیدگان شما قرار دارد.
ابتدا درباره مسئولیت های واحدی که مسئولیت آن را به عهده دارید، بفرمایید؟
اجاره دهید قبل از ورود به حوزه مسئولیتی مدیریت خطوط لوله، درباره وظیفه کلان شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، سخن بگویم. شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، از جمله شرکت های پیشکسوت در صنعت نفت ایران است که در حال حاضربا بیش از 14 هزار کیلومتر خط لوله احداث شده در سراسر کشور، انتقال سالانه بیش از123میلیارد لیتر انواع فرآورده نفتی و نفت خام به مبادی مصرف را به عهده دارد.
همچنین این شرکت همان گونه که در بخش دوم از نامش پیداست، در بخش مخابرات نیز فعال است و با بهره گیری از196ایستگاه مخابراتی، ارتباط یکپارچه و منسجمی را میان ستاد و 12 منطقه عملیاتی زیرمجموعه ایجاد کرده است و افزون بر آن به بخش های بیرونی صنعت نفت ارائه خدمات می کند.
اما در پاسخ به سوال شما مبنی بر مسئولیت های مديريت خطوط لوله باید بگویم که وظایف این مدیریت در دو حوزه «عمليات و بهره برداری» و حوزه «فني و پشتیبانی» خلاصه می شود.
اجراي دقيق و صحیح دستور عمل های كيفي و کمی انتقال مواد نفتی در کلیه مراكز انتقال نفت، تاسيسات، فشارشکن ها در مناطق به منظور برآورده سازي برنامه های شركت ملي پخش، مناطق نفت خیز، پالایشگاه ها، نیروگاه ها و فرودگاه ها به لحاظ سوخت رسانی یا دريافت فرآورده های توليدي پالایشگاه ها،ه مچنين انتقال نفت خام پالایشگاه ها از جمله فعالیت های حوزه عملیات را تشکیل می دهند.حوزه فنی نیز شامل مواردی همچون نگهداري، تعميرات اساسي، تعميرات دوره ای، تعميرات پیش بینی نشده دستگاه ها و تجهیزات داخل مراکز انتقال نفت و تاسيسات،همچنین نگهداري، تعويض لوله، تعويض و پوشش لوله جهت پايداري انتقال سیلات نفتی است.
با توجه به گستردگی این مسئولیت به نظر می رسد حفظ و نگهداشت خطوط لوله و تاسیسات جانبی آنها از اصلی ترین وظایف واحدعملیاتی باشد، دراین باره توضیح می دهید؟
خطوط لوله ایران يكي از باارزش ترین و مهم ترین سرمایه های شركت خطوط لوله و مخابرات نفت است كه باید در حفظ و نگهداري آن تمام تدابیر به كار گرفته شود. پايداري انتقال سیالات نفتی، بدون آماده بودن سالم بودن خطوط امکان پذیر نیست، به همين منظور طی ساليان گذشته با استفاده از جديدترين فناوری های روز دنيا نسبت به پيگ راني هوشمند که ابزاری برای شناسایی عیوب خطوط انتقال است، اقدام شده وازاین طریق و توانسته ایم نقاط ضعف را مشخص و نقاط آسیب دیده را تعويض و يا ترميم کنیم.
چنین عملیاتی همراه با تزریق مواد ضدزنگ، حفظ يا تعويض پوشش های مورد نياز عوامل بسیار مهمي هستند که مانع از بروز هرگونه اتفاق ناشي از صدمه ديدن لوله می شوند.
خطوط لوله ای که هم اکنون در سراسر کشور فعالیت می کنند تا انتقال فرآورده به طور مستمر انجام شود، در چه شرایطی هستند؟ همینطور تاسیسات جانبی آنها منظورم تلمبه خانه هاست.
خطوط لوله به طورمتوسط عمري بالاي 30 سال دارند وتقریبا قدیمی هستند، اما با وجود قديمي بودن، خيلي ازآنها با تدابير به کار گرفته شده ازجمله تعمیرات پیشگیرانه و پیگ رانی هوشمند و معمولی طي ساليان گذشته، همه خطوط لوله ازايمني كامل برخوردارند. درباره تجهيزات و دستگاه های موجود درمراكزصنعتي نیز با توجه به فراهم سازی امكان ساخت و تعمير قطعات در داخل كشور، تعميرات به موقع دستگاه ها انجام می شود و به لحاظ آمادگي و کارکرد صحيح آنها هم هيچ مشكلي وجود ندارد.
چه برنامه هایی را برای پایداری خطوط انتقال مورد توجه قرار می دهید تا وقفه ای در انتقال فرآورده های نفتی ایجاد نشود؟
پایداری خطوط، با انتقال ایمن، مستمر و بدون وقفه از جمله اهداف کلان شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران به شمار می آید و به همین منظور برنامه هایی را تدوین کرده است تا این هدف مهم محقق شود.
