بهینه سازی مصرف انرژی در پالایشگاه بندرعباس محقق شد
حرکت به سمت کـاهش آلایندگی
مشعل با توجه به جنبه های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی تولید و مصرف انرژی، ضرورت اجرای سیستم های نظام مند مدیریت انرژی با هدف دستیابی به شرایط بهینه تولید و مصرف انرژی بر همگان روشن است. بخش مدیریت انرژی در پالایشگاه نفت بندرعباس از جمله بخش های پالایشگاه است که ارزیابی و مدیریت مصرف حامل های انرژی را برای دستیابی به بهینه ترین میزان مصرف در فرایندهای اصلی پالایشگاه را به عهده دارد. فرایند اصلی پالایشگاه، پالایش خوراک ورودی شامل نفت خام و میعانات گازی و تبدیل آن به فراورده های نفتی مورد نیاز کشور است که بخش عمده ای از آن، به عنوان سوخت و حامل های انرژی بویژه در سیستم حمل و نقل، مصرف می شود، از جمله بنزین، نفت گاز، سوخت جت و گاز مایع و نفت کوره که از حامل های انرژی راهبردی محسوب می شوند و در کنار آن، فراورده های ویژه هم در پالایشگاه تولید می شوند که در صنایع مختلف کاربرد دارند. برای پالایش نفت خام و میعانات گازی و تفکیک آنها به اجزای مختلف و تولید فراورده ها، به مصرف انرژی نیاز است. واحد مدیریت انرژی پالایشگاه نفت بندرعباس، امسال در فرایند انتخاب واحدهای برتر سال 1398 در کنار واحدهای تقطیر 01 و نگهداری و تعمیرات برق به عنوان واحد برتر معرفی شد. به همین بهانه گفت و گویی در خصوص مدیریت انرژی در پالایشگاه نفت بندرعباس با مهندس محسن کارگربیده، رئیس مدیریت انرژی انجام دادیم که در ادامه می خوانید:
مصرف انرژی در پالایشگاه نفت بندرعباس در مقایسه با سایر پالایشگاه ها چگونه است؟
مدیریت مصرف انرژی، یک نیاز و الزام است تا بتوانیم به شکلی مؤثر با کاهش و بهینه سازی مصرف انرژی، تأثیر مثبتی روی هزینه تمام شده فرایند های پالایشی و محصولات تولیدی داشته باشیم تا از یک سو در مسیر اقتصاد کشور و پالایشگاه گام برداریم و از سوی دیگر آلاینده های زیست محیطی را نیز کاهش دهیم. بهینه سازی در واقع کم مصرف کردن نیست؛ بلکه بهینه مصرف کردن است و این رویکرد در شرکت پالایش نفت بندرعباس هم به واسطه فناوری که در طراحی این شرکت وجود داشت و هم به دلیل وجود نیروی انسانی که در این شرکت مشغول به فعالیت هستند، نهادینه شده و با توجه به تجربه نیروهای با سابقه صنعت نفت که در این پالایشگاه حضور دارند و همچنین نیروی های جوان و با دانشی که با انگیزه بالا در حال کار و تلاش هستند، توانستیم در بحث مدیریت مصرف انرژی مانند بسیاری از بخش های دیگر پالایشگاه که در این سال ها شاهد پیشرفت آنها بودیم، به موفقیت های قابل توجهی دست پیدا کنیم.
