نگاهی به مستندهای جذاب و تئاترهایی که در قاب تصویر دیدنی شده اند
دنیای بی پرده مستندها و عالم خیال انگیز تئاترها
علي بهرامي شايد شما هم با اين سخن موافق باشيد که يکي از مغفول ترين و گمنام ترين ابعاد هنر سينما، فيلم هاي مستند هستند؛ مستندهايي که در عين جذابيت، خيلي کمتر از فيلم هاي بلند داستاني از آنها خبر داريم و مي شناسيم شان. مستندها، تنوع بسيار زيادي دارند و بنا بر موضوعشان، به انواع مختلفي تقسيم مي شوند. در چند شماره گذشته کوشيده ايم تا بهترين ها و متنوع ترين آنها را که براحتي در اين روزهاي کرونايي مي توانيد در سايت هاي پخش آنلاين فيلم و سريال ببينيد، به شما معرفي کنيم. اين بار البته همانند شماره پيشين، معرفي «فيلم تئاتر»، يک محصول جديد فرهنگي- هنري ديگر را ادامه مي دهيم. در اين شماره، با تعداد ديگري از مستندهاي جذاب و ديدني آشنا مي شويد و همچنين «فيلم تئاتر» هاي ديگري را مي شناسيد که پيشنهاد مي کنيم حتما سري به آنها بزنيد؛ چون با هزينه بسيار اندک و صرفه جويي در وقت، مي توانيد بهره بسيار خوبي از اين توليدات فرهنگي - هنري ببريد.
بي مکان، بي زمان
نمي توان انکار کرد که يکي از جذاب ترين تصاويري که بشر از ابتداي ظهور تصوير متحرک تا کنون ديده، انيميشن يا به اصطلاح کارتون است؛ تصاويري که اگرچه براي کودکان و نوجوانان خلق شده اند؛ اما بسياري از بزرگسالان را نيز درگير خودشان کرده اند. مستند «بي مکان، بي زمان» به زندگي اکبر نيکان پور، طراح و تصويرگر کودکان پرداخته؛ يکي از هنرمنداني که هواي کودکان و نوجوانان سرزمين مان را حسابي داشته و جذابيت هاي ماندگاري براي آنها خلق کرده است. اين مستند را ميثم شاه بابايي در سال 1389 کارگرداني کرده است. از نکات جالب توجه در اين مستند، حضور امين تارخ، بازيگر نام آشناي سينماي ايران در آن است. اکبر نيکان پور متولد 1335 و دانش آموخته رشته نقاشي از دانشکده هنرهاي زيباي دانشگاه تهران است. او مدرک کارشناسي و کارشناسي ارشد تصويرسازي دارد و داراي مدرک درجه يک هنري از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي است.
ده کيلومتر دورتر
خراسان، سرزمين معنويت و راز و رمزهايي بسيار کهن است. با قدوم مبارک امام هشتم حضرت ثامن الحجج(ع)، خراسان و شهر مشهد، از چنان قداستي برخوردار شده که در تاريخ بي نظير است. مستند «ده کيلومتر دورتر» درباره سفر امام رضا(ع) به خراسان نيست؛ بلکه روايتگر زندگي و فعاليت هاي يکي از ياران ايشان به نام خواجه اباصلت است؛ کسي که خادم مخصوص امام رضا (ع) بوده و به دليل علاقه زيادي که به امام هشتم(ع) داشته، براي سفر به خراسان همراه ايشان شده است. در کتب تاريخي آمده: «اين مرد، اهل کسب علم و دانش بود و براي علم آموزي به شهرهاي مختلفي سفر مي کرد. خواجه اباصلت وصيت کرده بود که او را در ده کيلومتري حرم امام رضا (ع) و بر سر راه زوار دفن کنند.» مستند «ده کيلومتر دورتر» را شهرام ميراب اقدم در سال 1388 کارگرداني کرده است.
