ناآرامی بازار نفت با موج دوم کرونا

در پي کاهش عرضه و رشد تقاضاي نفت خام در جهان، قيمت نفت پنجشنبه هفته گذشته (12 تيرماه) به بالاترين سطح در چهار ماه اخير رسيد. با اين حال، برآوردها حاکي از آن است که سرعت گرفتن شيوع ويروس کوويد-19 (کرونا) در ايالات متحده آمريکا سبب وخيم شدن اوضاع و در نتيجه افت دوباره قيمت هاي اين کالاي راهبردي مي شود.

 کارشناسان مدت هاست که درباره موج دوم شيوع ويروس کرونا هشدار داده اند، اما افزايش ناگهاني در موارد ابتلا به اين بيماري در بيشتر مناطق ايالات متحده، دولت هاي ايالتي را غافلگير کرده است.

يک متخصص بيماري هاي ويروسي در دانشگاه بيلر در گفت وگو با شبکه خبري سي ان ان گفت: موارد ابتلا در ايالت هاي تگزاس، آريزونا و فلوريدا به فاجعه نزديک مي شود. تعداد مبتلايان در ايالات متحده آمريکا بيش از پيش افزايش يافته و آمار روزانه به بيش از 50 هزار تن رسيده است.

لوئيس ديکسون، تحليلگر بازار نفت در مؤسسه تحقيقات انرژي ريستاد انرژي (Rystad Energy) در بيانيه اي اعلام کرد: شمار بي سابقه ابتلاي روزانه به ويروس کرونا در ايالات متحده شوک زيادي به بازارهاي جهاني انرژي وارد کرده است. خبر افزايش دوباره مبتلايان در روز دوازدهم تيرماه سبب افت بازار و کاهش اندک قيمت ها شد و رشد اوليه اين هفته را متوقف کرد.

وي افزود: چنانچه اين روند ادامه يابد، تقاضا براي نفت در اين منطقه با تهديد روبه رو مي شود.

ديکسون ادامه داد: به نظر مي رسد تنها محدوديت هاي جديد اعمال شده مي تواند گسترش کنوني اين ويروس را در ايالات متحده آمريکا کاهش دهد و چنانچه بار ديگر قرنطينه ها در سراسر کشور اعمال شود، موج دوم شيوع ويروس کرونا تأثير قابل توجهي بر تقاضاي نفت اين کشور مي گذارد. اين شرايط تنها براي ايالات متحده آمريکا نيست. ويروس کرونا همانند آتش همچنان در برزيل، هند و ديگر نقاط جهان در حال شعله ور شدن است و روز به روز گسترش مي يابد.

حتي با وجود تفاوت در برآورد ها، تحليلگران بازار نفت پيوسته پيش بيني کرده اند که تقاضاي نفت در طول سال 2020 ميلادي بهبود يکنواختي را تجربه مي کند. تعداد بسيار اندکي از تحليلگران حوزه انرژي تأثير موج دوم شيوع کرونا را در پيش بيني هاي اوليه خود لحاظ نمي کنند.

براي نمونه، آژانس بين المللي انرژي (IEA) پيش بيني مي کند تقاضاي نفت در سال 2020 ميلادي روزانه هشت ميليون و 100 هزار بشکه کاهش مي يابد و بيشترين افت تقاضا در سه ماه دوم سال روي مي دهد. تقاضاي جهاني نفت خام در ماه آوريل کاهش شديدي داشته اما از آن زمان تاکنون بهبود يافته است و به گفته آژانس بين المللي انرژي در نيمه دوم سال جاري رشد ناگهاني خواهد داشت. اين نهاد بين المللي پيش بيني مي کند تقاضا براي نفت خام در سال 2021 ميلادي پنج ميليون و 700 هزار بشکه در روز افزايش داشته باشد. با اين حال، موج دوم شيوع ويروس کرونا مي تواند تأثير منفي بر تقاضاي نفت خام بگذارد و همه پيش بيني ها مبني بر وجود مسير دشوار و يکنواخت تقاضا را نقش بر آب کند.  موسسه ريستاد انرژي پيش بيني مي کند تقاضاي نفت در سال 2020 ميلادي به روزانه 86 ميليون و 500 هزار بشکه برسد که اين رقم نسبت به پيش بيني اوليه اين شرکت مبني بر تقاضاي روزانه 89 ميليون بشکه اي امسال پايين تر است.  دومين پيش بيني موسسه تحقيقاتي ريستاد از موج دوم شيوع ويروس کرونا اين است که در پي تأثير ملموس گسترش ويروس کرونا بر اقتصاد، تقاضا براي نفت در بازه ماه هاي اوت تا اکتبر امسال کاهش يابد.

