رتبه اول ایران در اکتشافات نفت گاز جهان
مشعل از پنجم خرداد سال 1287 هجري شمسي که براي نخستين بار يک گروه اکتشاف نفت، در شهرستان مسجد سليمان استان خوزستان در پي ماه ها حفر چاه به نفت رسيد، روايت اکتشافات موفق نفت و گاز همچنان ادامه دارد تا جاييکه شرکت ملي نفت ايران در سال 2019 از نظر مجموع حجم اکتشافات نفت و گاز با کشف 4.973 ميليارد بشکه معادل هيدروکربن مايع ذخيره قابل برداشت، جايگاه نخست را در بين شرکت هاي بزرگ نفتي دنيا اعم از شرکت هاي نفت ملي و بين المللي به خود اختصاص داده است. رتبه اي که در دوران تحريم و با رويکرد و برنامه ريزي مناسب با تمرکز بر فعاليتهاي اکتشافي حاصل شده است. اگر تحريم اقتصاد و به ويژه صادرات نفت ايران را نشانه رفت تا اين حوزه را قرنطينه کند؛ اما صنعت نفت کشور اين قابليت را دارد که همچنان شگفتي ساز باشد. کشف ميدان ارم با ذخيره قابل برداشت معادل 2.7 ميليارد بشکه (معادل 20 درصد کل گاز کشف شده در جهان) و ميدان نام آوران با ذخيره قابل برداشت 2.3 ميليارد بشکه (معادل 10.5 درصد از کل نفت کشف شده در جهان) به ترتيب جايگاه هاي اول و سوم اکتشافات صورت گرفته در جهان در سال 2019 ميلادي را به خود اختصاص داده اند. ميدان ارم ، در فاصله 200 کيلومتري جنوب شيراز، 60 کيلومتري شمال عسلويه و 25 کيلومتري جنوب باختري شهرستان خنج قرار دارد و از اثبات يکپارچه بودن دو تاقديس دنگ و باغون که در سازندهاي کنگان و دالان بالايي با يکديگر مرتبط بوده و مخزن گازي يکپارچه اي به طول 50 کيلومتر و پهناي ميانگين 5 کيلومتر را به وجود آورده، تشکيل شده است. پس از چند سال تلاش مجدانه کارشناسان مديريت اکتشاف شرکت ملي نفت ايران، احتمال وجود ذخاير غني هيدروکربوري در ناحيه ارم تاييد شد و به منظور شناخت دقيق تر و ارزيابي هاي فني، پروژه هاي لرزه نگاري و ثقل و مغناطيس سنجي در اين ناحيه اجرا و سرانجام محل چاه علامت گذاري شد. به دنبال آن، عمليات ساخت جاده دسترسي به طول 6 کيلومتر و احداث سلر و محوطه چاه اجرا و سپس عمليات حفاري در تيرماه سال 97 آغاز شد.
مخزن نام آوران نيز که به عنوان دومين مخزن بزرگ نفتي تاريخ ايران معرفي شده است، با وسعت 2 هزار و 400 کيلومتر مربع در گستره اي به طول 130 کيلومتر و عرض 50 کيلومتر، در جنوب و غرب شهر اهواز، در دو طرف رودخانه کارون و در ميان ميدان هاي نفتي منصوري، آبتيمور، سوسنگرد، جفير، سپهر و دارخوين قرار دارد و ضخامت و عمق اين لايه مخزني به ترتيب به طور ميانگين 80 متر و 3100 متر اعلام شده است. حفاري چاه هاي اکتشافي-تحديدي آرمان، منصوري غربي و سپهر شرقي، همچنين استفاده از اطلاعات چاه 53 آبتيمور هم از جمله فعاليت هاي مقدماتي اکتشاف براي رسيدن به اين مخزن بوده است. عمليات اکتشاف مخزن نام آوران نيز با پيشرفته ترين روش هاي اکتشافي به عنوان يک اکتشاف فناورانه و کار جديد اکتشافي با سه حلقه چاه از سال 95 آغاز شد. سيدصالح هندي، مدير اکتشاف شرکت ملي نفت ايران در نامه اي به مسعود کرباسيان، مديرعامل اين