به ديوار نگاه کن
خيلي وقت ها پيش آمده که از کوچه اي، خياباني يا ميداني عبور کرده ايم که نقش و نگار آن توجه مان را به خود جلب کرده است. يا زير پل ها و در اتوبان ها، نقاشي هايي ديده ايم که گاه براي مان چشم نواز بوده و گاه با ديدن آنها، دلمان گرفته و باعث شده مدت ها ذهن و روان مان درگيرشان شود. اگر مي خواهيد درباره نقش و نگارها بر ديوارهاي شهر، اطلاعاتي به دست آوريد و اين بعد از هنر خياباني را بيشتر بشناسيد، حتما مستند «به ديوار نگاه کن» را ببينيد؛ مستندي که کوشيده است تاثيرات فرهنگي- اجتماعي نقش و نگارها روي ديوارها را نشان دهد؛ نقش و نگارهايي که هر کدام روايتگر و بيان کننده يک فرهنگ، تاريخ و ديدگاه زندگي در جامعه ايراني و جهاني هستند. مستند «به ديوار نگاه کن» را علي زاد مهر در سال 1391 کارگرداني کرده است.
ملتِ دِرِد اسکات
اين روزها اخبار شبکه هاي تلويزيوني و اجتماعي پر است از اعتراض هاي مردم آمريکا و بخش هاي مختلف اروپا به تبعيض هاي نژادي عليه سياه پوست ها. زندگي پر غصه سياهان آمريکايي، قصه اي بسيار طول و دراز دارد و ريشه مشکلات نژادي آنها تاريخي و بلند است. اگر دوست داريد ريشه هاي اين اعتراض ها يا اعتراض هاي مشابه آن را در آمريکا بشناسيد، بايد به ديدن مستند «ملت دِرِد اسکات» بنشينيد؛ مستندي که بنا به گفته سازندگان و عوامل آن: «تصويري واقع گرايانه از جامعه آمريکا را به نمايش مي گذارد که تبعيض و نابرابري، هنوز حرف اول را در آن مي زند.» مستند«ملت درد اسکات» به کارگرداني مرضيه هاشمي در سال 1394 ساخته شده است.
متولد آذر
هشت سال دفاع مقدس، بستر بسيار پر ظرفيتي براي خلق داستان و رمان در ادبيات فارسي است. اين ظرفيت بسيار عظيم به دست مرتضي سرهنگي در حوزه هنري، تا حد بسيار زيادي به ثمر نشسته و به عينيت رسيده است. سرهنگي که از چهره هاي برتر و برگزيده هنر ادبيات انقلاب و دفاع مقدس و مدير دفتر ادبيات و هنر مقاومت حوزه هنري است، سال هاي سال کوشيده تا به توليد ادبيات در اين زمينه کمک کند؛ البته مرتضي سرهنگي دست به قلم بوده و از زمره نويسندگان محبوب اين سبک از ادبيات داستاني است. برخي از آثار اين هنرمند و نويسنده عبارت است از: «سفر برمدار مهتاب»، «اسم من خاکريز است»، «پا به پاي باران»، «خرمشهر کو جهان آرا»، «آنچه اتفاق افتاد» و.... مستند «متولد آذر» شرح زمانه، زندگي و فعاليت هاي ادبي اين محقق، نويسنده و مدير فرهنگي حوزه ادبيات انقلاب اسلامي است. اين مستند را سيدرضا حسيني در سال 1397 کارگرداني کرده است.
بذرهاي نابودي
اگر چه مي دانيم و مي شنويم که پيشرفت علم به انسان کمک شاياني کرده و زندگي را براي بشريت ساده تر ساخته است؛ اما بايد دقت کنيم که اينها، همه واقعيت نيست. علم ژنتيک، به عنوان يکي از علوم جديد و بسيار پيشرفته بشري هم به انسان ها کمک بسيار زيادي کرده و توانسته دريچه هاي نوآورانه اي را به روي جهان کنوني ما بگشايد؛ اما باز هم بايد تکرار کنيم که اين، همه واقعيت علم ژنتيک نيست. اگر مي خواهيد روي ديگر سکه خوراکي هاي تراريخته را بدانيد، بايد مستند «بذرهاي نابودي» را تا انتها ببينيد؛ مستندي که درباره خطرات استفاده طولاني مدت از محصولات تراريخته ژنتيکي اطلاعات بسيار ذي قيمتي دارد. مستند «بذرهاي نابودي» را محمد هادي اينانلو در سال 1395 کارگرداني کرده است.
