تدابیر خاص برای کارکنان اقماری
حتی در دوران کرونا
مشعل: در شرايطي که بحران کرونا بسياري از معادلات جهاني ، بازارهاي مالي دنيا و گردش چرخ صنعت را با محدوديت مواجه کرده است و در بسياري از صنايع بزرگ کشورهاي مختلف منابع انساني در حال ريزش و تعديل هستند ، صنعت نفت ايران با همان شرايط قبلي خود فعال است. بخش قابل توجهي از کارکنان صنعت نفت در مناطق عملياتي و با شرايط سخت فعال هستند و در بسياري از موارد يا دور از خانواده هستند و يا خانواده آنها در آن استان يا شهر همراه با آنها زندگي مي کنند. در عين حال در دوراني که تحريم و فشارهاي خارجي صنعت نفت را تهديد مي کند و فشار تورم و شرايط اقتصادي بسياري از خانواده ها را تحت تاثير خود قرار داده است ، لازم است ارتباط و بنيان هاي مشترک بين کارکنان و صنعت نفت را بيشتر کنيم و چالش ها را به حداقل برسانيم. به همين دليل مي توان راهكارهاي را براي كاهش تنش در محيط کار كاركنان اقماري صنعت نفت ارائه داد.
دوري از تنش و عوامل کاهنده رضايت شغلي
بخش قابل توجهي از نيروي انساني شرکت هاي عملياتي در مناطق عملياتي که استان هاي جنوبي کشورمان هستند مشغول به نوبت كاري اقماري ( 14 روز كار 14 روز استراحت ) هستند كه به تبع آن توجه به وضعيت كاركنان اقماري اهميت زيادي دارد چرا که اين کارکنان در دوره فعاليت کاري خود به شکلي مداوم و فشرده مشغول به کار هستند و بايد از نظر جسمي و رواني در امنيت کامل قرار داشته باشند و از سوي ديگر مشكلاتي مانند تنش شغلي، خستگي، نارضايتي از كار و ... را بايد تا حد امکان از سيستم هاي نوبتكاري دور و عوامل تنش زا و كاهنده رضايت شغلي ناشي را حذف کرد و به سمت بهبود شرايط كاري و رضايتمندي كاركنان طرح اقماري برد. در هر دوره شيفت کاري در هر 24 ساعت شبانه روز، دو شيفت 12 ساعته پيش بيني شده است. اين سيستم در بخش عمليات نفت و در مناطقي كه نظام توليدي پيوسته است، مانند پالايشگاهها و صنايع پتروشيمي هم به كار مي رود .شيفت هاي كاري بصورت چرخشي است و كاركنان اقماري يك هفته روزكار و در هفته دوم شب كار هستند.
عوارض نوبت کاري بايد شناخته و اعلام شود
محدوديت ها و اقتضائات خاص نوبتكاري اقماري، مديران را بر آن داشته تا در مورد بهبود وضعيت و شرايط شغلي افراد به فكر فرو رفته و راهكارهائي ارائه دهند. در اين سيستم نوبتكاري خستگي، واماندگي، كسالت، انزوا، امراض روحي و رواني و بيماريهاي جسمي و بسياري مسائل ديگر شايع و رايج است . سيستم اقماري ريتم شبانه روزي سيستم خواب و برنامه بدن را برهم مي ريزد و عوارض بهداشتي و ايمني و كم خوابي را به همراه دارد. اگرچه کارکنان در طول دوره کاري خود با اين شرايط و عوارض آشنا شده و تا حد زيادي با آن کنار آمده و بدنشان هم خود را با اين شرايط تطبيق مي دهند اما لازم است بسياري از عوامل نگران کننده و تنش زا براي کارکنان اقماري شناسايي و حذف شود. عوامل تنش زا تقريبا در زندگي همه افراد وجود دارد. محيط كاري نيز بنا به شرايط خود بي بهره از چنين عواملي نيست لذا ضروري است مديران به ويژه در نظام هاي نوبتكاري اقماري، اين عوامل و منابع استرس را شناخته و آنها را رفع يا كنترل كنند . عوامل استرس زايي مانند صدا، دماي بيش از حد پايين و لرزشهاي تنش زايي موتورها، جسمي و فيزيكي محسوب شده و خستگي، عدم تنوع در كار، عدم رضايت شغلي، ابهام در مسئوليت، انزوا و ... از عوامل تنش زاي سازماني هستند. اگر بخواهيم بصورت خلاصه عوارض و تبعات ناشي از تنش در بين كاركنان را برشماريم مي توان گفت: بيماري هاي قلبي، فشار خون بالا، امراض گوارشي، اختلالات عصبي و رواني، عدم تعادل در برقراري ارتباطات سودمند، غيبت و جابجايي، افزايش ضايعات و تصادفات در كار و بسياري موارد ديگر نمونه هايي هستند كه مانع از تحقق اهداف سازمان و افراد مي شوند .