صنعت پتروشيمي در ميانه جهش دوم خود شيوه هاي نويني از سرمايه گذاري را دنبال مي کند
جوشش چشمه سرمایه گذاری از درون
مشعل صنعت پتروشيمي به عنوان صنعتي پيشرو در سال هاي گذشته تاکنون توانسته تا حد زيادي به شکلي مستقل روي پاي خود بايستد و در عين حال در مقاطع زماني مهمي همچون تحريمهاي دو سال اخير با ادامه روند توليد و تامين نياز صنعت در داخل و صادرات و تامين ارز به کمک دولت بيايد. صنعت پتروشيمي که در جهش اول خود با حمايت دولت ها پا گرفت و بسياري از مجتمع هاي پتروشيمي با حمايت دولت برپا شدند حالا و در ميانه جهش دوم خود توانسته زمينه هاي مستقلي از تامين مالي و سرمايه گذاري را در درون خود ايجاد کند. در سال هاي اخير مجتمع هاي متعددي توسط بخش خصوصي، هلدينگ هاي جديد و روش هاي نوين براي سرمايه گذاري به بهره برداري رسيده اند و اين صنعت همچنان در درون خود به دنبال شيوه هاي جديدي براي سرمايه گذاري و تامين مالي پروژه هاي جديد است.
تحول در صنعت پتروشيمي با سرمايه گذاري هاي جديد يکي از اهداف مهم صنعت نفت و صنعت پتروشيمي است. پيش تر بيژن زنگنه، وزير نفت درباره فرصت هاي جديد سرمايه گذاري در صنعت پتروشيمي گفته بود که تا 5 سال آينده براي اجراي طرح هاي نيمه تمام بايدحدود 30 ميليارد دلار سرمايه گذاري در صنعت پتروشيمي انجام شود و در مجموع فرصت 40 ميليارد دلاري سرمايه گذاري در اين صنعت وجود دارد. او گفته بود که بايد از ابزارها و روش هاي ديگري نيز براي تأمين مالي پروژه هاي صنعت نفت از جمله پتروشيمي استفاده کرد تا اين طرح ها هيچکدام عقب نماند. اگرچه پروژه ها در حال پيشرفت بوده و سرمايه گذاران قادر به تأمين اين هزينه هستند؛ اما هرچه بتوانيم از سرمايه هاي خرد در جامعه استفاده کنيم امکان تکميل اين طرح ها و طرح هاي جديدتر بيشتري فراهم مي شود.
اميد براي سرمايه گذاري 40ميليارد دلاري صنعت پتروشيمي
به گفته زنگنه، حدود 10 تا 12 ميليارد دلار طرح در پتروشيمي نهايي شده است که هنوز شروع نشده اند، مانند طرح هاي مياني و پايين دستي پتروشيمي و يا طرح هايي در زنجيره الفين که هر طرح تا 5 ميليارد دلار هزينه در بر دارد و الفين هايي با خوراک ترکيبي هستند که بسيار براي ما موثرند و در مجموع حدود 40 ميليارد دلار هستند.وي با اشاره به اينکه مي توان تا 20 ميليارد دلار در طرح هاي پتروپالايشگاهي و بهسازي پالايشگاه هاي موجود و پالايشگاه هاي جديد سرمايه گذاري کرد، تاکيد کرده بود: سرمايه گذاري در پتروشيمي و پتروپالايشگاه ها در کل از سوي شرکت هاي بخش خصوصي و بخش کمي نيز از سوي نيمه خصوصي ها به منظور تقويت آنها انجام مي شود.بر اساس اين گزارش در واقع شرکت هاي پتروشيمي امروز به مرحله اي رسيده اند که مي توانند خودشان تامين کننده سرمايه براي پروژه هاي جديد و حمايت از توليد باشند. اين صنعت علاوه بر جذب سرمايه هاي خارجي، اين ظرفيت را دارد که حضور پررنگ تري در بخش سرمايه گذاري و تامين مالي پروژه هاي پتروشيمي داشته باشد و در اين راه همکاري دولت و بخش خصوصي براي توسعه صنايع پتروشيمي اقدام مهمي تلقي مي شود. به عبارتي اگرچه صنعت پتروشيمي موتور محرکه خوبي در درون خود دارد اما حمايت ها و هم رساني هاي دولت مي تواند به سرعت اين موتور محرکه کمک کند.
سرمايه گذاريهاي نوين در راه صنعت پتروشيمي
حسين عليمراد، مديرسرمايه گذاري شرکت ملي صنايع پتروشيمي هم از روش هاي نوين تامين سرمايه
( با تمرکز بر استفاده بهينه از بازار سرمايه) خبر داده که اين روش ها مي تواند تامين مالي طرح هاي جهش سوم و پيشران صنعت پتروشيمي را شتاب ببخشد.او چندي قبل در جلسه با برخي مديران نظام بانکي کشور و نيز مديران عامل شرکت هاي تامين سرمايه با تاکيد بر وجود ظرفيت هاي مختلف براي سرمايه گذاري در طرح هاي آتي صنعت پتروشيمي، گفته بود: بايد از ظرفيت هاي موجود درنظام بانکي و نيز بازار سرمايه به بهترين شکل استفاده کرد. به گفته او، سازوکار تشکيل صندوق هاي سرمايه گذاري پروژه و خصوصي در کنار انواع اوراق و صندوق هاي ETF جهت تامين مالي طرح هاي صنعت پتروشيمي با همکاري بانک هاي داخلي و شرکت هاي تامين سرمايه به بازار سرمايه در حال نهايي شدن است و با تداوم رايزني ها به دنبال بهترين شکل جهت کارکرد مطلوب اين صندوق ها هستيم و در اين مسير مشارکت و تعامل هلدينگ هاي پتروشيمي نيز اثر بخش خواهد بود.بايد با نگاهي ملي و با استفاده از تمامي ظرفيت هاي موجود در کشور مسير توسعه صنعت پتروشيمي را هموار کنيم و در اين ميان نظام بانکي و بازار سرمايه مي توانند با توجه به قابليت هاي خود بيش از گذشته نقش آفرين باشند.