شرکت، اعلام کرد: «با کمال مسرت اعلام مي شود بنا بر گزارش مؤسسه بين المللي وود مکنزي درخصوص اکتشافات منابع هيدروکربني جهان در سال 2019 ميلادي، شرکت ملي نفت ايران در جايگاه نخست کشف نفت و گاز در جهان قرار گرفته است». براساس گزارش موسسه معتبر بين المللي وود مکنزي که با عنوان «اکتشافات جهاني 2019 - استمرار سودآوري» منتشر شده است، شرکت ملي نفت ايران در سال 2019 ميلادي از نظر مجموع حجم اکتشافات انجام شده (نفت و گاز) با کشف 4.973 ميليارد بشکه معادل هيدروکربن مايع ذخيره قابل برداشت، جايگاه نخست را در بين شرکت هاي بزرگ نفتي دنيا اعم از شرکت هاي نفت ملي و بين المللي به خود اختصاص داده است. اين رقم معادل 31 درصد از مجموع حجم هيدروکربن کشف شده دنيا در سال 2019 ميلادي است.در اين گزارش کشف ميدان ارم با ذخيره قابل برداشت معادل 2.7 ميليارد بشکه (معادل 20 درصد کل گاز کشف شده در جهان) و ميدان نام آوران با ذخيره قابل برداشت 2.3 ميليارد بشکه (معادل 10.5 درصد از کل نفت کشف شده در جهان) به ترتيب جايگاه هاي اول و سوم اکتشافات صورت گرفته در جهان در سال 2019 ميلادي را به خود اختصاص داده اند.در بخش ديگري از اين گزارش آمده است: ميزان اکتشافات جهاني در سال 2019 ميلادي معادل 21.2 ميليارد بشکه قابل برداشت بوده است که اين ميزان حدود 2 برابر سال 2018 و بيشترين مقدار بعد از سال 2015 ميلادي بوده است، همچنين در سال 2019 در سراسر جهان حدود 600 چاه اکتشافي، حفاري و تکميل شده که منتج به کشف حدود 220 ميدان هيدروکربني شده است. در اين دوره زماني دو چاه اکتشافي و توصيفي در ايران حفاري و تکميل شده است. بر مبناي اين گزارش، بسياري از اکتشاف هاي عمده انجام شده در سال 2019 به گاز دست يافته است، به گونه اي که دوسوم از اکتشاف هاي هيدروکربني انجام شده در سال 2019 يعني معادل 10.8 ميليارد بشکه با 82 تي سي اف از اکتشاف هاي انجام شده مربوط به گاز بوده است. 9 اکتشاف بزرگ در سال 2019 در کشورهاي ايران، روسيه، موريتاني، قبرس، سورينام آفريقاي جنوبي و مالزي اتفاق افتاده و 20 کشف بزرگ اول، معادل 75 درصد حجم هيدروکربن کشف شده در دنيا را به خود اختصاص مي دهد. 13 کشف از 20 کشف بزرگ دنيا در سال 2019 ميلادي نيز ذخيره قابل برداشتي کمتر از 500 ميليون بشکه دارند.
شرکت ملي نفت ايران با مجموع 4.97 ميليارد بشکه معادل هيدروکربن مايع، با اختلاف قابل توجه با شرکت گازپروم روسيه (رتبه دوم با 3.18 ميليارد بشکه معادل هيدروکربن مايع)، شرکت نفت بريتانيايي BP (رتبه سوم با 1.4 ميليارد بشکه معادل هيدروکربن) و شرکت اکسون موبيل ايالات متحده (رتبه چهارم با 0.9 ميليارد بشکه معادل هيدروکربن)، در رتبه اول قرار گرفته است.
در اين رتبه بندي بين 15 شرکت برتر، شرکت فرانسوي توتال رتبه ششم، شرکت ايتاليايي اني رتبه هشتم و شرکت چندمليتي شل رتبه سيزدهم را کسب کرده است.
هندي در پايان اين گزارش، در نامه به کرباسيان از تلاش همه همکاران خود در مديريت اکتشاف شرکت ملي نفت ايران، قدرداني کرده است.