در رابطه با استرس كاري چند نكته قابل توجه است که به آنها مي پردازيم. بايد علل تسهيل كننده استرس و محل بروز وشدت عوامل تنش زا شناسايي شوند. در شناخت و تشخيص تنش شغلي به شاخص هايي چون ميزان بيماري، مرخصي هاي پزشكي، نرخ جابجائي، گزارش هاي بخش ايمني و بهداشت بايد توجه كرد . در همين زمينه همكاري مديران و كاركنان در كنار هم براي از بين بردن مشكلات لازم و ضروري است و لازم است هرچند ماه يكبار ارزيابي دقيقي از وضعيت پرسنل نوبتكاري و مشكلات آنها به عمل آيد.حال سئوال اينجاست كه باتوجه به عوامل تنش زاي طرح اقماري، چه راهكارها و پيشنهادهايي براي مديران در رابطه با بر طرف كردن يا كاهش تنش در سيستم نوبتكاري مي توان داشت كه از طريق آنها نه تنها شرايط شغلي ارتقاء و بهبود يابد، بلكه رضايت شغلي كاركنان بخش عملياتي و نوبتكاري بالا رود . با اين وجود مي توان به عنوان توصيه و راهکار براي مديران و سرپرستان کارگاه ها مواردي را مطرح کرد. مواردي نظير اينکه شرايط نور، تهويه هوا ، محل غذاخوري و تفريح و سرگرمي افراد بهبود يابد و هر از چندگاهي تنوع و تغيير داشته باشد. بهتر است روزهاي مرخصي و تعطيلي بين شيفت ها تقسيم شود و از جمع كردن روزهاي مرخصي بپرهيزيد زيرا احتمال حوادث و تصادفات در ايام كاري متوالي افزايش مي يابد .خوب است که در ميانه کار اجازه استراحت، تفريح وارتباط با كاركنان ديگر را به افراد بدهيد. لازم است که كاركنان فعال در مناطق عملياتي در ابتداي امر نسبت به عوارض احتمالي طرح اقماري مطلع باشند و موارد سبك زندگي خاص اقماري را اعم از وعده هاي غذايي، شيوه خواب، ورزش و آسيب هاي احتمالي به آنها آموزش و اطلاع داده شود .
تشويق نيروهاي منضبط و تنوع محيط کاري
در کنار اين موارد لازم است که براي نوبتكاران بويژه كساني كه شبها كار مي كنند محيطي را فراهم سازيد كه به فعاليت و نرمش و ورزش بپردازند و وعده هاي غذايي آنها به موقع و گرم باشد .همچنين لازم است معاينات سالانه دقيق از كاركنان انجام شود و در هر شيفت کاري گروه هاي ايمني بمنظور بررسي مسائل شيفت ها تشکيل شوند. همچنين خوب است که به افرادي كه يك فصل را بدون غيبت در كار حضور يافته اند پاداش داده شود و اجازه دهيد افراد شيفت هاي خود را با هم جابجا و يا معامله كنند و از چرخش شغلي بين نوبتكاران براي افزايش تنوع، كارايي و رضايت شغلي استفاده شود. و علاوه بر همه اينها خوب است که مسئولان هر شيفت از نظر كاركنان در تصميم گيري ها استفاده کنند. اما جداي از اين موارد توصيه و پيشنهادهايي هم به كاركنان طرح اقماري مي توان داشت. مواردي مثل اينکه در هفته شب كاري به ورزش و تمرينات بدني روزانه توجه بيشتري داشته باشيد تا در ادامه خواب خوبي داشته باشند و خستگي آنها کم شود. از رژيم غذايي منظم كه در محل اقامت اعمال مي شود پيروي کرده و هميشه ازميوه هاي تازه استفاده كنيد .در محل کار براي خود تنوع ايجاد كنيد، مثلا گاهي قدم بزنيد، گاهي به صورت خود آبي بزنيد و نفسي تازه كنيد و اگر شرايط آن وجود دارد راديو و آهنگ را همراه کنيد. بعد از شيفت شبانه بلافاصله به رانندگي نپردايد ، كمتر از قرص هاي خواب آور استفاده كنيد و به عبارت بهتر خود را به آنها عادت ندهيد و تا حد امكان از اضافه كاري بلافاصله بعد از شيفت بپرهيزيد .علاوه بر همه اين موارد خوب است در هفته اي که در کنار خانواده خود هستيد به مسافرت و گردش رفته و كمبود ارتباطات را جبران كنيد .اگرچه وضعيت رفاهي، ورزشي، فرهنگي و خدمات غذايي در مناطق عملياتي مختلف متناسب با خدمات شرکت و موقعيت جغرافيايي و شرايط کاري و به خصوص شرايط اقتصادي متفاوت است اما بيشتر اين شرکتها و مجموعه هاي عملياتي در تلاش هستند که به خصوص در اين روزهاي سخت کرونايي با وجود محدوديتهاي ارتباطي و اهميت رعايت پروتکل هاي بهداشتي همه اين الزامات را اجرايي کنند وکمترين تغيير را در شرايط کاري کارکنان به وجود بياورند.