معیار مصرف انرژی را چگونه می توان شبیه سازی کرد؟
بخش مدیریت انرژی پالایشگاه نفت بندرعباس به عنوان متولی حوزه انرژی و هماهنگ کننده اقدام ها در این بخش با تمامی ادارات، موفق شده میزان و معیار مصرف انرژی را که در واقع در پالایشگاه ها به عنوان یک شاخص مهم به حساب می آید، در پالایشگاه بندرعباس به حد قابل توجهی بهبود ببخشد. معیار مصرف انرژی را اگر بخواهیم شبیه سازی کنیم، مانند شاخص میزان مصرف سوخت در خودروست و همانطور که یکی از پارامترهای مهم در خودرو میزان مصرف سوخت به ازای هر 100 کیلومتر است، در پالایشگاه نیز می توان میزان مصرف انرژی را به ازای هر واحد محصول یا خوراک ورودی به پالایشگاه در نظر گرفت. اگر به ازای هر واحد خوراک در پالایشگاه که فراورش می شود، بتوانیم میزان مصرف انرژی را کاهش دهیم، می توانیم شرایط پالایشگاه را به سمتی ببریم که هزینه تمام شده محصولات نفتی و همچنین میزان آلایندگی را کم کنیم.
خوشبختانه در پالایشگاه نفت بندرعباس با توجه به فناوری های موجود در طراحی و در کنار آن نیروی انسانی جوان و با انگیزه و تجربه نیروهای قدیمی، هدف در زمینه بهینه سازی مصرف انرژی محقق شده و امروز می توانیم با افتخار اعلام کنیم که در شاخص شدت مصرف انرژی یا به عبارت دیگر انرژی مصرفی به ازای هر تن نفت خام و میعانات گازی که پالایش می شود، جزو پالایشگاه های برتر کشور در این بخش هستیم و در رتبه اول یا دوم قرار می گیریم.
شاخص شدت مصرف انرژی در واقع میزان مصرف انرژی در واحد وزنی خوراک ورودی است و این شاخص به صورت روزانه در پالایشگاه بندرعباس پایش می شود و بر اساس نتایجی که برای شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی نیز ارسال می شود، پالایشگاه بندرعباس همیشه کمترین شاخص را داشته و کاهش این شاخص بیانگر عملکرد بهتر در مصرف انرژی است که از نظر اقتصادی و زیست محیطی بسیار حائز اهمیت است.
لطفا در زمینه استاندارد توضیح دهید که پالایشگاه بندرعباس به عنوان نخستین پالایشگاه نفت موفق به اخذ آن شده است؟
مهم ترین کارکرد سیستم های مدیریتی مانند ISO در واقع جهت دهی و نظام مند کردن فعالیت ها در چارچوب آن موضوعی است که مد نظر استاندارد است، به طور مثال استاندارد سری 9000 در بحث مدیریت کیفیت، سری 14000 و 45000 در بحث محیط زیست و استاندارد سری 50001 در رابطه با انرژی است.
استاندارد یک استاندارد بین المللی است که نسخه اول آن در سال 2011 ارائه شد و ما در شرکت پالایش نفت بندرعباس در همان سال 1390 و به فاصله کمی از ارائه استاندارد به مدد تجربه ای که در زمینه بهینه سازی داشتیم و فعالیت های تئوری و عملی بسیاری که انجام شده بود، توانستیم بدون استفاده از کمک مشاورهای خارجی که معمولا در شرکت های بزرگ برای ارتقای سیستم ها از نظرات آنان استفاده می شود، استاندارد را اخذ کنیم و فعالیت ها را در سمت و سویی مناسب در مسیر توسعه و مدیریت اقدام ها جهت بدهیم و با هزینه کمتر و سرعت بیشتر در مسیر بهینه سازی و مدیریت انرژی حرکت کنیم.
در حال حاضر ویرایش 2018 استاندارد وارد شده و تلاش داریم تا با همکاری شرکت هایی متخصص در این حوزه، بتوانیم آخرین ویرایش را نیز در پالایشگاه استقرار دهیم. امیدواریم با استفاده از این استاندارد به عنوان یک ابزار مهم و با تکیه بر اقدام ها و سابقه کاری در این بخش هم از نظر عملیاتی و هم از نظر دانش کار بتوانیم شرایط پالایشگاه را روز به روز بهبود بخشیم و شرایط مناسبی را در زمینه مدیریت انرژی و بهینه سازی مصرف داشته باشیم.
