ﺷﻴﻮه و ﻧﻘﺶ ﻣﺪﻳﺮان در دﻋﻮت ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﻪ ﻧﻤﺎز (بخش دوم)
راه های دعوت به نماز
نماز يکي از ارکان اصلي اثبات بندي خداوند متعال است. رکني که غفلت از آن مي تواند خسارات جبران ناپذيري براي انسان به بار آورد. هفته اي که گذشت، با شما درباره نقش مديران در دعوت کارکنان به نماز سخن گفتيم و به مواردي چون الگو بودن« اداره» ها در نماز و «اداره» در جامعه اسلامي اشاره کرديم. اينک در بخش دوم به ادامه اين مبحث مي پردازيم و به موارد تاثيرگذار ديگري درباره ترويج نماز در اداره ها اشاره خواهيم کرد.
ﻣﺪﻳﺮان در ﻧﻈﺎم ﻣﻘﺪس جمهوري اﺳﻼﻣﻰ، ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻧﺠﺎم اﻣﻮر اداري و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻰ، در ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺮاي اﻗﺎمه واﺟﺒﺎت اﻟﻬﻰ از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻤﺎز پيشقدم ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻳﻜﻰ از ﺷﺮاﻳﻄﻰ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در اﻧﺘﺼﺎب ﻣﺪﻳﺮان ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد، ﺗﻼش و ﻫﻤﺖ آﻧﺎن در اﻣﺮ اﻗﺎمه ﻧﻤﺎز در اداره است. روﺳﺎ و ﻣﺪﻳﺮان مي توانند ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻓﻌﺎل ﺧﻮد در اﻣﺮ اﻗﺎمه ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ اﻟﮕﻮي ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺣﻀﻮر رئيس اداره در ﺻﻒ اول ﻧﻤﺎز، ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺸﻮﻳﻖ دﻳﮕﺮان ﺑﻪ اﻣﺮ اﻗﺎمه ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ و اول وﻗﺖ مي شود. ﻣﺪﻳﺮان ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻮﻻ اﻣﻴﺮﻣوﻣﻨﺎن(ع) را اﻟﮕﻮ و ﺳﺮﻣﺸﻖ ﺧﻮد ﻗﺮار دﻫﻨﺪ. اﻣﺎم علي(ع) در ﻧﺎمه 53 ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺮ ﻻﻳﻖ ﺧﻮد، ﻣﺎﻟﻚ اﺷﺘﺮ در ﺧﺼﻮص اﻗﺎمه ﻧﻤﺎز ﻓﺮﻣﻮده اﻧﺪ: «ﻧﻴﻜﻮﺗﺮﻳﻦ وﻗﺖ ﻫﺎ و ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺳﺎﻋﺎت ﺷﺐ و روزت را ﺑﺮاي ﺧﻮد و ﺧﺪاي ﺧﻮد اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻦ ... ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز را ﺑﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻣﻰﺧﻮاﻧﻰ ﻧﻪ ﺑﺎ ﻃﻮﻻﻧﻰ ﻛﺮدن ﻧﻤﺎز، ﻣﺮدم را پراکنده کن و ﻧﻪ آنکه آن را ﺗﺒﺎه ﺳﺎزي، زﻳﺮا در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ، ﺑﻴﻤﺎر ﻳﺎ ﺻﺎﺣﺐ ﺣﺎﺟﺘﻰ وﺟﻮد دارد. آﻧﮕﺎه ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ (ص) ﻣﺮا ﺑﻪ ﻳﻤﻦ ﻣﻰﻓﺮﺳﺘﺎد، از او ﭘﺮﺳﻴﺪم، ﺑﺎ ﻣﺮدم ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻢ؟ ﻓﺮﻣﻮد: در ﺣﺪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﺎن ﻧﻤﺎز ﺑﮕﺬار و ﺑﺮ ﻣوﻣﻨﺎن ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﺎش». روﺳﺎ و ﻣﺪﻳﺮان اداره ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ زﻣﺎن و ﻣﻜﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز، زﻣﻴﻨﻪ را ﺑﺮاي اﻗﺎمه ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎ ﺷﻜﻮه ﺗﺮ ﻧﻤﺎز ﻣﻬﻴﺎ کنند. ﻣﻘﺎم ﻣﻌﻈﻢ رﻫﺒﺮي ﻛﻪ ﺧﻮد اﻟﮕﻮي ﻣﻨﺎﺳﺒﻰ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻣﺴووﻻن ﻧﻈﺎم اﺳﻼﻣﻰ در اﻣﺮ اﻗﺎمه ﻧﻤﺎز ﻫﺴﺘﻨﺪ، در اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻓﺮﻣﻮده اﻧﺪ:« ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺮاي درك ﻓﻀﻴﻠﺖ ﻧﻤﺎز اول وﻗﺖ و ﺟﻤﺎﻋﺖ، ﻛﺎرﻫﺎي اداري ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد ﻛﻪ آﻧﻬﺎ (ﻛﺎرﻛﻨﺎن) ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﻳﻦ ﻓﺮﻳﻀﻪ اﻟﻬﻰ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﻤﺎﻋﺖ و در ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺪت ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ». اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻼش ﺷﻮد ﻧﻤﺎز در ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ زﻣﺎن ﻣﻤﻜﻦ و ﺑﺪون ﺣﻮاﺷﻰ و ﺗﻌﻘﻴﺒﺎت ﺑﺮﮔﺰار شود ﺗﺎ ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻮﻇﻔﻰ ﺧﻮد ﺑﺮﺳﻨﺪ و ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺶ از اﻧﺪازه ﻣﻌﻄﻞ ﻧﺸﻮﻧﺪ. ﻣﻘﺎم ﻣﻌﻈﻢ رﻫﺒﺮي در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺳواﻟﻰ در اﻳﻦ باره ﻓﺮﻣﻮده اﻧﺪ:«دﻋﺎﻫﺎ و اﻋﻤﺎل ﻣﺴﺘﺤﺒﻰ زاﻳﺪ ﺑﺮ ﻓﺮﻳﻀﻪ اﻟﻬﻰ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻛﻪ از شعائر اﺳﻼﻣﻰ اﺳﺖ، اﮔﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ تضييع وﻗﺖ اداري و ﺗﺎﺧﻴﺮ در اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎي واﺟﺐ ﺷﻮد، اﺷﻜﺎل دارد». ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ در اوﻟﻮﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺎز ﻣﺎﻧﺪن از ﻛﺎرﻫﺎي واﺟﺐ اداري شود. ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺨﺘﺼﺮ و ﺑﺪون ﻣﻘﺪﻣﻪ، ﻣوﺧﺮه، ﺣﻮاﺷﻰ و ﺗﻌﻘﻴﺒﺎت اﻗﺎﻣﻪ شود. ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﺑﺎ ﺑﺮﮔﺰاري ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻃﻮﻻﻧﻰ و ﻣﻌﻄﻞ ﻛﺮدن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن، ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻤﻞ ﻧﺎراﺣﺘﻰ و دﻳﻦ زدﮔﻰ ﻣﺮاﺟﻌﻪ کنندگان را در پي داشته باشد.
دﻋﻮت به وسیله اذان ﮔﻔﺘﻦ
اذان، ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ آن وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﻳﺎدآوري ﻣﻰ ﺷﻮد. ﻫﻨﮕﺎم اذان ﺑﺎﻳﺪ ﺻﺪاي اذان در ﻫﺮ ﻣﻜﺎﻧﻰ ﺑﻪ ﮔﻮش ﺑﺮﺳﺪ و اﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﻰ اﺳﺖ. ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﮔﺎﻫﻰ در اداره ها و ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎم وقت اذان، ﻫﻴﭻ ﺧﺒﺮي ﻧﻴﺴﺖ و ﻳﺎدآوري نمی شود. ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ اذان ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻳﻜﻰ از ﻛﺎرﻛﻨﺎن و در ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻳﺎ ﺳﺎﻟﻨﻰ ﻛﻪ ﺗﺮدد ﺑﻴﺸﺘﺮي وجود دارد، گفته شود و ﺑﻪ اذان ﻏﻴﺮ زﻧﺪه رادﻳﻮ اﻛﺘﻔﺎ ﻧﺸﻮد زیرا اﺛﺮ پخش اذان زﻧﺪه ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺧﻮش، از اذان ﻏﻴﺮ زﻧﺪه ﺑﻴﺸﺘﺮ است. در این زمینه باید ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺻﻮﺗﻰ و ﺑﻠﻨﺪﮔﻮﻫﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻄﻠﻮﺑﻰ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﻪ اینکه وقت اذان تنها ﺻﺪاي ﮔﻮش ﺧﺮاش و ﺑﻰ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﻠﻨﺪﮔﻮﻫﺎ به گوش برسد.
