رویارویی اوپک پلاس با بحران

چنانچه تازه ترین ارزیابی های صندوق بین المللی پول (آی ام اف –IMF) صحیح باشد، تولیدکنندگان عضو و غیرعضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) موسوم به اوپک پلاس که مدت هاست تصمیم گرفته اند در قالب توافقنامه همکاری (Declaration of Cooperation) و همگرا کردن دیدگاه ها و سیاست های خود با هدف بهبود شرایط بازارهای جهانی خود داوطلبانه از عرضه خود بکاهند در آستانه یک بحران مالی قرار گرفته اند. صندوق بین المللی پول در تازه ترین برآورد خود چشم اندازی تیره و تار را برای بهبود شرایط اقتصادی در خاورمیانه و آسیای مرکزی متصور شده است، این نهاد عقب نشینی 4.1 درصدی را برای این منطقه پیش بینی کرده است.عامل اصلی پیش روی این چشم انداز کاهشی، پیش بینی صندوق بین المللی پول درباره تثبیت قیمت های جهانی نفت خام در بازه 40 تا 50 دلار برای هر بشکه در سال 2021 میلادی است.

رشد منفی  برای کشورهای صادرکننده نفت

تداوم قیمت های پایین کنونی نفت خام در یک سال آینده، می تواند به صادرکنندگان نفت و گاز که کشورهای عضو ائتلاف اوپک پلاس را نیز شامل می شود، آسیب شدیدی برساند.

صندوق بین المللی پول در گزارش خود عقب نشینی 2.8 درصدی رشد اقتصادی در ماه آوریل را برای منطقه خاورمیانه و آسیای مرکزی برآورد کرده است.جهاد آزور، رئیس صندوق بین المللی پول اختلاف زیادی را در زیان اقتصادی کشورهای واردکننده نفت و کشورهای صادرکننده نفت را برآورد کرده است؛ این نهاد پیش بینی کرده است که کشورهای صادرکننده نفت با رشد منفی 6.6 درصدی روبه رو خواهند بود در حالی که این رقم برای واردکنندگان نفت منفی 1.3 درصد پیش بینی شده است.با توجه به اینکه بیشتر کشورهای عضو ائتلاف اوپک پلاس بخش عمده ای از درآمدهای خود را از محل فروش نفت تامین می کنند، نیازشان به قیمت های بالای نفت خام غیرقابل چشم پوشی نیست.

کاهش تقاضابرای نفت خام و گاز طبیعی

 بخش بزرگی از بودجه های دولت های کشورهای تولید و صادرکننده نفت عضو اوپک به درآمدهای حاصل از فروش نفت و گاز وابسته است.همین طور، همه کشورهای عضو اوپک از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین، عراق، ایران و کویت با کسری بودجه های قابل توجهی روبه رو شده اند.قطر، عضو پیشین اوپک با شرایط مشابهی دست و پنجه نرم می کند، حتی اینکه تلاش می کند با افزایش صادرات گاز طبیعی مایع شده (ال ان جی- LNG) زیان و آسیب ناشی از این شرایط را کاهش دهد.تقاضا برای نفت خام و گاز طبیعی امسال با کاهش تقاضای جدی روبه رو بوده است و قیمت ها برای هر دو کالای یادشده کاهش یافته است.در شرایط کنونی، قیمت شاخص نفت خام برنت دریای شمال هنوز 40 درصد پایین تر از سطوح پیش از شیوع ویروس همه گیری جهانی کووید-19 (کرونا)ست.

کرونا و  عدم تقاضا برای کالاهای چینی

به نظر می رسد این پیش بینی های خوش بینانه تنها مبتنی بر ارقام اقتصادی چین پس از دوره شیوع کرونا باشد که پیش تر هم ثابت شده بسیار غیرقابل اعتماد هستند و این واقعیت را که تقاضای جهانی برای کالاهای چین نیز باید افزایش یابد در نظر نمی گیرند. تأثیر موج دوم موارد ابتلا به کرونا در اروپا و امریکا بی گمان به تقاضا برای کالاهای چینی لطمه می زند.

