گفت و گوی «مشعل» با مشاور ارشد وزیر نفت در امور زنان و خانواده
تحکیم جایگاه زنان در صنعت نفت
سمیه راهپیما راهبردهای صنعت نفت در حوزه زنان و خانواده پس از گذشت پنج سال از زمان پیشنهاد امور زنان و خانواده در تاریخ ۲۰ مهر ۹۹ از سوی وزیر نفت مصوب و ابلاغ شد. بر اساس این ابلاغیه، استعدادها و قابلیت های زنان به عنوان نیمی از سرمایه های انسانی ارزشمند در جامعه شناخته می شود و بستر مناسب برای بهبود وضعیت، ارتقای جایگاه و توسعه مشارکت آنان در انطباق با تکالیف صنعت نفت در این حوزه فراهم و به استناد اسناد بالادستی، راهبردهای صنعت نفت در امور زنان و خانواده محقق می شود. به منظور کسب اطلاعات بیشتر، خبرنگار «مشعل» با فاطمه تندگویان، مشاور ارشد وزیر نفت در امور زنان و خانواده گفت و گویی انجام داده است که در ادامه می خوانید:
لطفاً در ابتدا بفرمایید چه مراحلی را طی کردید تا تبعیض جنسیتی در نفت کمرنگ شود و زنان نیز این تبعیض را نپذیرند؟
در نفت یک باور عمومی وجود دارد مبنی بر اینکه صنعتی مردانه است. این باور چند بُعد داشته و دارد؛ نخست اینکه زنان در حاشیه قرار بگیرند و دوم اینکه در مشاغل فرودستی به کارگرفته شوند یا در هر جایگاهی که هستند، مرد شمرده شده و جنس و جنسیت آنها نادیده گرفته شود. طی سال های گذشت، زنان یا متوجه تبعیض ها نمی شدند یا آنها را پذیرفته بودند. از این رو زمانی که وارد صنعت نفت شدم، وجود تبعیض و شکاف جنسیتی، نخستین موضوع اولویت دار امور زنان و خانواده تعیین شد تا جامعه هدف (مجموعه کارکنان صنعت نفت) را نسبت به آن حساس کنیم. در همان سال اول، زمانی که طرح «راهبردهای امور زنان و خانواده» را به وزیر نفت (مهندس زنگنه) ارائه کردم، ایشان کاملاً به اهمیت این مساله واقف بودند؛ اما اغلب مدیران شرکت های اصلی و فرعی نسبت به این موضوع حساسیتی نداشتند و می گفتند که اصلاً تبعیضی در صنعت نفت وجود ندارد. این مساله بار سنگینی را برای بنده ایجاد می کرد تا بتوانم گام به گام پیش بروم و ابعاد این مسأله را تبیین و تشریح کنم. برای حل هر مشکل یا رسیدن به هر هدفی نیاز به تعامل، همراهی و همدلی و مشارکت است، به همین دلیل اگر می توانستیم ذهنیت هریک از اعضای شورای معاونین را نسبت به این موضوع حساس کنیم که تبعیض جنسیتی در صنعت نفت وجود دارد، گام بزرگی در این زمینه برداشته می شد.
دستیابی به چنین فضای فکری نیازمند ممارست، صبر، پشتکار، دانش، تدبیر و توجیه منطقی است. برای تحقق این امر در تدوین راهبردها، از همکاران مرد هم دعوت به کارکردیم تا بتوانیم دیدگاه های آنها را نیز به دست بیاوریم و کلماتی که به کار می بریم، حساسیت بر انگیز نباشد.
سند راهبردهای صنعت نفت در حوزه زنان و خانواده چه مراحلی را طی کرد تا به تصویب رسید؟
زمانی که در وزارت آموزش و پرورش، مسوولیت مشاورت امور زنان و خانواده را به عهده داشتم، سند راهبردی ۱۰ ساله ارتقای وضعیت زنان و توسعه آموزش دختران را تدوین کرده بودم و با این موضوع و ابعاد مختلف آن آشنایی داشتم. به همین دلیل وقتی سال ۹۳ وارد صنعت نفت شدم، یک برنامه اولیه در زمینه رفع تبعیض را تدوین و به مهندس زنگنه ارائه کردم و همان سال کارگروهی تشکیل شد و سند توسعه مشارکت زنان در صنعت نفت را با همکاران گروه تدوین کردیم. از همان سال تا کنون در پی آن بودیم که راهبردها را به تصویب برسانیم. این سند قبل از سند توسعه ورزش در صنعت نفت، قبل از نظامنامه مسوولیت اجتماعی در صنعت نفت تدوین شده بود و بارها برای تصویب آن تلاش کردم و هر بار به مجاری مختلف در اداره، ارجاع و نهایت مسکوت گذاشته می شد. با وجود تمام مشکلاتی که این مسیر داشت، سال گذشته در جلسه ای که با وزیر نفت داشتیم، موضوع راهبردهای زنان و خانواده دوباره مطرح و درخواست شد تا جدا از مباحث موازی، این موضوع به شکل خاص و ویژه در نظر گرفته شود و با توجه به اینکه در صنعت نفت هیچ آیین نامه و نظام نامه و سند مکتوبی وجود ندارد که مشخص کند، نفت در حوزه زنان چه می خواهد بکند یا باید انجام دهد، لزوم تصویب و ابلاغ آن را متذکر شدم. این سند می تواند جایگاه زنان در صنعت نفت را روشن کرده و قابل استناد برای همه ذینفعان باشد.