برنامه صنعت پتروشيمي براي جلوگيري از خام فروشي و ايجاد زنجيره ارزش کليد خورد

طرح پیشران تبدیل متانول به پروپیلن

مشعل: برنامه ريزي براي ايجاد ارزش افزوده از مازاد توليد متانول در صنعت پتروشيمي، يکي از موضوع هاي مهم در سال هاي اخير بوده است. هم اکنون بيش از 6.6 ميليون تن متانول در بازار پتروشيمي ايران توليد مي شود و قرار است تا پنج سال آينده اين مقدار با بهره برداري از تعداد قابل توجهي از طرح هاي متانول به 25 ميليون تن در سال برسد. بيش از 60 درصد توليد مجتمع هاي پتروشيمي با محوريت اوره و متانول فعال هستند که بخش زيادي از آن هم صادر مي شود. اگرچه اين ميزان از توليد متانول مي تواند شرايط انحصاري را در تعيين قيمت در بازارهاي جهاني براي ايران به همراه داشته باشد، اما موضوع مهم اين است که اين بخش از صنعت پتروشيمي همان نقطه ضعف يا همان خام فروشي در صنعت پتروشيمي است که بايد زودتر براي آن برنامه ريزي اصلاحي صورت گيرد.

با توجه به ميزان توليد متانول و پروژه هاي در آستانه بهره برداري متانول در سال جاري و تا 1400، حالا شرکت ملي صنايع پتروشيمي تصميم گرفته تا زنجيره ارزش متانول را ايجاد کند و با انتقال آن به بخش هاي ديگري از کشور پروپيلن و چرخه بعدي آن را توليد کند.

به گفته بهزاد محمدي، مديرعامل شرکت ملي صنايع پتروشيمي ايران بنا بر اين بود تا در سال 99 طبق برنامه 16 طرح پتروشيمي تکميل شود اما به دليل مشکلات ناشي از شيوع کرونا از اين تعداد 12 طرح تا پايان امسال به بهره برداري خواهد رسيد و 4 طرح ديگر اوايل سال 1400 به بهره برداري مي رسد و ميزان توليد محصولات از 66 ميليون تن در سال 98 به 90 ميليون تن در سال 99 خواهد رسيد و 35 درصد افزايش ظرفيت خواهيم داشت.

محمدي اعلام کرده است که 16 واحد جديد شامل طرح متانول کاوه در بندر ديّر، طرح متانول بوشهر، طرح متانول کياپارس خاورميانه، طرح بيدبلند 2 در بهبهان، طرح اولفين در ايلام، طرح اوره و آمونياک لردگان، طرح اوره و آمونياک مسجد سليمان، طرح پتروپالايش کنگان، پي.وي.سي هگمتانه و پي.وي.سي ماهشهر خواهد بود. همچنين 4 طرح پنتان و هگزان اوکسير، طرح متانول سبلان، طرح متانول آرتا انرژي و طرح پروپيلن خمين در اوايل سال آينده به بهره برداري مي رسد. همانطور که در اين اعلام معاون وزير نفت در مورد طرح هاي پيش رو مشخص است بخش قابل توجهي از پروژه ها، پروژه هاي توليد متانول هستند و اين يعني لازم است همزمان با اجراي اين پروژه ها، برنامه انتقال و تبديل متانول به پروپيلن اجرايي شود.

انتقال از شمال و جنوب براي جلوگيري از خام فروشي

اين پيشنهاد که حالا چند وقتي است شرکت ملي صنايع پتروشيمي به دنبال اجراي آن است، پروژه هاي چند بخشي است تا از يک سو متانول توليدي در جنوب کشور را با خط لوله به مرکز ايران و پتروشيمي هاي توليد برسانند تا پروپيلن توليد کنند و از سوي ديگر با دسترسي به گاز در شمال کشور پروپيلن توليد کرده و باز هم به مرکز کشور واحدهاي پيش بيني شده در استان هاي مختلف برسانند. به اين ترتيب بخش قابل توجهي از متانول توليدي در کشور که خام فروخته مي شود، در داخل و براي توليد پروپيلني مصرف مي شود که همين حالا با قيمتي قابل توجه وارد کشور مي شود. پيش از اين بيژن زنگنه، وزير نفت در نشست با معاون اول رئيس جمهور از برنامه افزايش توليد پروپيلن در کشور خبرداده و گفته بود با توجه به کمبود پروپيلن در کشور مي توان با ايجاد دو خط پروپيلن از شمال ايران به منطقه جنوب البرز و ديگري از عسلويه به مرکز فارس، زنجيره وسيعي از پروپيلن در کشور ايجاد کرد.

