نگاهي به آخرين وضعيت طرح نگهداشت و افزايش توليد مناطق نفت خيز جنوب
نفت در کنار سازندگان داخلی
مشعل وزارت نفت در سال جهش توليد نيز حمايت از سازندگان داخلي را در دستور کار دارد و در يک نمونه مي توان به استفاده حداکثري شرکت ملي مناطق نفتخيز جنوب از ظرفيتهاي بخش داخل استناد کرد. آنگونه که مديرعامل اين شرکت در بازديد از لوله سازي اهواز بر افزايش همکاري و استفاده بيشتر از ظرفيتها و توانمنديهاي اين شرکت تاکيد کرد. همکاري لوله سازي اهواز در صنعت نفت پيشتر به واسطه بهره گيري وزارت نفت از آن در پروژه احداث خط لوله انتقال نفت خام گوره-جاسک مطرح شد. حالا احمد محمدي با بيان اينکه براي پيشبرد طرح 28 مخزن 4500 کيلومتر لوله مورد نياز است، گفته است: پيمانکاران طرح، ملزم به استفاده حداکثري از لوله هاي ساخت داخل در اين طرح هستند. طرح نگهداشت و افزايش توليد مناطق نفت خيز جنوب که تاکنون 6 بسته قراردادي آن با پيمانکاران منعقد و به مرحله اجرا در آمده است، ميتواند به نمادي ديگر از همکاري گسترده سازندگان داخلي با وزارت نفت بدل شود. از بايدهاي اين طرح اين است که تمامي کالاهاي بومي سازي شده و ساخت داخل مورد استفاده قرار گيرند.
اين طرح اکنون از پيشرفت فيزيکي 9 تا 33 درصدي برخوردار است که در ادامه نگاهي به آن خواهيم داشت:
نقطه شروع طرح توسعه 28 مخزن
سال هاي 1394 و 1395 با مطرح شدن بحث الگوي جديد قراردادهاي نفتي موسوم به IPC (Iranian Petroleum Contract) ، پيشنهادهايي از سوي شرکت ملي مناطق نفت خيز مطرح شد و طي تعاملات شرکت ملي مناطق نفت خيز جنوب، شرکت ملي نفت ايران و وزارت نفت، مصوبه اي در سال 1395 از سوي هيئت مديره شرکت ملي نفت ايران صادر شد که به شرکت ملي مناطق نفت خيز جنوب اجازه داد در کنار الگوي IPC، الگوي قراردادي مناسب ميادين در حال توليد و متناسب توانمندي هاي موجود داخلي در دو بخش: الف-ميدان محور: شامل توسعه ميادين، اجراي طرح هاي بهبود و يا ازدياد برداشت و ب-عمليات محور(JOB BASED): شامل عمليات حفاري، چاه محور و يا تاسيسات سطح الارضي ارائه کند و با شركت هاي صاحب صلاحيت وارد مذاكره شود. در راستاي اجرا كردن اين مصوبه پس از فعاليت هاي گسترده در شركت ملي مناطق نفت خيز جنوب در بخش هاي فني، حقوقي و قراردادي، پيشرفت هاي خوبي در مذاكرات ميدان محور و هم در تهيه بسته هاي سرمايه گذاري عمليات محور انجام شد. پس از ارائه نتايج فعاليت ها به شرکت ملي نفت ايران، بسته اي کاري مورد تاييد قرار داد و مقرر شد شرح كار بسته هاي ارائه شده در بخش عمليات محور تهيه شود که در واقع اين بسته ها و برآوردها پايه طرح نگهداشت و افزايش توليد موسوم به 28 مخزن شد. براساس راهبرد شرکت ملي نفت در راستاي حمايت از شرکت هاي داخلي، اين طرح به طور ويژه جهت شرکت هاي ايراني در نظر گرفته شد و شرکت هاي خارجي به صورت محدود و تنها در صورت تامين مالي امکان ورود پيدا مي کنند.