براساس برآورد موسسه ريستاد، پيش بيني مي شود وقوع موج دوم شيوع کرونا تا ماه دسامبر تقاضاي نفت را به پنج ميليون بشکه در روز کاهش دهد. نکته مهم اين است که موج دوم در برخي موارد علمي نيست زيرا در ايالات متحده و ديگر دنيا پديدار نشده است (يا به گفته برخي افراد، در واقع همچنان شاهد موج نخست شيوع اين ويروس هستيم که هيچگاه پايان نمي يابد).

موج دوم همانند موج نخست مقدار تقاضاي انرژي را تحت تأثير قرار نمي دهد زيرا بيشتر دولت ها اين بار با اعمال محدوديت هاي سختگيرانه و گسترده مانع بروز اين شرايط مي شوند. در عين حال، اعمال محدويت هاي هدفمندتر از افت شديد ايجادشده در ابتداي سال جاري ميلادي جلوگيري مي کند.  با اين حال، به دليل ايجاد شرايط مثبت در بازارها در دو ماه اخير و در نتيجه پيش بيني براي بهبود يکنواخت تقاضا، موج دوم شيوع بيماري تهديدي جدي به شمار مي رود.

براساس برآوردهاي موسسه ريستاد انرژي، هر مقدار افت بي سابقه در تقاضاي جهاني نفت خام سبب سقوط ناگهاني و شديد يا طولاني مدت و آسيب زننده قيمت نفت خواهد شد.

اين شرايط مسئله پيچيده اي براي توليدکنندگان عضو و غيرعضو سازمان کشورهاي صادرکننده نفت (اوپک) موسوم به اوپک پلاس ايجاد مي کند.

تمديد يک ماهه کاهش توليد نفت پايان ماه جاري پايان مي يابد، اين ائتلاف به کاهش توليد نفت تمايل داشته و توليد نفت را در ماه اوت از 9ميليون و 700 هزار بشکه در روز به هفت ميليون و 700 هزار بشکه رسانده است؛ با اين حال، افزايش دو ميليون بشکه اي عرضه نفت در شرايطي که تقاضا با شوک ديگري روبه روست، احتمال دارد براي قيمت نفت مطلوب نباشد.

در همين حال، توليدکنندگان تمايل زيادي به پايان کاهش توليد دارند.  کومرز بانک به تازگي پيش بيني کرده است اوپک براي هميشه توليد خود را کاهش نمي دهد و از ماه اوت افزايش توليد را آغاز خواهد کرد.

به طور خلاصه، با اينکه پيش بيني کاهش عرضه و افزايش تقاضا سبب بالا رفتن قيمت ها شده بود، اما بازار در جهت مخالف حرکت مي کند: افت دوباره تقاضا براي نفت خام مي تواند سبب افزايش دوباره عرضه شود. براساس برآورد موسسه تحقيقاتي ريستاد انرژي، در اين مرحله، ائتلاف اوپک پلاس تنها نهاد عرضه نفت است که سبب تشديد شرايط بازار مي شود، اما به عنوان مدعي با افزايش ذخيره سازي قابل توجهي روبه روست. افزون بر اين، در صورت آغاز موج دوم کرونا و با افزايش دوباره توليد، مسئله ذخيره سازي به مراتب بدتر خواهد شد. نبود توانايي در کاهش ذخيره سازي ها و افزايش عرضه در شرايط  افت تقاضاي نفت به دليل موج دوم ويروس کرونا، فضاي اندکي براي افزايش قيمت هاي نفت ايجاد مي کند.