شعر
باده گلرنگ شو يا شيشه بيرنگ باش
بوي خون مي آيد از نيرنگ، بي نيرنگ باش
چند در نيرنگ سازي روزگارت بگذرد؟
شبنم بيرنگ شو، با خار و گل همرنگ باش
در حريم عشق و بزم حسن تا راهت دهند
سينه بي کينه و آيينه بي زنگ باش
نخل از جوش ثمر در دست طفلان عاجزست
بيدشو، دندان ارباب طمع را سنگ باش
با لباس جسم ما را بخيه پيوند نيست
سبزه شمشير گو فرسنگ در فرسنگ باش
تا مگر صائب در فيضي به رويت وا شود
غنچه آسا در گلستان جهان دلتنگ باش
*صائب تبريزي
دریا
مسيح و آرش عدل پرور ، شناخته شده با نام مسيح و آرش، يک گروه موسيقي ايراني در سبک پاپ و آر اند بي است که از مهرماه 1395 فعاليت رسمي خود را همراه با مجوز اجراي موسيقي زنده در ايران آغاز کرده است. از جمله قطعات اين گروه مي توان به «گل ها رو آب ميدم»، «گلي»، «به همه بگو»، «دريا»، «زدي پر» و «تو که نيستي پيشم» اشاره کرد. اين گروه تک آهنگ هاي متعددي دارد که معروف هستند و دريا يکي از اين قطعات معروف است که مسعود جهاني آن را تنظيم کرده است.
درباره خوب بودن
کتاب درباره خوب بودن اثری از آلن دوباتن، نویسنده و فیلسوف سوئیسی است که دوره دکترای فلسفه در دانشگاه هاروارد را رها کرد تا کتاب های فلسفی قابل فهمی به زبان ساده بنویسد. در این کتاب دوباتن به سراغ موضوعی رفته است که احتمالا در طول روز حتی به آن فکر هم نمی کنیم و یا وقتی برای فکر کردن به آن نداریم. موضوع پیش پا افتاده ای که اگر به اندازه کافی به آن توجه کنیم احتمالا کیفیت زندگی مان بالاتر خواهد رفت: خوب بودن. مدرسه زندگی هدف خود را «یافتن پاسخ هایی برای پرسش های اساسی زندگی» تعریف کرده است. پرسش هایی مانند اینکه: چگونه شغل رضایت بخشی پیدا کنیم؟ آیا اصلا می توانیم از گذشته مان سر دربیاوریم؟ چگونه روابط خوبی با دیگران برقرار کنیم؟ چگونه جهان را تغییر دهیم؟ در این کتاب مورد سوال قرار می گیرد. طبیعتاً همه ما دوست داریم آدم خوبی باشیم. در آموزه های دینی و یا حتی خانوادگی ما تاکید بر خوب بودن همیشه وجود داشته است. اما همیشه خوب بودن ممکن است باعث شود دیگران فکر کنند ما آدم ساده ای هستیم. یا شاید جرات درخواست حق خود را نداریم و یا هر چیز اشتباه دیگری که در برابر یک رفتار خوب قرار می گیرد. در دنیای امروز بی جهت خوب بودن ممکن است همیشه باعث علامت سوال شود. آلن دوباتن نیز در ابتدای کتاب خوب چنین توضیح می دهد:
اینکه بکوشیم تا آدم خوب تری باشیم، آرزوی بی وجه و نومیدکننده ای به نظر می رسد. ما در تئوری، به خوب علاقه داریم. اما در عمل، این مفهوم به شکل خجالت آوری بی خاصیت، سربه زیر، خسته کننده و حتی بی بخار است. این روزها آدم خوبی بودن مثل این است که تنها وقتی که همه گزینه های دشوارتر و سودمندتری از بین رفتند، بکوشیم که آن گونه باشیم.
به رنگ ارغوان
برخي از کارگردانان سينماي ايران رده بندي خاصي را در برنامه کاري خود دارند. ابراهيم حاتمي کيا هم که سالها فيلمهايي را با مضمون دفاع مقدس مي ساخت از جايي به بعد مضمونهايي سياسي و يا موضوعات روز جامعه را چاشني فيلمهاي خود کرد. همين چند وقت قبل آخرين فيلم او با نام « خروج» به طور آنلاين اکران شد اما فيلمهاي سياسي ديگري هم از او در سينماي ايران شهرت دارد. «به رنگ ارغوان» در سال 1383 ساخته شد و پنج سال بعد نمايش درآمد. اين فيلم روايت داستاني يک مامور اطلاعات است که مطلع مي شود يک معترض سياسي اول انقلاب تصميم به بازگشت به ايران گرفته است و ماموريتش آغاز مي شود. يک رابطه عاشقانه و درگيري با جواناني که حرف هاي متفاوت مي زنند در ادامه داستان، فيلم را به يک اثر جذاب بدل مي کند.