طرح 28 مخزن را بيشتر بشناسيم
طرح نگهداشت و افزايش توليد به عنوان بزرگترين طرح توسعه اي بعد از انقلاب مناطق نفت خيز جنوب است که در پهنه 5 استان جنوب غرب کشور در دست اجراست و وزارت نفت و شرکت ملي نفت ايران نيز اولويت ويژه اي براي آن قرار داده اند. هدف نخست اين طرح، افزايش 341 هزار بشکه اي توليد نفت است که با توسعه 28 مخزن با استفاده از توان پيمانکاران داخلي و نظارت مستمر کارشناسان شرکت ملي مناطق نفت خيز جنوب محقق مي شود. حمايت از ساخت داخل با الزام پيمانکاران به استفاده از تجهيزات داخلي و توسعه عمران و آباداني مناطق پيراموني با اختصاص 4 درصد از اعتبار طرح به مسؤوليت هاي اجتماعي، از ديگر اهداف اين طرح است.
در گام نخست اين طرح 6 بسته قراردادي با پيمانکاران واجد صلاحيت منعقد شد و در سال 1398 به مرحله اجرا در آمد. ارزش تقريبي اين شش بسته قراردادي 4400 ميليارد تومان است كه شامل طرح توسعه مخزن هاي منصوري آسماري، رامشير، گچساران خامي، لالي آسماري، کبود، نرگسي است. در بخش اجرايي اين شش بسته ، 45 حلقه چاه حفاري، 17 حلقه چاه تعمير و 7 پروژه سطح الارضي عملياتي مي شود و افزايش توان توليد از مخازن مذکور به ميزان 39 هزار بشکه در روز و نگهداشت توليد به ميزان 18 هزار بشکه در روز محقق خواهد شد.
6 بسته قراردادي در چه وضعيتي است؟
با اينکه آغاز به كار پيمانكاران و ادامه فعاليت آنها از يک سو با حوادثي همچون وقوع سيل در ابتداي سال 1398 و شيوع ويروس كرونا در انتهاي اين سال همراه بوده كه بر عملكرد پيمانكاران تاثير منفي داشته و از ديگر سو نيز تشديد تحريم هاي بين المللي براي تامين كالا و انتقال پول نيز به محدوديت هاي پيمانكاران در اين مدت افزوده است، اما فعاليت اجرايي طرح 28 مخزن بي وقفه ادامه داشته و پيشرفت 6 بسته نخست قراردادي شامل نرگسي به ميزان 33.4 درصد، لالي آسماري 19.3 درصد، کبود 16 درصد، منصوري 15.3 درصد، گچساران خامي 11.5 درصد و رامشير 9.3 درصد رسيده است.
توليدي شدن نخستين چاه طرح توسعه 28 مخزن مناطق نفت خيز
در اين ميان خبر خوب آن بود که چاه شماره 6 ميدان کبود در مخزن بنگستان به عنوان نخستين حلقه چاه حفاري شده در طرح نگهداشت و افزايش توان توليد در فروردين ماه 1399 توليدي شد. اين چاه طبق زمانبندي مشخص شده، 20 فروردين ماه امسال با دبي تقريبي بيش از 1000 بشکه در روز در مخزن بنگستان به توليد رسيد.
دستاوردهاي حاصل از حفاري موفق چاه شماره 6 ميدان کبود، شامل کسب حداکثري اطلاعات جديد از گستره و ابعاد مخزني و بررسي ظرفيت توليد سازند ايلام مخزن بنگستان ميدان کبود، رعايت الزامهاي زيست محيطي و مديريت پسماند و انتقال تجربيات و دانش شرکت ملي مناطق نفت خيز جنوب به بدنه بخش خصوصي صنعت نفت است.
از مشخصات فني طرح توسعه 28 مخزن چه مي دانيم؟
در طرح توسعه 28 مخزن انجام 124 پروژه سطح الارضي، حفاري 282 حلقه چاه جديد، تعمير 143 حلقه چاه و انجام 165 عمليات انگيزشي روي چاه ها پيش بيني شده است. با اجرايي شدن اين طرح، 80 دکل حفاري شامل 60 دکل توسعه اي و 20 دکل تعميراتي در مناطق نفت خيز جنوب شروع به کار مي کنند. همچنين 100 پروژه سطح الارضي شامل ساخت خطوط انتقال نفت و ايستگاه هاي پمپاژ با اعتبار حدود 230 ميليون دلار اجرا مي شود. در زمينه تجهيزات واحد هاي گاز و گاز مايع که حدود 150 ميليون ارزش گذاري شده، قرار است ايستگاه جمع آوري گاز به ارزش 650 ميليون دلار احداث و تعميرات ضروري تاسيسات به ارزش 320 ميليون دلار انجام شود. از ويژگي هاي مهم اين طرح جمع آوري گازهاي همراه نفت و کاهش تبعات زيست محيطي است. علاوه بر اين 15 درصد از هزينه هاي حفاري به جمع آوري پسماند حفاري (Zero Discharge) با صرف هزينه چند صد ميليون دلاري اختصاص مي يابد.