  افزايش ظرفيت توليد پروپيلن به 3 ميليون تن

بهزاد محمدي، مديرعامل شرکت ملي صنايع پتروشيمي در آخرين اظهارات خود درباره اين برنامه ريزي بلند مدت و راهبردي توضيحات بيشتري داده است. او اين پروژه را يکي از پروژه هاي پيشران پتروشيمي خواند و گفت: رفع نياز داخلي و جلوگيري از واردات، ايجاد توازن و تنوع در زنجيره پايين دست پتروشيمي، کمک به تکميل زنجيره ارزش و ايجاد رونق در صنايع پايين دستي از ويژگي هاي طرح هاي پيشران در برنامه هاي راهبردي شرکت ملي صنايع پتروشيمي است.

وي با بيان اينکه هم اکنون حدود 980 هزار تن پروپيلن در کشور توليد مي شود با اين حال حدود 200 هزار تن کمبود داريم و تقاضا براي اين محصول در سال هاي آينده به 700 هزار تن مي رسد، ادامه داد: بنابراين برنامه افزايش ظرفيت توليد پروپيلن به 3 ميليون تن با توجه به هم خواني با شرايط کنوني کشور، به روش توليد پروپيلن از متانول و گاز طبيعي در دستور کار اين شرکت قرار گرفت؛ روش هاي متعارف دنيا توليد پروپيلن از پروپان است، اما به دليل اينکه کشور به دانش فني توليد پروپيلن از متانول دست يافته و از طرفي نيز متانول مازاد در کشور وجود دارد، اين روش انتخاب شده است.

مديرعامل شرکت ملي صنايع پتروشيمي با اشاره به اينکه ظرفيت متانول کشور در سال 1404 به حدود 23 ميليون تن خواهد رسيد که ظرفيت بسيار خوبي براي توليد پروپيلن از متانول است، ادامه داد: از يکسو با اجراي طرح هاي MTP در سواحل کشور و توليد پروپيلن از متانول، اين محصول با خط لوله به مرکز کشور منتقل شده و توسعه را از مسير پروپيلن در استان هاي مرکزي خواهيم داشت. تخفيف بر خوراک گاز طبيعي، ارائه راهکارهاي مالياتي و در اختيار قرار دادن دانش فني به اين طرح ها بدون اخذ هزينه در زمان احداث طرح از جمله کمک هايي است که براي جذاب تر شدن اقتصاد اين طرح ها براي سرمايه گذاران در نظر گرفته شده است.

آغاز پروژه هاي پيشران پتروشيمي و بازديد از زمين هاي مخازن ذخيره

معاون وزير نفت با بيان اينکه از سوي ديگر براي اجراي طرح هاي GTP به منظور توليد پروپيلن از گاز طبيعي در نوار شمالي کشور و انتقال پروپيلن به استان هاي شمالي و شمال شرق کشور براي توسعه صنايع پايين دست در اين مناطق با دانش فني ايراني برنامه ريزي شده است، افزود: نخستين طرح GTPPکشور از سوي شرکت ملي صنايع پتروشيمي با دانش فني ايراني در اسلام آباد غرب در حال انجام است که حداکثر تا سال 1403 به بهره برداري خواهد رسيد.

در عين حال با توجه به اهميت موضوع و اينکه در سال پاياني فعاليت دولت قرار داريم معاون وزير نفت در امور پتروشيمي در چند هفته گذشته به طور مستقيم از اراضي پيشنهادي براي ساخت مخازن ذخيره سازي پروپيلن در مناطق مرکزي ايران بازديد کرد. او ابتدا به اطراف دامغان رفت تا از محل و موقعيت دقيق مخازن پروپيلن و محل اتصال خطوط لوله بازديد کند. دسترسي به راه هاي ارتباطي و نيز راه آهن، يکي از موضوع هاي مهم تامين اين زمين ها براي مخازن ذخيره سازي پروپيلن است که مورد توجه قرار گرفت. بهزاد محمدي همچنين هفته گذشته به همراه مديران خود و مديران استاني بازديدي از زمين هاي پيشنهاد شده براي مخازن ذخيره سازي پروپيلن در اطراف شيراز و شهرستان مرودشت داشت و در جريان اين بازديد يکي از زمين ها انتخاب شد تا براي مراحل بعدي آماده سازي شود. او گفته است که دليل انتخاب زمين براي ذخيره سازي در محدوده شرق مرودشت اين است که ديگر نيازي به جا به جايي خط از زمين هاي شخصي نباشد و مستقيم به مخازن منتقل شود.

آنطور که معاون وزير نفت در امور پتروشيمي اعلام کرده است، اين پروژه ها جزو طرح هاي پيشران پتروشيمي هستند ؛ بر اين اساس قرار است خط لوله و ايستگاه ذخيره سازي را مجموعه شرکت ملي صنايع پتروشيمي اجرا کند، اما در پروژه مبدا چه در جنوب و چه در شمال، از حضور سرمايه گذار خصوصي استفاده شود.