اجراي فرآيند بازرسي فنی و پایش خطوط لوله با پيگ هوشمند از سال 1373با بازرسي خط لوله نفت خام اهواز/تنگ فني شروع و در سال هاي بعد با تعريف فازهاي 1 تا 4 تقريباً همه خطوط لوله حداقل یک بار بازرسي فنی و پيگ راني شده اند. نتايج حاصل از اين پيگ راني نقاط ضعف لوله را مشخص و به دنبال آن، گروه های تعميراتي مناطق دوازده گانه با برنامه ریزی های انجام شده، به رفع نقاط ضعف و ترميم خوردگي با اولویت های مشخص، اقدام می کنند.
مدفون بودن غالب خطوط انتقال در زیرزمین، نگهداشت آنها را به ویژه در نقاط کوهستانی و برف گیر سخت و دشوارمی کند؛ بدیهی است نمی توان وقفه ای را هم در انتقال فرآورده های نفتی متصور بود. چه راهکارهایی را در نظرمی گیرید تا چنین مشکلی رخ ندهد؟
به نکته خوبی اشاره کردید؛ غالب لوله های انتقال نفت خام و فرآورده های نفتی مدفون در زیرزمین هستند و از نظرها ناپیدا، اما همین مهم مسئولیت ما را نیز در قبال حفاظت و صیانت از این سرمایه های زیرزمینی که شاهرگ های ارتباطی برای انتقال سیالات نفتی به شمار می آیند، سنگین تر ساخته است.
پیش تر اشاره ای به این موضوع شد که با انواع پیگ رانی و تعمیرات پیشگیرانه تلاش می شود همه خطوط انتقال در همه اوقات سال، چه زمستان سرد و استخوان سوز و چه تابستان داغ و سوزان، آماده به کار باشند و خللی در ارسال و دریافت و فرآورده های نفتی رخ ندهد.
اما نکته مهم دیگری نیز در این باره وجود دارد؛ طراحي و اجرای خطوط لوله طبق استاندارد موجود به صورت مدفون و با فاصله های مشخص از سطح زمين انجام مي شود، مگر در مواردي كه امکان دفن لوله در زمین وجود نداشته باشد؛ مانند عبور لوله از روي پل ها يا مکان هایی كه امكان دفن آن نیست.
به منظور جلوگیری از خوردگی های خارجي لوله نیز تمهیداتی مانند استفاده از پوشش های مناسب لوله و برقراری حفاظت كاتديك لوله در زیرزمین، به کار گرفته می شود تا افزون بر جلوگیری از آسیب دیدن خط، خللی در فرآیند انتقال مواد نفتی ایجاد نشود.
نیمه دوم سال به خصوص زمستان آن، شرایط انتقال فرآورده، ویژه تر است؛ به این معنا که همه چیز باید برای یک انتقال ایمن و پایدار آماده باشد. این آمادگی ها از چه زمانی برای رویارویی با برف و سرما وارد فاز اجرا می شود؟
درست می فرمایید. در شرایط سخت زمستانی به خصوص در ارتفاعات که معمولا با سرما، برف و یخبندان روبه رو هستیم، فعالیت دشوارتر می شود، اما باید از آن عبور کنیم تا انتقال دچار وقفه یا توقف نشود؛ چیزی که کارکنان ستادی و عملیاتی شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران با تلاش و همدلی اجازه آن را نمی دهند.
همان طور که اشاره شد، فعالیت در زمستان به ویژه در نقاط سخت گذر و کوهستانی بسیار سخت است به همین دلیل تلاش مجموعه این است که موارد تعمیری و ترمیمی، پیش از فرارسیدن سرمای زمستان و برف گیر شدن منطقه که رفت وآمد و کار در این شرایط را سخت می کند، انجام گیرد. البته ممکن است حتی درهمین شرایط سخت، نیاز به انجام فعالیت تعمیری باشد؛ به همین دلیل گروه های تعمیراتی با همکاری دیگر واحدها، با انواع تجهیزات فنی آماده اند تا باحضوربه موقع خود نگذارند خللی در انتقال فرآورده های نفتی به مبادی مصرف ایجاد شود.
آیا کرونا بر روند خدمت رسانی شما و همکارانتان تاثیری داشته است؟
کرونا از اواخر سال گذشته در کشور ظاهر شد و متاسفانه به واسطه شیوع همین ویروس منحوس، شماری از هموطنان مان نیز جان باخته اند. طبیعی است که در ماه های نخست ورود این ویروس به کشور و شناخت کمی که از آن وجود داشت، نگرانی هایی از بعد انسانی ایجاد و موجب شد شیوه نامه هایی با منشا و راهبری ستاد مقابله با کرونا در دستور کار قرار گیرد.