با توجه به اینکه بخش مدیریت انرژی به عنوان یکی از واحدهای برتر سال 98 انتخاب شد، به اقدام های صورت گرفته در این بخش اشاره کنید.
موفقیتی که در این زمینه به دست آمده، نتیجه فعالیتی است که طی سالیان گذشته در مبحث انرژی انجام شد؛ فعالیتی با رویکرد تیمی و با همکاری همه ارکان شرکت از حوزه مدیریت تا واحدهای عملیاتی، ستادی و تعمیراتی که به صورت یکپارچه تلاش کردند اقدام ها و فعالیت ها در مسیر بهینه سازی مصرف انرژی پیش برود. در همین زمینه در بخش مدیریت انرژی پروژه های متعددی تعریف شد که مهم ترین آنها سال گذشته پروژه مدیریت گازهای مشعل پالایشگاه بود که در نوع خود بی نظیر است و طی 6 ماه موفق شدیم فاز نخست را به پایان برسانیم.
همچنین به واسطه تجربه و تخصص همکاران و شرایط مدیریت انرژی در طول سال ها فعالیت پالایشگاه بندرعباس، موفق شدیم در پنجمین دوره جایزه ملی مدیریت انرژی ایران، تندیس دو ستاره نقره ای را در بخش صنایع پالایش نفت به دست آوریم که این موفقیت بزرگ نتیجه همدلی همه همکاران در پالایشگاه به شکل یک کار تیمی در زمینه مدیریت انرژی بود. اقدام های دیگری نیز با همکاری تمامی واحدهای پالایشگاه در حال انجام است که نتایج مثبت آنها در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت در وضعیت پالایشگاه قابل رویت خواهد بود.
چه کارهایی با همکاری واحدهای عملیاتی و ستادی در حوزه مدیریت انرژی در پالایشگاه انجام شده است؟
در این زمینه چند راهبرد مهم را پیش گرفتیم؛ نخست راهبرد استفاده بهینه از تجهیزات موجود برای بهبود مصرف انرژی است، به این معنی که به جای تعریف پروژه های جدید و تحمیل هزینه به پالایشگاه، اولویت را به استفاده از تجهیزات موجود برای بهینه سازی مصرف انرژی اختصاص دهیم. رویکرد پیشگیرانه، دیگر راهبرد در نظر گرفته شده است که در پروژه مدیریت گازهای مشعل نیز لحاظ شد. بر اساس این رویکرد، به جای حرکت تدافعی در مدیریت انرژی، با اقدام های پیشگیرانه و با هزینه کمتر، در مسیر مدیریت انرژی حرکت می کنیم.
از دیگر کارها می توان به انجام تعمیرات تجهیزات انرژی بر که نقش موثری در کاهش مصرف انرژی دارند، همچنین اقدام های مربوط به شبکه بخار پالایشگاه، بویژه تله های بخار و عایقکاری های درون واحدهای فرایندی که با همکاری همکاران بهره برداری و تعمیرات بصورت مستمر انجام می شود، اشاره کرد.
بخش مدیریت انرژی تا پایان امسال چه برنامه هایی دارد؟
در رابطه با مهم ترین اقدام ها می توان به ادامه کار در خصوص رویکرد استفاده بهینه، بویژه استفاده از تجهیزاتی که بازده پایینی دارند، اشاره کرد تا با هزینه کمتر بهینه سازی انرژی را محقق کنیم. همچنین به روزرسانی استاندارد که موجب چابکی بیشتر سیستم ها خواهد شد نیز یکی دیگر از این اقدام هاست.
ضمن اینکه در رابطه با مدارک و مستندات استاندارد که 30 درصد از مبحث مدیریت انرژی را به خود اختصاص می دهد، امیدواریم بتوانیم سریع تر آن را به سطحی برسانیم که با قرار گرفتن در سطوح بالاتر، بتوانیم توانمندی و پیشرفت های مجموعه شرکت پالایش نفت بندرعباس را نشان دهیم.