دﻋﻮت ﺷﻔﺎهی
دعوت از کارکنان به اقامه نماز در وقت نماز یکی از بهترین راه هاست. ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ اﻳﻦ دﻋﻮت از سوی مسوول، ﻣﺪﻳﺮ، ﻳﺎ اﻓﺮاد ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺮ و ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻣﻮﺟﻪ و ﺧﻮش اﺧﻼق و ﺑﺎ ﻛﻤﺎل اﺣﺘﺮام ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد. ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ زودﺗﺮ ﺑﺮاي اﻗﺎمه ﻧﻤﺎز آﻣﺎده ﺷﺪ، ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ هنگام رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ اﻗﺎمه ﻧﻤﺎز دﻳﮕﺮان را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز دﻋﻮت ﻛﻨﺪ، زﻳﺮا ﮔﺎﻫﻰ اﺷﺘﻐﺎل ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎي روزﻣﺮه ﺑﺎﻋﺚ ﻏﻔﻠﺖ ﻛﺎرﻛﻨﺎن و ﻓﺮاﻣﻮﺷﻰ وﻗﺖ ﻧﻤﺎز می شود ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﺬﻛﺮ ﻛﻮﭼﻚ و ﻣﺤﺘﺮﻣﺎﻧﻪ، این غفلت برطرف خواهد شد. در همین زمینه ﻃﺮح ﺳﻔﻴﺮ ﻧﻤﺎز نیز پیشنهاد می شود و ﻃﺮﺣﻰ ﻛﻪ در آن اﻓﺮاد ﻣﺸﺨﺼﻰ در ﻫﺮ روز ﻛﺎرﻛﻨﺎن را ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻤﺎز ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ دﻋﻮت ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ. اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻌﺪود و ﺛﺎﺑﺖ ﻫﺮ روز ﺑﺎﺷﻨﺪ و البته از ﺑﻴﻦ اﻓﺮاد ﺧﻮﺷﻨﺎم و ﺧﻮش ﺧﻠﻖ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻧﺪ، ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻤﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن علاقه مند می توانند در اﻳﻦ ﻃﺮح ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﻮﻧﺪ و ﻫﺮ روز ﺑﺮﺧﻰ از آﻧﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان «ﺳﻔﻴﺮ ﻧﻤﺎز» ﻛﺎرﻛﻨﺎن را ﺑﻪ ﻧﻤﺎز دﻋﻮت کنند.
دﻋﻮت کتبی
از راه ﻫﺎي دیگر دﻋﻮت ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﻪ ﻧﻤﺎز اول وقت، دﻋﻮت ﻛﺘﺒﻰ است. ﻳﻜﻰ از ﻣﻮاﻧﻌﻰ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻰﺷﻮد ﻓﺮد ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻫﻤﻜﺎر ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﻤﺎز اول وقت دﻋﻮت ﻛﻨﺪ، ﺑﺤﺚ ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻳﺎ ﻧﺎراﺣﺘﻰ دﻋﻮت ﺷﻮﻧﺪه ﺑﻪ ﻧﻤﺎز است. ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻛﺘﺒﻰ، ﻣﻰ ﺗﻮان اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ را رﻓﻊ ﻛﺮد. اﻳﻦ دﻋﻮت ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﺮدي ﻳﺎ ﮔﺮوﻫﻰ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در اداره اي ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻰ از ﻛﺎرﻛﻨﺎن در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻤﻰ ﺷﻮﻧﺪ، ﻣﻰ ﺗﻮان ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻰ ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ، ﻣﺘﻦ ﻣﺤﺘﺮﻣﺎﻧﻪ اي را ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع دﻋﻮت و ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ در ﻧﻤﺎز، ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮد و ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻳﺎ کسانی ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ در ﻧﻤﺎز جماعت ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ، ﺗﺤﻮﻳﻞ داد. اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﻰ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﺳﺘﻰ و در ﭘﺎﻛﺖ ﻧﺎﻣﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺗﻮﻣﺎﺳﻴﻮن اداري. اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻰ ﺗﻮان در ﻃﻮل ﺳﺎل آﻳﺎت و رواﻳﺎﺗﻰ ﻛﻪ در ﻣﻮرد اﻫﻤﻴﺖ اﻗﺎمه ﻧﻤﺎز و ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ اﺳﺖ را ﺑﺮاي ﻛﺎرﻛﻨﺎن ارﺳﺎل ﻛﺮد ﺗﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ و ﺿﺮورت اﻗﺎمه ﻧﻤﺎز و آﺛﺎر و ﺑﺮﻛﺎت آن آﺷﻨﺎ ﺷﻮﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺼﺐ آﻳﺎت،اﺣﺎدﻳﺚ و داﺳﺘﺎن ﻫﺎي اﺛﺮﮔﺬار ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع اﻗﺎمه ﻧﻤﺎز، ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ و ﻧﻤﺎز اول وﻗﺖ ﻧﻴﺰ ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ بسیار تاثیرگذاری داشته باشد.