روش اجرا و تامين مالي طرح توسعه 28 مخزن
طبق مصوبه شوراي اقتصاد، شرکت ملي نفت ايران به روش EPC/EPD حسب مورد همراه با تأمين مالي با پيمانکاران/ سرمايه گذاران بر اساس قوانين و مقررات حاکم بر معاملات شرکت ملي نفت ايران به منظور اجراي پروژه هاي طرح، قرارداد منعقد مي نمايد. اعتبار مورد نياز براي اين طرح حدود 4.6 ميليارد دلار تخمين زده مي شود که اين حجم سرمايه گذاري در ايجاد فرصت هاي شغلي و بهبود فضاي کسب و کار تاثير بسزايي دارد.
مسؤوليت هاي اجتماعي را فراموش نمي کنيم
در اين طرح براي اولين بار براي انجام مسؤوليت هاي اجتماعي درصدي معين تعريف شده است. طبق ماده 7 مصوبه شوراي اقتصاد معادل 4 درصد از کل ارقام پرداخت به پيمانکاران توسط شرکت ملي نفت ايران پس از مبادله موافقتنامه با سازمان برنامه و بودجه و حسب مورد و متناسباً، بايد صرف اجراي پروژه مسئوليت اجتماعي شود. پروژه عام المنفعه در راستاي کمک به احداث و بهسازي مدارس، شبکه هاي آبرساني، برقرساني، گازرساني، خانه هاي بهداشت روستايي، بهسازي راه هاي روستايي، فاضلاب شهرها و روستاها، کمک به احداث و تجهيز آموزشگاه هاي فني حرفه اي، احداث و تجهيز مراکز ورزشي و زيرساخت هاي تعاوني هاي اشتغال محور بوده و در روستاها و شهرهاي محل اجراي هر پروژه با تصويب شوراي برنامه ريزي استان اجرا خواهد شد.
حمايت از ساخت داخل و کالاي ايراني
در اين طرح الزامي است که تمامي کالاهاي بومي سازي شده و ساخت داخل مورد استفاده قرار گيرند؛ از اين رو در هشتاد و چهار قلم اصلي کالاها در بخش تحت الارض و سطح الارض استفاده از کالاهاي خارجي منع شده و در عمده کالاها، پيمانکاران تنها مجاز به استفاده از سازندگان داخلي هستند. همچنين در طراحي و تعريف پروژهها سعي شده كالاهايي كه در انحصار كشورهاي خارجي هستند، كمتر استفاده شده و كالاي مشابه با كاربري يكسان در طراحي ها گنجانده شود.
اشتغال بومي و پيمانکاران بومي
با هدف حمايت از اشتغال بومي، پيمانکاران اصلي و فرعي موظفند نيروهاي مورد نياز پروژه را از شهرها، روستاها و يا استان محل اجراي پروژه به کار گيرند. تاکنون در چند پروژه ابتدايي شروع شده تعداد 1100 نفر به طور مستقيم مشغول به کار شده اند که بيش از 85 درصد اين افراد نيروي بومي شهرها و روستاهاي محل اجراي پروژه ها و اکثريت قريب به اتفاق پيمانکاران فرعي در بخش اجرا نيز بومي هستند.
افزايش توان توليد همگام با اجراي طرح توسعه 28 مخزن
همسو با طرح توسعه 28 مخزن، تلاش براي استمرار توليد در مناطق نفت خيز جنوب به صورت شبانه روزي در جريان بوده و مقايسه توان توليد رسمي و ثبت شده مناطق نفت خيز جنوب از فروردين 1398 تا فروردين 1399 نشان مي دهد که توان توليد در شرايط بسيار سخت تحريم، کاهش شديد بودجه ها همچنين بحران هاي سيل و شيوع ويروس كرونا نه تنها کاهش نيافته بلکه ضمن تثبيت توان توليد، به ميزان 10.8 هزار بشکه در روز افزايش يافته است.