وزیر نفت در این مراسم چه گفت؟
بیژن زنگنه، وزیر نفت درمراسم امضای قرارداد طرح توسعه میدان نفتی یاران گفت: اگرچه امروز به دلیل تحریم ها تولید نفت ایران کم است، اما ایجاد ظرفیت تولید امری راهبردی است تا صنعت نفت کشور بتواند در هر زمانی که نیاز است، سهم خود را احیا کند؛ ما تسلیم نمی شویم. او گفت که امروز روز خوبی برای صنعت نفت ایران است، زیرا قرارداد تکمیل توسعه یک میدان مشترک نفتی امضا میشود.
زنگنه تاکید کرد که میدان های مشترک همواره برای صنعت نفت یک ضرورت و اصل بوده است، خوشبختانه در پارس جنوبی با حداکثر امکان تولید یعنی برداشت از ۲۷ فاز در حال فعالیت هستیم.
توسعه دو فاز به دلیل تحریم ها عقب افتاد که پتروپارس آنها را دنبال می کند. البته قرارداد جدیدی با پتروپارس امضا نشد، بلکه پس از کناره گیری دو شرکت فرانسوی و چینی از توسعه فاز ۱۱، سهم آنها به طرف ایرانی پروژه یعنی پتروپارس منتقل شد.
دو پالایشگاه باقی مانده که یک واحد امسال تکمیل و دیگری نیز سال آینده تکمیل می شود. میدان بلال به عنوان یال شرقی میدان گازی پارس جنوبی، میدان گاز مستقلی نیست و قرارداد آن نیز امضا شده و در حال پیگیری است، قرارداد میدان گازی فرزاد بی نیز امضا می شود و تکلیف تکمیل توسعه فروزان هم مشخص خواهد شد.
وی با بیان اینکه قرارداد میدان های آبان و پایدار غرب هم نافذ شده و در حال اجراست، گفت: به این ترتیب تا پایان دولت، همه میدان های مشترک نفت و گاز کشور به سامان می رسد؛ نمی گویم توسعه آن به پایان می رسد، اما تکلیف همه میدان ها در قالب قراردادهایی واقعی با شرکت هایی توانمند مشخص می شود.
صنعت نفت را نمی توان با روش سالهای قبل اداره کرد
زنگنه با بیان اینکه از همه انواع قراردادها استفاده می کنیم، افزود: صنعت نفت کشور را نمی توان با روش های سال پیش اداره کرد. باید روش های نو را در اجرای پروژه ها مدنظر قرار داد. اکنون در دنیا شرکت های اکتشاف و تولید کار می کنند و به همین دلیل ما نیز تصمیم گرفتیم شرکت های ایرانی را در این بخش فعال کنیم؛ همان طور که در بخش بازرگانی نفت نیز چنین رویکردی دنبال شده و شرکت های ایرانی در حال فعالیت هستند، اگرچه کمک شان می کنیم، اما می توانند پس از تحریم بسیار مؤثر باشند.
زنگنه به انرژی دانا، مپنا، نفت و گاز پرشیا به عنوان نمونه هایی از شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی توانمند اشاره کرد و گفت: شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی را هم عده ای می گفتند گرگ زاده هایی هستند که تبدیل به گرگ خواهند شد، اما این شرکت ها اگرچه برخی با تساهل و تسامح تأیید صلاحیت و انتخاب شدند، شرکت های توانمندی هستند.
او گفت: با توجه به استفاده از ظرفیت انواع قراردادها، طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت را نیز در قالب قراردادهای EPC/EPD دنبال می کنیم که در این زمینه بیش از ۶ میلیارد دلار مصوبه شورای اقتصاد دریافت کرده ایم و منابع مالی این طرح از طریق بازار سرمایه تأمین می شود. حسن این قراردادها در این است که کار به صورت مجموعه ای به هم پیوسته به پیمانکار تحویل داده می شود و پیمانکار نفت تحویل خواهد داد. فهرستی از تجهیزات هم به این قراردادها ضمیمه شده است که باید از داخل ایران تأمین شود.
وزیر نفت گفت: نه تنها در میدان های مشترک، توسعه در همه میدان های نفت و گاز کشور دنبال می شود و طرح هایی برای آنها تعریف شده است، اما منابع آن عمدتاً از بازار سرمایه تأمین می شود، زیرا منابع نفت کفایت نمی کند. شیوه های قراردادی مختلف نیز ظرفیت خوب و مؤثری به شمار می رود که می تواند در این مسیر راهگشا باشد. از همه آنان که در این مسیر زحمت کشیدند از جمله شرکت مهندسی و توسعه نفت، شرکت ملی نفت ایران، گروه تدبیر انرژی و شرکت نفت و گاز پرشیا تشکر می کنم. حضور مهندس نوذری در گروه تدبیر برای من دلگرمی و اطمینان خاطر است، زیرا ایشان را نزدیک ۳۰ سال است که می شناسم و می دانم ایشان کاری را دنبال می کند که توان انجام آن را دارد. ایشان از این طریق، همکاری مؤثر و نزدیک برای صنعت نفت هستند.
