نفس راحت زمین در زمان کرونایی
مشعل فرصت بزرگي که ويروس همه گير و کشنده کرونا براي نفس کشيدن طبيعت و زمين در معرض تهديد ايجاد کرد، بي نظير بود و شايد در يک قرن اخير با وجود گسترش آلودگي هاي زمين تا اين اندازه به آرامش نرسيده بود. در اين دو ماه و اندي که در کشورمان و بسياري از کشورهاي جهان خيابانها و محله ها و شهرها به آرامش و سکون رسيده و آدم ها در خانه ها مانده اند، بسياري از نقاطي که با تردد و حضور انسانها آلودگي داشت، جاني دوباره گرفت و شاهد تغييرات و اتفاقاتي جالب توجه در مناطق مختلفي از زمين بوديم. حتي درتصاويري که ماهواره ها از زمين در ماه هاي قبل و اين روزها برداشت کرده اند، به نظر مي رسد طبيعت درحال بازسازي و احياي خود است و اين بازسازي به مدد عدم حضور انسان ها بوده است.
اين روزها که حجم بي سابقه اي از فعاليت صنايع، کارخانه ها و کارگاه هاي توليدي بسياري از خطوط هوايي و زميني حمل و نقل، بسياري از رستوران ها و کشتارهاي حوانات اهلي براي تهيه غذا و تهيه سموم و ... به دليل شيوع کرونا متوقف يا نزديک به صفر شده اند، طبيعت در همه بخش هاي آن به زندگي بدون انسان ها برگشته است. تصاويري هوايي از شهرها در روزهاي محدوديت تردد و قرنطينه منتشر شد که در آن همه شهر خالي از آدم هاست و در عوض پرندگان و حيواناتي که همواره دور از شهرها بودند، دوباره به شهر برگشته اند. در شهرهاي بزرگ و شلوغي همچون ونيز تصاويري منتشر شد که گونه هايي کمياب از جانواران دريايي از جمله عروس دريايي درون کانال هاي آب ديده شده اند. کانال هايي که تا چند ماه قبل از شدت آلودگي و فاضلاب و تردد قايق ها کدر و آلوده و فاقد حضور اين جانداران بودند. در بسياري از شهرها هم حيوانات وحشي که معمولا در بيرون و حومه شهرها و مناطق حفاظت شده بوده اند، در سطح شهر شروع تردد کردند، در حالي که ساکنان شهرها در خانه ها بودند. تصاوير زيادي از گله بزها و گرازها و گوزن ها و يا حتي گربه سانان وحشي در محيط شهرهاي خلوت از انسان ها در اين مدت به ثبت رسيد که تعجب عمومي را در پي داشت. پوما (شير کوهي) در شهر سانتياگو براي غذا به خيابان ها آمده بود، اردک هايي در پاريس فرود آمدند و جلوي چشم مردم از خياباني خلوت گذشتند، طاووس ها در شهر رونداي اسپانيا خودنمايي کردند و گوزن خالداري در خيابان خلوت شهر ترينکومالي در سريلانکا قدم مي زد. گروهي گفتند اين حيوانات به تهيه غذا از محيط انساني عادت داشته اند و حالا گرسنه مانده اند و عده اي ديگر گفتند که نبودن انسان ها فضا را براي حضور آنها باز گذاشته و آنها با خيال راحت فرصت تردد پيدا کرده اند. به عبارتي قرنطينه و محدوديت ها براي ما انسان ها، باعث شده تا مدتي حيوانات از قرنطينه هميشگي بيرون بيايند و مدتي به گشت و گذار بپردازند. بسياري از پژوهشگران محيط زيست اعلام کرده اند که در اين دهه هاي اخير به دليل حجم قابل توجه آلودگي هوا و آلودگي صوتي و تغيير در کيفيت مواد غذايي و آب، بسياري از پرندگان يا از بين رفته يا مسيرهاي مهاجرتي را تغيير داده اند و يا اصلا ديگر آواز نمي خوانده اند. در اين مدت اما برخي از اين گونه ها دوباره مشاهده شده اند و اين يعني اين ويروس با وجود اتفاقات مرگبار و محدود کننده اي که براي انسان ها به همراه داشته، براي گونه هاي جانوري يک فرصت خوب بوده است. در همين روزهاي کرونايي که بسياري از اماکن عمومي تعطيل بودند، باغ وحشهاي شهرهاي سراسر دنيا نيز تعطيل بودند اما عدم حضور آدم ها دليلي بر عدم حضور حيوانات نبود. در بسياري از اين باغ وحش ها مسؤولان تورهاي گردشي براي حيوانات برگزار کردند و حيواناتي از قطب جنوب را بردند تا حيواناتي در قطب شمال را ببينند، حيواناتي از مناطق سردسيري را براي ديدن حيوانات مناطق استوايي بردند و در نتيجه تصاوير و لحظاتي جالب توجه ثبت شد. مثل زماني که يک «تنبل» را به گردش دور باغ وحش بردند و در لحظات مختلفي حيوانات