دﻋﻮت ﭼهﺮه ﺑﻪ چهره
ﺑﺎ وﺟﻮد ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻋﻠﻢ و به وﺟﻮد آﻣﺪن اﻧﻮاع مختلفی از اﺑﺰارهای ﺟﺪﻳﺪ برای ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬاري ﺑﺮ اﻓﺮاد، یکی از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روش ﻫﺎ برای دﻋﻮت ﺑﻪ ﻧﻤﺎز، روش ﺣﻀﻮري و ﭼﻬﺮه ﺑﻪ ﭼﻬﺮه است. اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻧﻬﻰ از ﻣﻨﻜﺮ دو واﺟﺐ اﻟﻬﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ. نماز از واﺟﺒﺎت ﺑﺰرگ اﻟﻬﻰ اﺳﺖ و ﺑﺮ ﻫﺮ ﻓﺮد از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺪﻳﺮ و ﻫﻤﻜﺎر ﻻزم اﺳﺖ، اﻓﺮادي را ﻛﻪ در اﻃﺮاف او ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺳﺮ و ﻛﺎر دارد ﺑﻪ اﻳﻦ واﺟﺐ اﻟﻬﻰ دﻋﻮت کند. البته این امر به معروف ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻰ و رﻋﺎﻳﺖ ﻟﻄﺎﻓﺖ ﻫﺎي دﻗﻴﻖ صورت گیرد. اﻣﺮ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز اول وﻗﺖ و ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ نیز ﻛﻪ دو ﻣﺴﺘﺤﺐ ﻣﻬﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻇﺮاﻓﺖ و دﻗﺖ انجام شود. ﺗﺎ اﺛﺮﮔﺬاري ﻻزم را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، البته می توان به دعوت غیرمستقیم هم اشاره کرد که می تواند از روش های بسیار مناسب باشد. دﻋﻮت ﺑﺎ اﻋﻤﺎل و رﻓﺘﺎر و اﻳﻨﻜﻪ رئیس اداره، ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻤﺎز، ﺟﻠﺴﺎت ﺧﻮد را ﺗﻌﻄﻴﻞ و ﻃﻮري ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﻤﺎز ﺑﺮﻧﺎمه ﻛﺎري ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و در اول وﻗﺖ ﺑﻪ سمت اقامه ﻧﻤﺎز ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺑﺮود، شکل مهمی از دﻋﻮت ﺑﻪ ﻧﻤﺎز و اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف ﻋﻤﻠﻰ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻛﻨﺎن اداره محسوب می شود.
ادامه دارد...
ﻣﻬﺪى ﻓﻴﻀﻰ - ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارشد آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﭘﻠﻴﻤﺮ، ﺷﺮﻛﺖ ﭘﮋوﻫﺶ و ﻓﻨﺎورى ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻰ ﻣﺮﻛﺰ اراك
برقراري يک خانواده پايدار (بخش دوم)
از نهاد اجتماعی تا بهشت زمینی
خانواده، يکي از ارکان اساسي زندگي فردي و اجتماعي است و از اين رو در دين اسلام بر جايگاه و ارزش هاي آن تاکيد بسيار زيادي شده است. در شماره پيش درباره «اهميت خانواده و نقش آن در تربيت»، «نقش اصالت خانواده در اداره جامعه» و... مطالبي را بيان کرديم. اکنون و در بخش دوم کوشيده ايم به ابعاد ديگري از برقراري يک خانواده پايدار اشاره کنيم.
