زنده نگه داشتن کودک درون

پرستاری در بخش اطفال، روحیه خاصی می طلبد؛ زیرا دیدن درد در این فرشتگان، به روحیه بالایی نیاز دارد تا بتوان خدمات مناسبی به آنها ارائه کرد. بنابراین برای تلطیف روحیه اطفال در این بخش، آهنگ های کودکانه پخش می شود. زهرا ارژنگی، سرپرستار بخش اطفال بیمارستان نفت تهران می گوید: «نوزادی سه ماهه در این بخش داریم که باید عمل شود و یکی از شرایط عملش ناشتا بودن است. به دلیل اینکه گرسنه است، گریه می کند و مادرش هم تحمل این وضعیت را ندارد. من به همراه همکارانم یک ساعت در اتاق بودیم و موزیک «گنجشک لالا، سنجاب لالا، آمد دوباره مهتـــاب بالا، لالا لالایی لالا لالایی…» گذاشتیم تا این نوزاد آرام شود و بتوانیم او را به اتاق عمل بفرستیم. وقتی در بخش اطفال کار می کنیم، باید کودک درون خود را زنده نگه داریم و با آنها همانند خودشان صحبت کنیم تا از این طریق بتوانیم اقدام های لازم را برایشان انجام دهیم. از سوی دیگر چون خانواده ها با ارزش ترین موجودات زندگی خود را به ما می سپارند، خود را موظف می دانیم که آنها را در جریان روند درمان فرزندانشان قرار دهیم.»

 لزوم وجود روانپزشک در بخش شیمی درمانی

وقتی با عذرا مرادی، سرپرستار بخش شیمی درمانی بیمارستان صنعت نفت تهران در مورد حرفه اش صحبت می کنم، بی اختیار اشک از چشمانش سرازیر می شود. دلیل گریه اش را می پرسم، می گوید: «پرستار شیمی درمانی باید عاشق خدا و دوستی و محبت کردن به دیگران باشد تا بتواند به بیماران سرطانی خدمات ارائه کند. یکی از معیارهای اصلی پرستاران این بخش، صبور بودنشان است؛ زیرا این بیماران آزرده خاطر هستند و باید نخست از لحاظ روحی آماده شوند و بعد درمان را شروع کنیم. در بخش شیمی درمانی و آنکولوژی باید یک روانپزشک نیز حضور داشته باشد تا بیماران را از نظر روحی، آماده شیمی درمانی کند.»

 مرهمی بر دردها

در ادامه برای جویا شدن از فعالیت های پرستاری درمانگاه نفت تهران با مهستی سلیمانی، مسؤول پرستاری این درمانگاه هم صحبت می شوم. زمان مصاحبه، بیمارانی به این واحد مراجعه می کنند. سلیمانی مصاحبه را قطع می کند تا پاسخگوی نیاز آنها  را آغاز ورود خود به حرفه پرستاری می داند و می گوید: «با وجود سختی هایی که در کارمان داریم، بازهم شغلم را دوست دارم. وقتی می توانم به بیماران کمک کنم و مرهمی بر دردهایشان باشم، آرامش خاطر پیدا می کنم. در کنار سختی های کارمان، سعی کرده ایم همیشه بهترین خدمات را ارائه کنیم.»

 پرستاری و جنگ تحمیلی

گفت و گو با کامران زیاری، پرستار بخش آی سی یو جراحی بیمارستان نفت تهران، رنگ و بوی دیگری دارد. او سال 1364 در رشته پرستاری فارغ التحصیل شده و دو سال قبل از پایان درس، در یکی از بیمارستان های تهران کار خود را شروع کرده است. زیاری درباره سختی های پرستاری در دوران جنگ تحمیلی می گوید: «در دوران جنگ تحمیلی با کمبود پرستار رو به رو بودیم، به همین دلیل هر بیمارستانی، دانشکده پرستاری داشت تا دانشجویان بعد از فارغ التحصیلی در پشت خاکریزهای جنگ تحمیلی و بیمارستان ها، حرفه پرستاری را پیش گیرند؛ اما بعد از سال 1366 این رشته متمرکز شد و دانشگاه های علوم پزشکی و شهید بهشتی در این رشته جذب دانشجو داشتند.»

او بر این اعتقاد است که شغل پرستاری باید با عشق و علاقه همراه باشد؛ اما متاسفانه مشغله کاری باعث کاهش آن شده و وضعیت اقتصادی نیز مزید بر علت است.

زیاری در ادامه به سختی های کار بخش آی سی یو جراحی می پردازد و می گوید: «بیمارانی در این بخش بستری هستند که به مراقبت های ویژه بعد از عمل نیاز دارند. سن آنها بالاست یا بیماری های زمینه ای دارند که باید 24 تا 48 ساعت تحت نظر باشند. به همین دلیل، دیدن درد و رنج یک انسان، در روحیه ما تأثیر می گذارد.» او ادامه می دهد: «وقتی یک بیمار بعد از مراقبت های ویژه، سلامت خود را به دست می آورد و مرخص می شود، بسیار خوشحال می شویم؛ اما گاهی اوقات شرایطی پیش می آید و نتیجه عکس می گیریم و بیمار از دنیا می رود که این موضوع، روحیه ما را تضعیف می کند.»

 رسالتی به نام پرستاری

در پایان گزارش با زهرا نوری نیارکی، مدیر امور پرستاری بیمارستان صنعت نفت تهران صحبت می کنم. او یکی از پرستارانی است که همواره با صبر و شکیبایی بالا به بیماران و مراجعه کنندگان در کنار پرستاران دیگر خدمات ارائه می کند. به گفته او، «علاقه مندی، یکی از ارکان اصلی حرفه پرستاری است. پرستار با جان انسان ها سر و کار دارد.»