و مخصوصا دلفين ها نسبت به اين حيوان واکنش داشتند. در مورد کشورمان نيز در دو ماه و اندي اخير که ويروس کرونا مردممان را تهديد کرده است، بخش زيادي از مردم در خانه هاي خود ماندند و از سفر و تردد و حضور در اماکن عمومي پرهيز کردند. اين عدم حضور مردم در محيط هاي شهري و برون شهري و به خصوص اماکن تفريحي و طبيعي، تاثير زيادي روي پاکي هوا و محيط طبيعي داشت. تاثيري که به شکل چشمگيري روي حال و هواي محيط طبيعي و گونه هاي جانوري تاثير داشت. هر سال در روزهاي پاياني سال و در تعطيلات نوروزي بخش زيادي از مردم به سفر مي رفتند و اين حضور در جاده ها و محيط طبيعي به شکلي افسارگسيخته براي محيط طبيعي آسيب زا بود. اما در روزهاي پاياني سال 98 و تعطيلات نوروز 99 با افت قابل توجه تعداد سفرها به مناطق تفريحي و به خصوص شهرهاي شمال کشور شاهد بوديم که طبيعت زيباي ايران يکبار ديگر جان گرفت و به خصوص در سيزده به در يا همان روز طبيعت تعداد اندکي از خانه بيرون رفتند و آن آسيبهاي هر ساله به طبيعت وارد نشد. بسياري از فعالان محيط زيست و مردم ساکن در نقاط مختلف با مشاهده اين تغييرات و اثرات حضور و عدم حضور انسانها تلاش براي حفظ طبيعت پيراموني و گونه هاي جانوري را بيشتر جدي گرفته اند و تلاش براي ادامه حيات به عنوان يکي از برنامه ريزيهاي جدي مورد قبول قرار گرفته و خوب است به اين فکر کنيم که بدون وجود اين ويروس منحوس هم به سهم و نقش خودمان در زنده مانده زمين توجه کنيم.
چه بخوانیم
وانهاده
سیمون دوبووار، نویسنده کتاب وانهاده فیلسوف و نویسنده فرانسوی بود که در سال ۱۹۰۸ در پاریس به دنیا آمد. معروف ترین اثر وی کتاب جنس دوم است که در سال ۱۹۴۹ نوشته شده است. این نویسنده برجسته کتاب های مهم دیگری نیز داشت که از جمله آنها می توان به کتاب «مرگی بسیار آرام» و کتاب «همه می میرند» اشاره کرد.کتاب وانهاده، یکی دیگر از آثار داستانی دوبووار است که با موفقیت و استقبال و نقد و نظرهای مثبت و منفی فراوان روبه رو شد. هر سه داستان یک درونمایۀ مشترک دارند: ترس از بالارفتن سن و تنهایی و البته مواجهۀ شخصیت های اصلی داستان (زنان) با این حقیقت که شکست خورده اند. در قسمتی از متن کتاب وانهاده آمده است:
پیش از اینکه از نظرم ناپدید شود، یک بار دیگر سرش را برگرداند. اضطرابی در دیدگانش موج میزد که به من هم سرایت کرد. بلند شدن هواپیما به نظرم غم انگیز آمد. هواپیماهای چهار موتوره به آهستگی اوج می گیرند اما این یک وداع طولانی است. جت با خشونت یک «به امید دیدار» از زمین کنده شد. اما به زودی سر شاخ آمدم. نه، غیبت دخترها غم به دلم نیاورده بود، برعکس می توانستم به دلخواه تند یا آهسته برانم. هرجا بخواهم بروم و هر زمان میل کردم، متوقف شوم.
نهنگ آبی
نهنگ آبي عنوان مجموعه نمايش خانگي به کارگرداني فريدون جيراني، نويسندگي بهرام توکلي و تهيه کنندگي سعيد ملکان و محصول سال 1397 است. اين مجموعه به سبک اجتماعي-معمايي، در فضايي ماجراجويانه تهيه شد. ساعد سهيلي، ليلا حاتمي، حسين ياري، مصطفي زماني، ويشکا آسايش، فرهاد آئيش، پريوش نظريه، الهام کردا و... از جمله بازيگران اين سريال هستند که در اين روزهاي کرونايي در خانه مي توانيد آن را از سايت هاي مجاز دانلود کنيد و ببينيد.
نیلوفرانه
عليرضا افتخاري از خوانندگان موسيقي سنتي ايراني است که در سال 1389 موفق به اخذ نشان چهره هاي ماندگار شد. افتخاري با آلبوم نيلوفرانه در سال 1375 سبک آوازي خود را يافت و با اين آلبوم شهرت خوبي را به دست آورد. از جمله آلبوم هاي موفق او مي توان به مهمان تو، شور عشق، راز و نياز، مقام صبر، زيباترين، سرمستان اشاره کرد اما افتخاري تک آهنگ هاي پر طرفدار زيادي هم دارد. سراينده اشعار آلبوم نيلوفرانه قيصر امين پور است و عباس خوشدل در کنار آهنگسازي، تنظيم موسيقي اين اثر را نيز بر عهده داشته و جلال ذوالفنون نيز در اين آلبوم سه تار نواخته است.