جایگاه خانواده در اسلام
اهتمام اسلام، بر تربیت اعتقادی و اخلاق توحیدی است. اعتقاد به اینکه آدمی به خودی خود توان رسیدن به مطلوب را ندارد و شکوفایی استعدادهای انسانی، مستلزم باغبانی پیش و پس از تولد و از آموزه های مهم دینی است. هدف اساسی دین اسلام، تربیت انسان ها و تامین سعادت بشر در تمام مراحل زندگی و ابعاد وجودی او است. پیامبران الهی به ویژه پیامبر اسلام(ص) برای تحقق این هدف مقدس مبعوث شده و در این راه نهایت سعی خود را مبذول کرده و در انجام این ماموریت به نیازها، ویژگی ها و علایق فطری بشر به عنوان یک اصل مسلم توجه فراوان داشتند، از این رو دستورات تربیتی اسلام و فرهنگ حیات بخش اهل بیت( ع) دقیقا همسو با پرورش فطری انسانها تدوین شده است. خداوند متعال برای تربیت افراد بشر، کانون پرمهر خانواده را بهترین محیط تربیتی انسان ها قرار داده است. بر اساس تعالیم اسلام، آن در بالاترین جایگاه ممکن قرار دارد، از این رو لازم است به صورت جدی برای تحکیم و تقویت بنیان خانواده تلاش شود. خداوند تبارک و تعالی در یک حدیث قدسی درتوصیف خانواده می فرماید: بهترین و دوست داشتنی ترین بنا نزد اسلام، ازدواج است که خانواده بر اساس آن تشکیل می شود. بنابراین همان ارزش و ارج را نزد خداوند خواهند داشت.
مقدس ترین نهاد اجتماعی
خانواده به عنوان مقدس ترین و مهمترین نهاد اجتماعی، کانونی است که زن و شوهر در آن به آرامش می رسند و بین آنان مودت و دوستی برقرار می شود. قداست خانواده به آن دلیل است که پایه های اصلی شخصیت و سلامت روان، تفکر و اندیشه، احساسات و عواطف، ارزش ها، اعتقادات و باورهای دینی هر فردی در دوران کودکی و در محیط خانواده پی ریزی می شود.
تربیت اسلامی
خانواده، نخستین آموزشگاه و پرورشگاه انسان و انتقال دهنده فرهنگ و تمدن در محل کسب ارزش ها و فضائل اخلاقی و زمینه ساز تکامل و تحول است و سعادت و شقاوت جامعه انسانی در گرو تامین سلامت و عدم سلامت خانواده است. تربیت اجتماعی از جامعه کوچک خانواده می شود و فرزندان، نخستین برخوردهای اجتماعی را درون خانواده می آزمایند.خانواده محلی است که فرد در آن به تکامل می رسد. از این رو نقش مهمی در سعادت و سلامت فرد دارد. دلیل ابتلای بسیاری از افراد به مشکلات روانی، وجود ضعف ها و ناهنجاری هایی در کانون خانواده آنهاست.
اساس تشکیل خانواده در اسلام
از آنجا که از جمله اهداف تشکیل خانواده در اسلام حفظ و بقای نسل سالم است، این دین آسمانی برای پاکی نسل، تمام مراقبت های سالم را در مراحل مختلف به کار برده است. خداوند در آیه 21 سوره روم می فرماید:«یکی از آیات لطف الهی آن است که برای شما از جنس خودتان جفتی آفرید که در برابر او آرامش یافته و باهم انس بگیرید و میان شما رأفت و مهربانی برقرار کرد و در این امر برای آنها که می اندیشند، ادله علم و حکمت حق آشکار است»
بهشت زمینی
خانواده، جایگاه بسیار رفیعی دارد در وصف آن تنها می توانیم بگوییم که قطعه ای از بهشت روی زمین است، یعنی اگر انسان بخواهد معنای بهشت را در این دنیا بداند، صرفا می تواند آن را در دل یک خانواده خوب بیابد. و اگر خانواده به خوبی و درستی شکل نگیرد و تحقق پیدا نکند ، متاسفانه باید گفت که آنگاه جهنمی خواهد بود بر زمین. لازم است توجه داشته باشیم که انسان ها همدلی، صمیمیت، عشق و همراهی را دل خانواده پیدا خواهند کرد. بنابراین ضرورت دارد که از خانواده محافظت شود.
محمد سلطان مرادي - امام جماعت بهداشت و درمان صنعت نفت شمال شرق