اما از بین همه طرف هایی که از قیمت های پایین نفت و ادامه تاثیر همه گیری جهانی کرونا آسیب می بینند، اعضای اوپک پلاس بیشترین زیان را خواهند دید. بعضی از تولیدکنندگان نفت و گاز از جمله لیبی و ونزوئلا پیش از شیوع ویروس کرونا در وضع مالی وخیمی بودند.

شرایط کونتانگو که نشان می دهد دورنمای قیمتی به سمت افزایش نرخ متمایل بوده و ذخیره سازی که در بازار نفت به تازگی تا حد زیادی نادیده گرفته شده است، اما با این حال هنوز هم وجود دارد. به نظر می رسد گزارش های بهبود تقاضا در بعضی از بازارها بیش از آنکه به دلیل بهبود اقتصادی مناسب باشد، با تزریق پول نقد چند تریلیون دلاری ایجاد می شود.

احیای دوباره صنعت شیل

بی ثباتی نه تنها در کشورهای عربی تولیدکننده حاشیه خلیج فارس، بلکه در روسیه نیز افزایش می یابد که تحریم ها و قیمت های پایین نفت آثار خود را می گذارند. اعضای اوپک پلاس نمی توانند به سادگی درباره مرگ نفت صنعت شیل ایالات متحده آمریکا شرط بندی کنند. زیرا این صنعت در طول سال ها ثابت کرده است که به سختی از دور خارج می شود. صنعت شیل ایالات متحده آمریکا تقریبا به طور حتم دوباره احیا می شود، احتمال می رود به شکلی دیگر این اتفاق رخ دهد، اما منطقی است که تصور کنیم این بخش خیلی از مرگ همیشگی فاصله دارد. رهبران ریاض، ابوظبی، مسکو و کویت اکنون باید راهی برای زنده ماندن پیدا کنند. با فرض اینکه قیمت نفت در سال 2021 در سطوح 50 دلار برای هر بشکه باقی بماند، برخی اعضای اوپک در بحرانی واقعی قرار می گیرند. با در نظر داشتن این موضوع، یک بیانیه متعارف کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه نفت کشورهای عضو و غیرعضو اوپک توسط برخی به عنوان یک پرچم سفید تلقی می شود.

 اوپک پلاس، به دنبال تنوع اقتصادی

 اوپک و آژانس بین المللی انرژی هر دو توافق دارند که تقاضا همچنان شکننده است و هر دو برآوردهای خود درباره تقاضای جهانی نفت را کاهش داده اند. آژانس بین المللی انرژی امسال چشم انداز تقاضای جهانی نفت را به 91 میلیون و 700 هزار بشکه در روز کاهش داد در حالی که اوپک پیش بینی خود را به 90 میلیون و 200 هزار بشکه در سال 2020 تقلیل داد. اوپک بار دیگر تاکید کرد که هنوز می توان در آینده کاهش هایی داشت.با توجه به اوضاع مالی مشخص شده در بالا، اعضای اوپک پلاس دیگر قادر نیستند ثبات اقتصادی و آینده خود را تنها بر اساس ذخایر هیدروکربنی استوار کنند و باید به دنبال تنوع اقتصادی باشند، حتی اگر آثار آن برای سال ها احساس نشود. کاهش بودجه دولت های این کشورها قریب الوقوع است و اگر با احتیاط انجام نشود، می تواند بی ثباتی در منطقه را در پی داشته باشد. بحث های اوپک پلاس درباره تثبیت بازار نباید اکنون تنها به سطح قیمت ها یا سهم بازار معطوف باشد.پرسش اصلی این است که چگونه می توان بازاری ایجاد کرد که از مقاومت کافی برای کنار آمدن با حوادث نادر بدون سرنگونی نخبگان حاکم کنونی برخوردار باشد.

منبع :  اویل پرایس

 مترجم : امیر دشتی