آیا عربستان توانایی تمدید توافق اوپک پلاس تا سال 2020 را دارد؟

 تازه ترين بيانيه رهبران ائتلاف اوپک پلاس متشکل از توليدکنندگان عضو و غيرعضو سازمان کشورهاي صادرکننده نفت (اوپک) در قالب کميته مشترک وزارتي نظارت بر توافق اوپک و غيراوپک (JMCC) يعني عربستان سعودي و روسيه فعالان بازارهاي جهاني نفت خام را به شگفتي واداشت.

ديدگاه هاي رسمي پيشنهادي کميته مشترک وزارتي نظارت بر توافق اوپک و غيراوپک (JMCC) به تازگي خبر از پديدار شدن نشانه هايي مثبت داده است، زيرا پيش بيني افزايش تقاضا سبب تسهيل توافق کاهش توليد و بالا رفتن سطح توليد در ماه اوت مي شود.عبدالعزيز بن سلمان، وزير انرژي عربستان سعودي به تازگي در گفت وگو با شبکه خبري العربيه پيش بيني کرد توافق کاهش توليد نفت ائتلاف اوپک پلاس تا پايان سال 2021 يا حتي اوايل سال 2022 ميلادي تمديد مي شود، اين اظهارنظر هم به وخامت اوضاع افزود.

بازارهاي جهاني نفت خام هنوز خبر تمديد توافق کاهش اوپک پلاس را هضم نکرده است و به نظر مي رسد حتي ميان اعضاي ائتلاف اوپک پلاس اختلاف نظرهايي وجود داشته باشد.

وزير انرژي عربستان سعودي گفته است ما هنوز راهي طولاني در پيش داريم و اقدام ها ادامه خواهد داشت بنابراين، به عنوان بخشي از فرآيند بهبود و همزيستي با اين وضع تا زمان برطرف شدن شيوع ويروس همه گيري جهاني کرونا، تصميم بر آن شد تا به منظور اطمينان از پايبندي به تعهدهاي خود و ارائه توصيه هايي به نشست وزيران نفت و انرژي اوپک پلاس، نشست هاي کميته وزارتي نظارت بر توافق کاهش توليد اعضاي اين ائتلاف ماهانه باشد.با اين حال، گفته هاي عبدالعزيز با ديدگاه الکساندر نواک، وزير انرژي روسيه، درباره بازار تفاوت دارد. وزير انرژي روسيه روز 25 تيرماه در افتتاحيه نشست کميته مشترک وزارتي نظارت بر توافق اوپک و غيراوپک عنوان کرد که افزايش احتمالي توليد نفت ائتلاف اوپک پلاس به 7.7 ميليون بشکه در روز از ماه اوت، موجه و مطابق روند کنوني بازارهاي جهاني نفت خام است. به نظر مي رسد ديدگاه هاي روسيه درباره احتمال افزايش تقاضاي نفت و فراورده هاي نفتي در جهان بسيار خوش بينانه تر باشد.عربستان سعودي اکنون آشکارا عنوان کرده است که تمايلي ندارد با احتمال بهبود پرنوسان شرايط اقتصادي جهان و شيوع موج دوم کرونا مقابله کند. دست کم اين پيام رسمي اين کشور تلقي مي شود. پيام اصلي ممکن است گسترده تر و سبب ايجاد بحث و گفت وگو ميان اعضاي اوپک پلاس شود، اقدامي که مي تواند سهم زياد عربستان را از کاهش توليد نفت تهديد و متوقف کند. ادامه روند نزولي درآمد حاصل از صادرات نفت عربستان انتقادهايي را متوجه راهبرد بزرگ نفتي در داخل اين کشور کرده است.داده هاي رسمي رياض و مؤسسه جودي (JODI) نشان مي دهد که مجموع صادرات نفت خام عربستان در ماه مه امسال نسبت به ماه آوريل به 7.48 ميليون بشکه در روز رسيده است. اين کشور در ماه آوريل 11.34 ميليون بشکه نفت در روز صادر کرده بود.در عين حال احتمال مي رود صادرات نفت خام اين کشور در ماه ژوئن و ژوئيه حتي کمتر از اين رقم باشد و همين مقدار کاهش درباره توليد نفت روسيه نيز پيش بيني مي شود.با اين حال، در پي اظهارنظرهاي وزيران انرژي عربستان و روسيه، هم اکنون برنامه هاي سياسي و اقتصادي اين دو کشور آشکارا در جهت ديگري در حال حرکت است.

حتي اگر اعضاي اوپک پلاس هم در رسانه ها ديدگاه هاي داشته باشند اما اصول بازار نفت به هيچ وجه عادي نيست. نتيجه نشست ماهانه کميته مشترک وزارتي نظارت بر توافق اوپک و غيراوپک آشکارا تمايل روزافزون روسيه و برخي اعضاي اوپک براي توقف توافق کنوني کاهش توليد نفت را نشان مي دهد.

مبارزه قدرت با شکل ديگري در بيانيه هاي رسانه اي ديده مي شود، اما خطر آشکاري وجود دارد و آن اين است که مسکو و رياض برخورد جديدي اتخاذ کنند. هم اکنون، هيچ خطر مستقيمي مبني بر قطع همکاري وجود ندارد، اما رياض در حالي که براي حفظ اقتصاد و شرايط اجتماعي کنوني خود تلاش مي کند، از به عهده گرفتن بار عمده کاهش توليد نفت به ستوه آمده است.

