وقتی گاز گره كور آمايش سرزمينی را می گشايد
آب و جاروی د يار مهربانی برای شكوه توسعه
سید شریف فرحناک یکی از مشکلات مبتلابه کشورهای د ر حال توسعه که گریبانگیر کشور ما نیز شد ه است، تمرکز جمعیت بالا و محد ود شد ن عمد ه فعالیت های اقتصاد ی و اد اری د ر پایتخت و چند کلانشهر صنعتی خاص است. این موضوع سبب پد ید آمد ن تنش های متعد د د ر محيط زيست، محد ود يت شد يد منابع آبی، آلود گی هوا، ترافيك، آسيب های اجتماعی، حاشيه نشينی و احساس بی عد التی و تبعیض د ر مناطق د ور از مرکز و كمتر برخورد ار شد ه و به تضعيف سرمايه اجتماعی می انجامد . د ر کشور ما علاوه بر اینکه تهران به د لیل برخورد اری از فرصت های شغلی و امكانات بيشتر، چند د هه است میزبان سیل عظیم مهاجران از اقصا نقاط کشور شد ه، پد ید ه تازه ای نیز رخ د اد ه است.
خشکسالی های چند سال اخیر، هجوم گروه های بزرگ انسانی از فلات مرکزی کشور به سوی شمال را به دنبال داشته، د ر حالی که باریکه سبز سواحل خزر به هیچ عنوان توانایی پذیرایی و تاب آوری این حجم را ند ارد و مهم تر آنکه جانمايی این جمعیت، مستلزم ساخت و ساز د ر مقیاس وسيع است. ساخت و سازهایی که می تواند به قیمت از د ست رفتن منابع طبيعی و تحميل آسيب های جد ی به جنگل، كوه و د ریا تمام شود و هزاران هكتار زمین زراعی تولید برنج كه قوت غالب بسياری از ايرانيان و تضمين گر امنیت غذایی کشور است را با مخاطره مواجه سازد .
د ر این میان، اما یک استان پهناور با ظرفیت های بی نظیر و با د سترسی به آب های آزاد بين المللی، نظر كارشناسان برنامه ريزی و آمايش سرزمينی را به خود جلب كرد ه است. استان سيستان و بلوچستان همه ظرفيت های لازم براي پیشرفت، صنعتی شد ن و تبد يل شد ن به شاهراه ترانزيت ملی و بين المللی را د ر خود جای د اد ه تا با گسيل د اشتن فرصت های رشد به قلمروهای كمتر توسعه يافته و فعال سازی صنايع د ر حاشيه د ريا گامی به سوی توسعه متعاد ل و متوازن د ر جغرافيای ايران برد اشته شود؛ اما اين استان پرفرصت برای رونق صنايع و اشتغال آفرينی بايد به منابع انرژی پايد ار د سترسی د اشته باشد و ناگفته پيد است كه تامين انرژی مورد نياز بويژه گاز، پايه اصلی فعاليت های صنعتی، بازرگانی و واحد های توليد ی بود ه و تامين آن، د غد غه اصلی صاحبان صنايع و فعالان كسب و كارهای بزرگ و كوچك به شمار می آيد . جنوب شرق كشور با وجود تمامی استعد اد های انسانی و موقعيت ممتاز جغرافيايی، تاكنون كمتر مجال شكوفايی صنعتی و نقش آفرينی د ر توسعه بلند مد ت اقتصاد كشور را يافته و اكنون بی صبرانه د ر انتظار گسترش هرچه بيشتر گاز د ر اقصا نقاط آن است تا با د سترسی سهل و ارزان به انرژی پايد ار و غير آلايند ه، بستری مناسب براي جذب سرمايه گذاران و رونق صنايع مولد مهيا شود .
برای پاسخ به اين نياز فزايند ه، طــرح انتقال گاز به مناطق شــرقی و جنوب شرقی کشور با عنوان خط انتقال گاز هفتم و يازد هم سراسری گاز با هد ف تامین گاز مورد نیاز استان های هرمزگان، سیستان و بلوچستان و بخشی از جنوب استان کرمان، صاد رات گاز به کشورهای پاکستان و هند و نیز استفاد ه مطلوب از تولید ات گاز حوزه پارس جنوبی احد اث شد ه است.
این خــط انتقال گاز، اهــد اف چند گانه ای را د ر خود جای د اد ه که می توان به گازرســانی به نیروگاه ها، صنایع پتروشیمی، واحد های صنعتی و احد اث خطوط فرعی و شبکه های شهری برای مصارف خانگی، تجاری و صنعتی د ر استان های واقع د ر طول مسیر بخصوص گازرسانی به استان سیستان و بلوچستان اشاره کرد .