او با اشاره به اینکه مردم شرایط سختی را می گذرانند و کرونا و تحریم فشار زیادی بر آنان وارد می کند، افزود: در صنعت نفت سعی می کنیم تا حد امکان برای کاهش این فشارها تلاش کنیم؛ بخشی از این طریق است که دستور داده شده مواد اولیه شوینده ها و ضدعفونی کننده ها که توسط پتروشیمیها و پالایشگاهها تولید میشود، در اولویت تولید و تأمین باشد. بخش دیگر، کمک به اشتغال و زندگی مردم است. مردم قرار است زندگی و کار کنند و از کار خود نان حلال به دست آورند. به همین منظور با وجود مواجهه صنعت نفت با کمبود منابع، در تلاشیم جریان اشتغال و کار مولد را زنده نگه داریم.
درآمد 2 میلیارد دلاری از توسعه یاران
مسعود کرباسیان، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نیز در این مراسم با بیان اینکه درآمد دولت از محل توسعه میدان نفتی یاران ۲ میلیارد دلار خواهد بود، گفت: قرارداد توسعه این میدان که بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت توسعه صنعت نفت و گاز پرشیا امضا می شود، ششمین قرارداد از الگوی جدید قراردادهای نفتی است که مدت آن ۱۰ سال است و افزون بر دستیابی به تولید تجمعی ۳۹.۵ میلیون بشکه نفت، درآمدزایی مناسبی نیز برای دولت و پیمانکار به همراه خواهد داشت. هزینه سرمایه ای برای توسعه یاران حدود ۳۰۰ میلیون دلار است که این رقم از سوی پیمانکار تأمین خواهد شد.کرباسیان با اشاره به تأکید وزیر نفت مبنی بر تعیین تکلیف همه میدان های مشترک تا پایان دولت، و اعلام اینکه این اولویت با وجود تحریم، مشکلات مالی و همچنین بحران کرونا در حال پیگیری است و این هدف تا پایان دولت محقق خواهد شد، در زمینه آخرین وضعیت توسعه میدان های مشترک توضیح داد: در حوزه پارس جنوبی، نصب جکت فاز ۱۱ را در چند هفته گذشته داشتیم و فاز ۱۴ نیز همه عملیات مربوط به بخش دریا به سرانجام رسیده و پالایشگاه آن نیز تا پایان سال به نتیجه می رسد. قرارداد توسعه بلال در حال پیگیری است و قرارداد توسعه میدان فرزاد بی نیز به زودی امضا می شود، همچنین خبرهای خوبی از توسعه میدان های آزادگان و یادآوران در راه است. مقدمات مربوط به امضای قرارداد توسعه ۳ میدان نفتی چنگوله، سهراب و لایه نفتی پارس جنوبی نیز در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی فراهم شده است و با تأیید نهایی سازمان برنامه و بودجه به مرحله امضای قرارداد می رسد، در زمینه قراردادهای طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت نیز قرارداد توسعه میدان نفت شهر که میدانی مشترک است با شرکت ملی حفاری ایران امضا شده و در حال پیگیری است و قراردادهای میدان های رشادت و فروزان نیز در آینده نزدیک امضا می شود.
الگوی تکامل یافته بیع متقابل سنتی
زنگنه با تأکيد بر اينکه هيچ يک از قراردادها در قالب الگوي جديد قراردادهاي نفتي بدون مشارکت طرف ايراني امضا نمي شود، گفت: ياران جنوبي پيش از اين از سوي شرکت مهندسي و توسعه نفت (متن) توسعه داده شده است و ياران شمالي نيز از سوي نفت و گاز پرشيا که اين دو بخش تجميع شدند و قرارداد آن به صورت يکپارچه در قالب الگوي جديد قراردادهاي نفتي با شرکت نفت و گاز پرشيا امضا مي شود. الگوي جديد قراردادهاي نفتي، الگوي تکامل يافته بيع متقابل سنتي ماست که البته الان مي گوييم سنتي؛ زماني قرارداد نويني بود که عده اي مخالفش بودند. هر چه نو باشد، عده اي مخالف آن هستند. عده اي هم با بيع متقابل مخالف بودند و تا پاي جان هم بر سر مخالفت شان ايستاده بودند، اما بعد که الگوي جديد قراردادهاي نفتي مطرح شد، گفتند همان بيع متقابل خوب است، خب شما که روزي با بيع متقابل هم مخالف بوديد. در قرارداد توسعه ميدان ياران مانند ديگر قراردادهاي الگوي جديد قراردادهاي نفتي، بهره برداري نيز لحاظ شده و پرداخت پاداش منوط به توليد است، پاداش در اين قرارداد کمتر از 2.5 دلار براي هر بشکه است که به ازاي هر بشکه توليد اضافي تعلق مي گيرد. به عبارتي، دولت 40 دلار درآمد دارد و پيمانکار 2.5 دلار. بخل نيست. اگر پيمانکار بتواند بر مقدار توليد اضافه کند، بايد سود ببرد. زمان قرارداد هم 10 ساله است که مي تواند تمديد شود. در اين قرارداد، همه منابع سرمايه اي را بايد شرکت نفت و گاز پرشيا تأمين کند و سپس پس از آغاز بهره برداري، اصل و پاداش خود را از محل اضافه توليد دريافت خواهد کرد.