این شیوه نامه با محوریت رعایت فاصله اجتماعی، استفاده از ماسک در محیط کار و شستن مکرر دست ها،همچنین ضدعفونی کردن محیط کار و مواردی از این دست، چه در ستاد و چه در مناطق دوازده گانه شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران اعمال شده است و تا عادی شدن وضع و اعلام رسمی ستاد مقابله با کرونا، ادامه خواهد داشت. با این مقدمه باید بگویم، شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران در رویارویی باهر شرایطی تلاش می کند که هیچ خلل و وقفه ای در کار ایجاد نشود و کرونا نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ تلاش همه همکاران من در مدیریت خط و دیگر بخش های شرکت خطوط لوله و مخابرات ایران این است که در فرآیند انتقال فرآورده های نفتی، مشکلی ایجاد نشود.
برای نگهداشت خطوط انتقال و تجهیزات جانبی آنها مشکلی ندارید؟
شرکت خطوط لوله ازجمله شرکت هایی است که بهسازی و تعمیرات تجهیزات و ماشین آلات را از سال های دور در دستور کار خود قرار داده و با گذشت زمان و افزوده شدن تجربیات طی سال های طولانی تحریم، امروز به مرحله ای از بالندگی رسیده و یاد گرفته است که با بهسازی امکانات و نگهداشت صحیح، در حوزه تجهیزات فنی و ماشین آلات مشکلی نداشته باشد.
در حوزه نگهداشت خطوط لوله و تاسیسات جانبی آنها(توربین ها) با تکیه بر توانمندی داخلی، تا چه حد توانسته اید به توان داخلی اتکا و اعتماد کنید؟
در ادامه صحبت های قبلی، همین قدر بگویم که به توانمندی های داخلی اعتماد کرده ایم و ازاین اعتماد پاسخ مثبت گرفته ایم. امروز بسیاری از موارد تعمیراتی در شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران حتی در حوزه های بسیار تخصصی، با تکیه برتوان و تخصص ایرانی انجام می شود و بی نیازی به شرکت ها یا کشورهای خارجی،همچنین جلوگیری از خروج مقادیر زیادی ارز را که مصداق بارز اقتصاد مقاومتی به شمارمی آید،رقم زده است.
از آنجا كه شركت خطوط لوله و مخابرات نفت ايران توجه خاص و عميقي به استفاده از توانمندی های داخل كشور دارد، ساخت اقلام و قطعات يدكي و تعمیرات اساسي انواع ماشین آلات دوار را از سال ها پیش شروع کرده و همواره از خدمات شرکت ها و کارگاه های مختلف برای ساخت و تعميرات اساسي بهره گرفته است.
در این خصوص می توان به فناوری های پيشرفته توربین ها اشاره کرد كه امروزه ساخت قطعات و تعمیرات آنها و حتی ساخت كامل آنها توسط شرکت های داخلي در حال انجام است.
برای مثال ساخت قطعات پره های توربين سولزرسولار، ساخت داخل قطعات حساس و داغ، همچنين تعميرات اساسي انواع توربین های آمريكايي و اروپایی، ساخت روتورها و الكتروموتورهاي فشار متوسط، قطعات مكانيكال سيل، اكچويتورهاي برقي شيرها، موارد مختلفی هستند که با تکیه و تمرکز برتوان متخصصان ایرانی انجام شده است.
در حوزه کاری که شما مسئولیت آن را به عهده دارید بیشتر با چه چالش ها و مشکلاتی روبه رو هستید؟
شاید بتوان تامين اعتبارات را مهم ترین چالش عنوان کرد؛ موضوعی که خوشبختانه در موارد مختلف با مدیریت هزينه ها و اولويت بندي طرح ها، كنترل شده و موجب نشده است که در اجرا و انجام طرح ها با مشکل جدی روبه رو شویم.
چه حمایت هایی می تواند بار این مشکلات را کاهش و توانایی شما و همکارانتان را افزایش دهد؟
سال هاست که کشور با تحریم و تبعات آن دست وپنجه نرم می کند و طی همین سال ها به واسطه توجه ویژه تر به ساخت داخل با رویکرد اقتصاد مقاومتی، گام های خوبی برداشته شده که دستاوردهای قابل توجهی هم برای کشور داشته است. دستاوردهایی که پیش تر به بخشی از آنها اشاره شد.
بدون تردید، تامین بودن منابع مالی در کنار برنامه ریزی و مدیریت از عوامل مهم در اجرا و پیشبرد طرح ها و برنامه ها به شمارمی آید. این مهم در شرکت خطوط لوله و مخابرات نیز اهمیت بسزایی دارد و می تواند به اجرای طرح ها شتاب بیشتری دهد.
اگر نکته یا مطلب خاصی دارید، بیان بفرمایید؟
تلاش همه بخش های صنعت نفت و کارکنان آن که شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران بخشی از آن است، سربلندی ایران و ایرانیان است. کارکنان این شرکت نیز هماره بر آن بوده و هستند که در این طریق گام بردارند و با تحقق اهداف راهبردی، برعزت و سربلندی ایران بیفزایند.