فیلم تئاترها
بچه تابستان
نمايش «بچه تابستان»، متني ايراني دارد و گروه تئاتر جيرجيرک به کارگرداني دريا نظري آن را به اجرا درآورده است. درباره داستان اين نمايش آمده است: «پرسوناژ محوري اين«دوئودرام» (نمايش دونفره) اجتماعي- تربيتي، پسربچه اي است که ظاهرا به علت فقرمالي و سفارش پدرش، يک«واکسي خياباني» شده است. او در يکي از موقعيت هاي کاري اش وارد يک پارک مي شود و دنبال مشتري مي گردد و کمي بعد با مردي تنها و خياباني که قبلأ در زندان بوده، رو به رو مي شود. پسر بچه کم سن و سال به تقاضاي مرد، کفش هاي او را واکس مي زند و مرد هم پسر بچه را نصيحت مي کند تا بلکه آن کار را رها کند و همانند همسالانش به مدرسه برود، درس بخواند و آينده اي داشته باشد. ضمنا از رويارويي با افراد ناباب و بزهکار در امان بماند و سپس...». اين تئاتر در سال 1395 ساخته شده و مهدي شيخوند و آرمان مرادي، بازيگران اصلي آن هستند.
..............................................................................................................
اي واي هاي
نمايش هاي عروسکي ايراني هميشه جذاب بوده اند. بد نيست در ميان انيميشن ها و کارتون هاي بي شماري که فرزندان مان مي بينند، گاهي نمايش عروسکي ايراني نيز نشان شان بدهيم. نمايش عروسکي «اي واي هاي»، داستان پسر خياطي است که عاشق دختر پادشاه شده؛ اما دختر پادشاه در طلسم است. پسر با پدرش، آواره کوي و بازار مي شوند تا راز طلسم را پيدا کنند.آنها در راه با جني آشنا مي شوند که به آنها مي گويد: من مي توانم به شما کمک کنم و... نويسندگي و کارگرداني اين تئاتر عروسکي را ستاره امينيان به عهده داشته و در سال 1392 آن را ساخته است.
........................................................................................
اسب هاي پشت پنجره
نمايش« اسب هاي پشت پنجره»، يکي از بهترين نمايش هايي است که در سال 1393 روي صحنه رفته؛ البته متن بسيار قوي اين تئاتر که به قلم ماتئي ويسني يک نوشته شده، لذت ديدن آن را چند برابر کرده است. اين نمايش سه اپيزود دارد. در اپيزود اول، يک مادر و پسر به تصوير کشيده مي شوند که دنياي متفاوتي دارند. پسر قرار است به جنگ برود و مادر نگران رفتن فرزندش است. پسر مي داند که قرار است به سمت مرگ برود؛ اما مادر در دنياي ديگري به سر مي برد. در اپيزود دوم، يک پدر و دختر و در اپيزود سوم، يک زن و شوهر به نمايش در مي آيند که باز هم هيچکدام از اين افراد حرف يکديگر را بدرستي نمي فهمند. پرستو علي نسب، کارگردان اين نمايش است و صياد آيينه وند، بهار جهانگير، مصطفي مباشري، حسين تفرشي، نيلوفر ايل درويش و پرستو علي نسب در آن به ايفاي نقش پرداخته اند.
...................................................................................
مرگ و شاعر
اگر به کارهاي کيومرث مرادي علاقه داريد، حتما نمايش «مرگ و شاعر» او را ببينيد. مرادي، کارگردان توانمندي است که تئاتر «شکلک» او يکي از پرفروش ترين و بهترين تئاترهاي حرفه اي دهه هاي 80 و 90 در ايران شده است. در نمايش« مرگ و شاعر» آمده است:«مرگ و شاعر، گرچه متعلق به دنيايي اسطوره اي و غيرواقعي هستند، اما آنقدر به آنچه همه آدميان در ذهن و دل دارند، نزديک و همانند هستند که گويي آنها نيز يکي از همين آدم هايي هستند که در آرزوهاي خويش غوطه ور و بر آنند تا در لحظه اي خاص از زندگي، به بزرگترين آرزوي بشري (دانستن رمز و راز مرگ و هستي) دست پيدا کنند و راه حلي قطعي نشان بدهند.» نمايش «مرگ و شاعر» به کارگرداني کيومرث مرادي در سال 1387 ساخته شده و بازيگران اصلي اين نمايش عبارتند از: پانته آ بهرام، فرهاد قائميان، محمدرضا حسين زاده و مريم کاتوزي.