او می افزاید: «وقتی بیمار وارد اورژانس می شود، به دلیل نگرانی هایی که دارد، عصبی است و ممکن است گاهی اوقات به پرستاران ما پرخاش کند؛ اما قانون پرستاری این است که با مریض با سعه صدر برخورد شود و شرایط بیمار را درک کند. این شغل سختی های زیادی دارد، به همین دلیل باید عشق و علاقه در آن وجود داشته باشد؛ زیرا نوبت های کاری صبح و شب دارد، تعطیلات و عید نوروز ندارد و نمی توانند در بسیاری از مراسم کنار خانواده های خود باشند؛ اما به دلیل عشقی که به این حرفه دارند، تمام سختی ها را به جان می خرند و وارد این شغل می شوند.»

مدیر امور پرستاری بیمارستان صنعت نفت تهران با بیان اینکه در کنار سختی کار پرستاران، باید محیطی ایجاد کرد تا رضایتمندی نسبی برای این افراد فراهم شود، خاطر نشان می کند: «باید به حقوق، دستمزد و امکانات رفاهی پرستاران توجهی ویژه شود تا از این نظر مشغله فکری نداشته باشند. اگر ما به عنوان مدیران یک سیستم، بتوانیم تا حدی خواسته های پرستاران را برآورده کنیم، روی کیفیت کارشان و مراقبت های بیمار تأثیر خواهد داشت، نوع برخورد بهتر خواهد شد و مراقبت ها و توضیحاتی که به بیمار می دهند، خیلی خوب و با رضایتمندی انجام می شود.»

او می افزاید: «اکنون بیشتر نیروهای این بیمارستان پیمانکار هستند و نیروهای رسمی به سمت بازنشستگی می روند، از این رو بهتر است تمهیداتی اندیشیده شود تا بتوان قرارداد نیروهای پیمانکاری را تبدیل کرد. با این کار به دلیل امنیت شغلی، عشق و علاقه به شغلشان بیشتر می شود و با آرامش خاطر مضاعفی، وظیفه خود را انجام می دهند.»

نوری نیارکی از مدیران ارشد تقاضا می کند تا طرح بهره وری را در بیمارستان نفت پیاده کنند؛ چون بیشتر پرستاران پیمانکار هستند. در مقابل از پرستاران هم می خواهد که روحیه بالایی داشته باشند و با بیماران و همراه آنان بخوبی برخورد کنند؛ زیرا اعتقاد دارد وقتی با مریض و همراه او برخورد خوبی شود، این کار رضایت خاطر آنها را به همراه خواهد داشت؛ اما اگر بهترین کار درمانی هم برای مریض انجام شود، بد اخلاقی پرستار که بیشتر از روی خستگی ناشی از فشار کار است، می تواند تمام خدمات ارائه شده را از ذهن بیمار پاک کند.

مدیر امور پرستاری بیمارستان صنعت نفت تهران در پاسخ به این سؤال که شغل شما به گونه ای است که همواره با بیماران مختلفی روبه رو هستید، چگونه توانسته اید روحیه خود را حفظ کنید؟ می گوید: «یکی از آرزوهای من تحصیل و کار در رشته پیرا پزشکی بود و این شغل را از دوران کودکی دوست داشتم و همواره خواسته ام به بیماران خدمت کنم.

 بیماری که با حال عمومی بد وارد بیمارستان می شود؛ اما با معالجه و درمان، بهبود می یابد و به آغوش خانواده خود برمی گردد، بیشترین سطح رضایتمندی را برای من به همراه دارد، ضمن آنکه اعتقاد دارم دعای خیر بیماران، خیلی مواقع دستمان را گرفته است.»بیمارستان صنعت نفت تهران نیز همانند دیگر بیمارستان های کشور با کمبود پرستار مواجه است و توانسته با اضافه کاری پرستاران، این مشکل را تا حدودی برطرف کند؛ اما این پرستاران به دلیل پایین بودن حقوقشان، معمولاً دو جا کار می کنند و استراحت ندارند. وظیفه حکم می کند در هر شرایطی که هستند، وقتی بر بالین بیمار حاضر می شوند، با روی خوش خدمات ارزنده ای ارائه کنند. بنابراین بهتر است خدماتی به پرستاران داده شود تا آنها بتوانند با کمبودها کنار بیایند. در این زمینه نوری نیارکی می گوید: «شغل پرستاری با درد و رنج بیمار در ارتباط است و آنها در خارج از بیمارستان نیز نقش مادر و پدری دلسوز را به عهده دارند، از این رو باید روحیه بسیار بالایی داشته باشند و برای افزایش این روحیه، تنها اقدامی که به عنوان مسؤول می توانم انجام دهم، در نظر گرفتن اضافه کار تشویقی و استفاده از سهمیه مراکز تفریحی تحت نظارت وزارت نفت است.»

 گام آخر

در پایان، واژه پرستار را اینگونه برای خود معنا می کنم؛ پ: پیمان خون بستن برای مهر و ایثار، ر: رفتن به سوی خدمت به خلق، س: سربلند و ساده زیست و سختکوش، ت: تکمیل کننده کار طبیبان، ا: الگوی او، مظهر تقوا، حضرت زینب کبری (س) و ر: راضی و خشنود از رحمت خدا.