رسانه هاي بين المللي از نبود تحليل انتقادي نسبت به تحولات مهم اساسي در داخل گروه اوپک پلاس خبر داده اند. افزايش اندک توليد نفت به روشني نشان دهنده باور به بهبود اقتصاد جهان در ماه هاي آينده است. اين باور به اصول متزلزل بازار وابسته است زيرا هم اکنون موج دوم شيوع ويروس کرونا چهره ناملايم خود را در نقاط مختلف دنيا نشان مي دهد. با اين حال، اوپک، روسيه و متحدانش به طوررسمي تصميم گرفته اند راهبرد منطقي و موفق خود را تا يکم ماه اوت تغيير دهند.

تاکنون توليد نفت روزانه 9.6 ميليون بشکه در روز کاهش يافته، اين در حالي است که هدف جديد توليد نفت براي ماه اوت 7.7 ميليون بشکه در روز خواهد بود.به منظور جلوگيري از ايجاد بحران داخلي ديگر يا بروز جنگ بر سر قيمت نفت و سهم بازار ميان محمد بن سلمان، وليعهد عربستان، و ولاديمير پوتين، رئيس جمهوري روسيه مصالحه اي بر مبناي اصول متزلزل بازار در نظر گرفته مي شود. حداقل برآيند اين اقدام اين است که اصول مربوط به تقاضاي نفت همچنان کاهشي باقي بماند. روند بهبود شرايط اقتصاد جهان نيز هم اکنون به عنوان توجيه براي تسهيل توافق کاهش توليد نفت اوپک پلاس استفاده مي شود.هم اکنون انتظار مي رود بازارهاي جهاني نفت خام با کمبودو عرضه روبه رو شوند که در نتيجه کاهش ذخيره سازي هاي نفت خام را به همراه دارد.اوپک در نظر دارد در سال 2021 ميلادي مجموع توليد خود را 6 ميليون بشکه در روز افزايش دهد. عامل اصلي اين تصميم نياز به درآمد بيشتر است نه ايجاد ثبات در بازار. خوش بيني نسبت به بهبود سريع اقتصاد، وجود خبرهاي مثبت از چين و پايان قرنطينه در اروپا سبب بالا رفتن خوش بيني ميان اعضاي گروه اوپک پلاس شده است. با اين حال، بهبود شرايط اقتصادي واقعي همچنان شکننده است.اوپک حتي در گزارش خود اعلام کرد که بيم آن مي رود که بازارهاي نفت همچنان نامتعادل باشند به ويژه اگر موج دوم شيوع ويروس کرونا سبب افت بهبود اقتصادي شود.تصميم اوپک براي افزايش توليد تصميمي يکجانبه است. مشکل اصلي اين است که به محض افزايش توليد يکي از اعضاي اوپک، ديگر اعضا نيز احتمالا اين روند را در پيش گيرند. به اين ترتيب، خطر بازگشت نفت شيل ايالات متحده آمريکا به بازار نيز وجود دارد. قيمت هاي کنوني نفت به اندازه اي بالا هستند تا سبب توليد دوباره محصولاتي شوند که با سقوط قيمت نفت متوقف شده بود.  افزايش بيشتر توليد اعضاي اوپک پلاس منجر به افزايش مازاد عرضه مي شود زيرا ديگر کشورهاي توليدکننده نفت، خود را ملزم به کاهش توليد نمي دانند و در عوض احساس مي کنند بايد سهم خود را در بازار حفظ کنند.

افزون بر اين، به نظر مي رسد موفقيت اوپک پلاس رهنموني مسحورکننده باشد. توازن بسيار شکننده کنوني بين عرضه و تقاضا ممکن است به راحتي تبديل به افزايش عرضه شود.

پس از ماه ها خبر از بحران ذخيره سازي نفت، به نظر مي رسد به دلايل منطقي ذخيره سازي ها از ميان بروند. سطح ذخيره سازي هاي جهاني نفت خام همچنان بالاست و براي تثبيت بيشتر بازار، اين دخيره سازي ها بايد کاهش يابند.

خطر بهبود داراي نوسان يا پرنوسان کاملا آشکار است. بازارهاي متعلق به سازمان همکاري و توسعه اقتصادي (OECD) با استفاده از تمهيدات كمكي اندکي تقويت مي شوند و چند تريليون يورو و دلار از صندوق هاي فدرال به بازارها تزريق مي شود. نشانه هاي منفي تأثير واقعي ويروس کرونا بر اقتصاد اروپا حاکي از ورشکستگي روزافزون و تداوم رشد بيکاري است. عامل نابودي که گروه اوپک پلاس به آن توجهي نکرده اين است که رشد چين وابسته به صادرات اين کشور به بازارهاي عضو سازمان همکاري و توسعه اقتصادي است.

رويکرد کنوني اوپک پلاس هميشگي نيست، جايي براي انعطاف پذيري وجود ندارد و تا زماني که مقدار ذخيره سازي هاي نفت زياد و تقاضا پايين باشد، بازارها شاهد بهبودکامل نخواهند بود. اگر روسيه و عربستان به بهبود واقعي بازارهاي نفت تمايل داشته باشند، بايد راه حل بلندمدتي پيدا کنند. اگر چنين اتفاقي روي ندهد، احتمال قطع همکاري بين عربستان سعودي و روسيه افزايش مي يابد.

مترجم: امير دشتي

منبع: اويل پرايس

نويسنده: سيريل ويدرسهاوون