سهم حداکثری ساخت داخل و نیروهای بومی
غلامحسين نوذري، رئيس هيئت مديره گروه توسعه انرژي تدبير در اين مراسم از حمايت جدي وزير نفت و همکاري شرکت ملي نفت براي فراهم کردن زمينه حضور شرکتهاي پيمانکار در طرحهاي توسعه اي نفت تشکر کرد و گفت: قرارداد توسعه ميدان ياران شمالي با حجم سرمايه گذاري 700 ميليون دلار امضا شد، اما با 580 ميليون دلار عملياتي شد.ميدان آزادگان به عنوان يک قطب آينده توليدکننده نفت و پشتوانه اصلي اقتصاد و توسعه، مي تواند پيشران اقتصاد کشور باشد و ميدان ياران نيز حاشيه اي از همين ميدان (آزادگان) است. با حفر چاه هاي توصيفي، ارتباط ميدان هاي ياران شمالي و جنوبي با هم مشخص مي شود، اجراي فاز يک توسعه ميدان ياران (شمالي)، به دلايلي از جمله شناسايي و تجهيز نيروي انساني مناسب، مديريت پروژه، استفاده از ساخت داخل که حدود 80 درصد تجهيزات نصب شده در ياران را تشکيل داد، به کارگيري عمده نيروهاي بومي و مواردي از اين دست، کار بزرگي بود. قرارداد توسعه ميدان ياران شمالي يکي از معدود قراردادهاي بيع متقابل بود که با هزينه اي کمتر از کپکس قرارداد اجرايي شد، اين قرارداد با حجم سرمايه گذاري 700 ميليون دلار بسته شد، اما با توجه به نوع مديريت و صرفه جويي انجام شده گرفته و استفاده از ظرفيت هاي داخلي، با 580 ميليون دلار پايان يافت.
وي ادامه داد: روزي که ياران تحويل اين شرکت شد، يکي از مشکلات خشک و کويري بودن ميدان عنوان مي شد، در صورتي که هنگام تکميل پروژه در اين ميدان، عمق آب به حدود 3.5 تا 3.8 متر رسيده بود. در مذاکرات انجام شده با روسنفت روسيه برآورد حدود 700 ميليون دلاري براي انجام فاز دوم پروژه ياران مطرح شده بود، اما با مذاکراتي که با شرکت مهندسي و توسعه نفت انجام شد و صرفه جويي هاي در نظر گرفته، هزينه سرمايه اي اين قرارداد به ميزان کمتري در نظر گرفته شد. نوذري گفت: با وجود تنگناهاي موجود، اين شرکت تاکنون حدود 57 حلقه چاه حفاري کرده است و در مجموع حدود 77 چاه در ميدان هاي آزادگان جنوبي و ياران حفاري مي شود.
نوذري به استفاده از پمپ هاي درون چاهي در پروژه توسعه ميدان ياران اشاره کرد و افزود: اميدوارم به سمت توليد حداکثري اين پمپ ها حرکت کنيم. به کارگيري اين پمپ ها يکي از بهترين شيوه هايي است که مي تواند سرعت برداشت نفت را افزايش دهد.
وي با اشاره به اينکه اين هلدينگ به دنبال داخلي سازي اين پمپ هاست، اظهار کرد: بيش از 700 يا 800 حلقه چاه در غرب کارون و ديگر ميدان ها به اين پمپ هاي درون چاهي نياز دارند که اميدواريم با حمايت هاي مهندس زنگنه، داخلي سازي اين پمپ ها عملياتي شود. اين پمپ ها فناوري پيچيده اي دارند که پيش بيني مي شود تا دو سال بتوانند به طور مستمر کار کنند و از غيرفعال شدن چاه جلوگيري شود.