آنگونه كه عبد الرضا ابوالحسينی، مجری طرح خطوط انتقال گاز هفتم و يازد هم سراسری گاز كه او و همكارانش مسؤوليت خطير را د ر گازرسانی به استان سيستان و بلوچستان با همه چالش ها و موانع به عهد ه د ارند، می گويد ،اجرای پروژه های گازرسانی د ر استان پهناور سيستان و بلوچستان و توسعه شبكه های گازرسانی به صنايع كوچك و بزرگ و همچنين گازرسانی به 30 شهر و روستا، نيروگاه های چابهار و كنارك، كارخانه های سيمان خاش و زابل از جمله تعهد ات اين طرح است.
همچنين از آنجا كه گازرسانی به مجتمع پتروشيمی مكران و صنايع چابهار از اولويت های اساسی د ولت است، برای شتاب بخشی به پروژه راهبرد ی ايرانشهر- چابهار- مكران تد ابير ويژه ای اند يشيد ه شد ه تا هر چه سريع تر اين مناطق، تحت پوشش اين انرژی توسعه آفرين قرار گيرند و به اين ترتيب اساسی ترين زيرساخت مورد نياز برای شكل گيری و شكوفايی صنايع منطقه مهيا شود . از این رو براي تسريع د ر روند اجرای پروژه «ايرانشهر- چابهار- مكران» اين پروژه به 4 گستره مجزا تقسيم و پيمانكاران مختلفي اجرای هر قسمت را به عهد ه گرفته اند . د ر حال حاضر برخی پيمانكاران برای خريد لوله و تجهيز كارگاه اقد ام كرد ه و برخی د يگر نيز وارد مرحله خاكبرد اری و مسير سازی شد ه اند . اين پروژه 300 كيلومتری به 4 قطعه د ر سايزهای مختلف تقسيم شد ه و مطابق برنامه د ر اواخر نيمه اول يا اوايل نيمه د وم سال 1400 به اتمام می رسد . گازرسانی به نيروگاه ها د ر اين استان اهميت فراوانی د ارد . نيروگاه های استان د ر حال حاضر از سوخت مايع مازوت استفاد ه می كنند . سوخت مايع، هزينه های سنگين تهيه، حمل و نقل و نگهد اری را به صنايع تحميل می كند . د ر حالي كه با گازرسانی به صنايع همه اين هزينه ها حذف شد ه و هوای پاك براي ساكنان منطقه به ارمغان می آيد . ضمن آنكه تامين مالی پروژه ايرانشهر- زاهد ان نيز با بهره گيری از ظرفيت های بند «ق» و از محل صرفه جويی حاصل از جايگزينی سوخت پاك د ر نيروگاه زاهد ان انجام شد . نيروگاه های چابهار و كنارك د ر حال حاضر از سوخت مايع استفاد ه می كنند كه با گازرسانی به اين صنايع گام بزرگی د ر مسير توسعه اقتصاد ی استان برد اشته خواهد شد .»
آری همانطور كه مهند س خوشنام صنعت گاز روايت كرد ، بــد ون ترد ید تحقق این پروژه ها، توســعه قابل ملاحظه ای د ر زیرساخت های اقتصاد ی، صنعتی و ایجاد فرصت های شــغلی فــراوان د ر منطقه را به د نبال خواهد د اشت. اين خاصيت انرژی زند گی ساز گاز است كه به هر جغرافيايی كه پا می گذارد ، زندگی مرد م آن منطقه را به قبل و بعد از ورود گاز تقسيم می كنند . گازی ها طی اين سال ها آموخته اند كه از د ل ظرفیت های پنهان ماند ه و كمتر د يد ه شد ه، فرصت هايی طلایی برای رونق معيشت و كسب مرد م بسازند . د استان گاز و سيستان و بلوچستان بسيار فراتر از اجرای چند پروژه بزرگ است، گاز آمد ه تا همه آن سال هايی كه مرد م اين كهن د يار كمتر روی مهربان زند گی را د يد ه اند ، جبران كند و روی خوش زند گی را پيش روی چشمان منتظر و صبور آنان به تصوير بكشند . آنها كه با جغرافيای سيستان آشنايی د ارند، نيك می د انند كه برای پيشبرد يك برنامه بايد با د ه ها مانع جنگيد تا پروژه يك گام به جلو پیش برود . شايد مگاپروژه های جاری د ر اين سرزمين آخرين پروژه های توسعه ای بزرگ د ر سطح گاز كشور باشد كه د ر چنين مقياس عظيمی اجرا می شود و صد البته اطمينان د اريم نسل طلايی صنعت گاز همچون د يگر استان های كشور، آماری استثنايی از خود به ياد گار خواهند گذاشت و آخرين قله های بلند توسعه را باشكوه تر از گذشته فتح خواهند كرد .