ساز و کار اجرايي صندوق سرمايه گذاري پتروشيمي هنوز نهايي نشده است
او پيش تر به مشعل گفته بود حدود يک سال و اندي است که روي صندوق هاي سرمايه گذاري کار مي کنيم تا با کمک يکي از شرکت هاي تامين سرمايه و يکي از شرکت هاي تجاري معروف ساز و کار آن را نهايي کنيم.
به دنبال گرفتن مجوزهايي هستيم تا از درآمدهاي ارزي صنعت پتروشيمي براي تامين مالي طرح هاي پتروشيمي استفاده کنيم. اين روش اختصاص به پروژه خاصي ندارد که به عنوان صندوق پروژه شناسايي شود، اين صندوق مي تواند براي تمام پروژه هاي صنعت پتروشيمي اختصاص يابد. البته سازوکار اجرايي آن کمي پيچيده است و بايد صبر کنيم تا نهايي شود. اما مي توان گفت که کاملا مستقل از سازوکارها و ضمانت هاي دولتي است و در عين حال وابستگي خارجي هم ندارد و لذا لازم است مجوزهاي دولتي و بانک مرکزي را اخذ کند.عليمراد گفته بود که پروژه ها اولويت بندي و به صندوق معرفي مي شوند و مدير صندوق و ارکان اجرايي تشخيص مي دهند که کدام اولويت دارد و اولويت ها هم همان طرح هاي جهش دوم و طرح هاي اولويت دار صنعت پتروشيمي هستند. او تاکيد کرده بود که محدوديت هاي قانوني وجود دارد که شامل قوانين ارزي مي شود و مانع ايجاد چنين اقداماتي مي شود. اين اقدامات براي اولين بار در کشور انجام مي شود ولي در خارج از کشور نمونه مشابه دارد و تجربه هاي خوبي دارند.
سرمايه گذاري داخلي در صنعت پتروشيمي آغاز شده است
بر اساس اين گزارش در حال حاضر چند هلدينگ موجود در صنعت پتروشيمي شامل «خليج فارس»، «پترول» و «پتروفرهنگ» براي سرمايه گذاري در اين صنعت گام هاي بلندي را برداشته اند و پروژه هاي مهمي را در دست توليد و اجرا دارند. در عين حال تعدادي از مجموعه هاي توليدي پتروشيمي در اجرا و توسعه مجتمع هاي جديد سرمايه گذاري کرده اند و اين يعني پتروشيمي به جايي رسيده که مي تواند از درون خود زايش داشته باشد. براي نمونه هلدينگ خليج فارس با وجود شرايط سخت تحريمي و محدوديت هاي اقتصادي در داخل کشور، طرح هاي جديد توسعه اي خود را ادامه داده است. در حال حاضر هلدينگ خليج فارس چندين طرح به ارزش 10ميليارد دلار را در دست ساخت دارد و محصولات مجتمع هاي توليدي نيز در داخل و خارج از کشور در حال فروش هستند. از سوي ديگر پترول نيز در همين سال جاري که سال «جهش توليد» نامگذاري شده است، پروژه احداث 4 طرح جديد پتروشيمي را با هدف تکميل زنجيره ارزش، جلوگيري از خام فروشي، توسعه صنايع تکميلي، جلوگيري از واردات برخي محصولات پتروشيميايي و شيميايي، اشتغال آفريني پايدار در مناطق کمتر توسعه يافته و توسعه محصولات متنوع و استراتژيک آغاز مي کند. در واقع اين مجموعه قصد دارد با مجموع سرمايه گذاري بيش از 100 ميليون دلاري در بخش ارزي در بخش ريالي، ساخت چهار طرح جديد را آغاز کند و اين چهار طرح شامل طرح هاي «متيل آمين»، «سود پرک»، «کريستال ملامين» و «پلي آلومينيوم کلرايد» مي شود.
صنعت پتروشيمي که در دو دهه اخير چرخشي اساسي در درون و بيرون خود داشته است
به هر روي صنعت پتروشيمي که در دو دهه اخير چرخشي اساسي در درون و بيرون خود داشته است، توانسته نگاه هاي اقتصادي و سياسي جهان را به سمت خود متمايل کند. اين صنعت در روزهاي سخت و بي مهري اقتصادي و حمايتي دولت هاي مختلف، دوران ادامه دار تحريمي و حالا دوران نامعلوم و مبهم کرونايي تبديل به چشم اميدي براي کشور شده است و به همين دليل تلاش مي کند تا اين جوشش از درون را بيش از پيش داشته باشد.