نوذري با بيان اينکه اين شرکت پروژه هاي ديگري نيز در مجموعه نفت دارد که اميدواريم به مرحله قرارداد برسد، تصريح کرد: تقويت فشار گاز هما، وراوي و فاز يک تابناک از آن جمله هستند. مرکز تفکيک ميدان تابناک سرمايه گذاري خوبي است که تضمين گاز پارسيان و ادامه آن اتان گيري پارسيان را تضمين مي کند، همچنين بيش از 3 ميليون تن محصولات جانبي خواهد داشت که اين ميزان امروز در کشور سوزانده مي شود.
وي به پروژه بازيابي اتان مازاد پارس جنوبي اشاره کرد و گفت: اين پروژه اي است که پيش بيني مي شود حدود 3 ميليون تن اتان مازاد در کشور براي واحدهاي پايين دستي پتروشيمي توليد شود.
وزیر نفت از جزییات پرونده گازی ایران و ترکمنستان گفت
بيژن زنگنه، وزير نفت در حاشيه مراسم امضاي قرارداد طرح توسعه ميدان نفتي ياران در پاسخ به خبرنگاران توضيحاتي درباره پرونده گازي ايران و ترکمنستان ارايه کرد که در ادامه مي آيد:
طرف قرارداد، دولت جمهوري اسلامي ايران يا وزارت نفت نبوده است، اين قرارداد تجاري بين شرکت هاي ملي گاز ايران و ترکمن گاز بوده که به دليل چند بار قطع گاز ازسوي ترکمنستان و اعلام ترکمن گاز مبني بر پرداخت نشدن بدهي هاي شرکت ملي گاز ايران با اختلاف هايي همراه شد. ما به دليل تحريم امکان انتقال پول را نداشتيم؛ حتي شرکت ملي گاز ايران بهره اي را که بر مبناي قرارداد به دليل پرداخت نکردن بدهي تعلق مي گيرد و به وام تبديل مي شود، قبول داشت و حتي بخشي از اين بدهي با شکل کالا و خدمات پرداخت شد، اما ترکمن گاز اصرار داشت پول را به صورت کامل دريافت کند و در اين زمينه، انعطافي براي مذاکره نداشتند. شرکت ملي گاز بحث طرح موضوع در داوري را عنوان و اعلام کرد در صورتي که پرونده به داوري برود، قيمت گاز ترکمن گاز هم بايد در داوري مطرح شود، زيرا از نظر شرکت ملي گاز ايران، قيمت ترکمنستان به دليل الحاقيه هايي که به قرارداد پيشين بسته بود، بالا و از نظر شرکت گاز غيرمنصفانه بود. از سوي ديگر شرکت ملي گاز بر اين نظر بود که بايد جرايمي مربوط به کميت و کيفيت گاز نيز به ترکمن گاز تعلق گيرد. سرانجام آنها پيشنهاد طرح موضوع در داوري را قبول نکردند، اما مدتي بعد، خود پرونده را به داوري بردند. حکم داوري در پرونده گازي شرکت هاي ملي گاز ايران و ترکمن گاز، هيچ جريمه يا خسارتي را متوجه شرکت ملي گاز نکرده و تنها حکم پرداخت بدهي ايران به ترکمنستان صادر شده که نتيجه دور از انتظاري نبوده است. آنچه در داوري تصميم گرفته شد، نتيجه دور از انتظاري نبوده است، داوري به اين تصميم رسيد که شرکت ملي گاز ايران بايد بدهي خود را به ترکمن گاز پرداخت کند، اما حکم داوري، هيچ جريمه يا خسارتي را متوجه شرکت ملي گاز ايران نکرده است و از سوي ديگر، داوري با بخش قابل توجه درخواست شرکت ملي گاز ايران مبني بر جريمه مربوط به کميت و کيفيت گاز صادراتي ترکمن گاز موافقت کرده است که به اين ترتيب، اين ميزان جريمه از بدهي شرکت ملي گاز ايران کسر مي شود.به دليل تحريم، امکان انتقال پول را نداشته است، باز هم بايد بر سر اينکه چطور بدهي ايران پرداخت شود، بحث و راهکاري پيدا شود. دولت و ملت ترکمنستان دوست هستند و ما مي خواهيم با اين کشور همسايه در درازمدت کار کنيم. اختلاف هاي تجاري در سطح بين الملل مطرح، بررسي و برطرف مي شود و اين طور نيست که بگوييم ببينيم چه کسي برد، چه کسي باخت يا حال چه کسي گرفته شد. همان طور که پيش از اين نيز شرکت ملي گاز و بوتاش ترکيه به داوري رفتند و در عين حال به روابط دوستانه خود ادامه داده اند. همچنين بر مبناي حکم داوري، دو قرارداد موجود بين دو شرکت که بخشي از آن به نفع ايران نبود و به دليل قطعي گاز از سوي ترکمنستان به ما تحميل شده بود، خاتمه يافته تلقي شد.