گشتی د ر د نیای شعر و اد بیات (بخش اول)

پشت واژه ها حرفی است

علي بهرامي- شرايط شيوع ويروس کرونا همه ابعاد زند گيمان را تحت تاثير قرار د اد ه؛ از جمله اين ابعاد ، فرهنگ و هنر است. فرهنگ و هنر متاثر از کرونا بيش از هر زمان د يگري به سوي د يجيتال شد ن و تجربه هاي فرد ي پيش رفته است. البته ما هم د ر چند شماره گذشته هفته نامه «مشعل» تلاش کرد يم شما را با اين د نياي جد يد و انواع نوين استفاد ه و بهره برد اري از فرهنگ و هنر آشنا کنيم. اين بار به سراغ يک خلوت اد بي رفته ايم؛ خلوتي که هم شهر د ارد و هم د استان. تلاش کرد يم چند رمان خوب و معتبر و چند ين مکتب شعر و شاعران آن را به شما معرفي کنيم. د ر روزهايي که بيشتر د ر خانه هستيم، شايد رفتن به خلوت شاعرانه و د نياي د استان هاي عالمانه، د لچسب و د لنشين باشد . پس با ما همراه باشيد .

د استان خوب، آغاز یک مطالعه د لچسب

خيلي وقت ها پيش آمد ه که همتمان را بلند و عزممان را هم جزم کرد ه ايم تا بالاخره مطالعه را شروع کنيم، اما از شانس بد ، ما به پست يک کتاب ضعيف خورد ه ايم و همان هم باعث شد ه از مطالعه د ست بکشيم و د لسرد شويم. اگر رمان هايي را که ما به شما معرفي مي کنيم، د ست بگيريد و خواند ن را شروع کنيد ، مطمئن باشيد که از مطالعه آن لذت وافري خواهيد برد ؛ پس امتحان کنيد .

هلال پنهان

رمان «هلال پنهان» نوشته علی اصغر شیرزاد است و د استان آن د ر زمان جنگ ایران و عراق می گذرد . بسیاری از منتقد ان اد بی، رمان «هلال پنهان» را یکی از بهترین رمان های تاریخ اد بیات فارسی پس از انقلاب اسلامی د انسته اند . د استان د رباره سرگشتگی یک نویسند ه است که راز آرامش اش را د ر رزمند ه ای می بیند . د رباره این کتاب آمد ه است: کتاب «هلال پنهان» نوشته ای است از علی اصغر شیرزاد ی از انتشارات گویا. این کتاب روایتگر ماجرای نویسند ه ای است که قصد د ارد گمشد ه اش را با خلق د استانی د یگر که کمک می کند ترس و وحشتش فرو بنشیند ، جست وجو کند . گمشد ه یونس بشیران، کسی نیست جز یکی از همرزمانش د ر جبهه که او را د ر میانه راه رها کرد ه و حالا د ر گذر زمان به د نبال بازیافتنش است. او با نوشتن می تواند زمان را مغلوب کند ، اقتد ارش را د رهم بشکند و با عبور از محد ود یتی که برایش می آفریند ، نقشی را که د ر گذشته از د ست د اد ه د وباره از آن خود کند . یونس د ر د استانی که از آن روزها می آفریند و با ترسیم د وباره ابراهیم یارزاولی و یونس بشیران نقش خود را می جوید ».

طناب کشی

رمان «طناب کشی» نوشته مجید قیصری است. این رمان، د استانی بسیار پیچید ه و جذاب د ارد ؛ د استانی که هر لحظه اش د لهره آور و امید بخش است. شاید تضاد عجیبی به نظر برسد ، اما «طناب کشی» د قیقا همین گونه است. د استانی پرتضاد و پرکشش که امید را د ر د ل انسان روشن و روشن تر از هر زمان د یگری می کند . یکی از منتقد ان اد بی د رباره این د استان نوشته است: «طناب کشی د استانی واقع گراست که برای مخاطبان بزرگسال نوشته شد ه است. د استان از موضوع نو و بد یعی برخورد ار و کمتر نویسند ه ای تاکنون به آن پرد اخته است. د استان از کشش و تعلیق خوبی د ر سراسر آن برخورد ار است و خوانند ه به سرانجام ماجرا تا پایان د استان علاقه مند و کنجکاو باقی می ماند ».

شاه بی شین 

رمان «شاه بی شین» را محمد کاظم مزینانی نوشته است که یکی از جذاب ترین رمان های معاصر محسوب می شود . «شاه بی شین» که د ر د سته رمان های تاریخی قرار د ارد ، روایت زند گی پهلوی د وم است و تمام فرازها و فرود های حیات او را بررسی کرد ه است. د ر اثنای روایت مزینانی، زوایایی را می بینیم که به گونه ای با تاریخ معاصر ایران نیز پیوند ی بسیار عمیق د ارد . یکی از منتقد ان برجسته اد بی د رباره رمان نوشته است: «شاه بی شین» شامل اطلاعات متنوع و جامعی د رباره زند گی شاه و اطرافیان اوست که این موضوع نشان از تحقیق و پژوهش نویسند ه د ارد . همچنین رمان از زبان نرم و پالود ه ای برخورد ار است که پیشینه شعری محمد کاظم مزینانی و مطالعات و شناخت وی از اد بیات کلاسیک د ر این بخش به کمکش آمد ه اند ». این کتاب را انتشارات سوره مهر حوزه هنری به چاپ رسید ه است.

سووشون

رمان «سووشون» نوشته سیمین د انشور است؛ رمانی که با انتشار آن د ر سال 1348توانست توجه های بسیار زیاد ی را به خود جلب کند . نکته قابل تامل د رباره این کتاب، فروش بسیار بالای آن است و تا سال گذشته به چاپ بیست و چهارم نیز رسید ه است. سووشون به اعتقاد بسیاری از منتقد ان اد بی، یکی از بهترین و برترین رمان های تاریخ اد بیات معاصر فارسی است. د استان از سال های جنگ جهانی د وم و د ر شیراز آغاز می شود . زبان بسیار ساد ه و بی تکلف سیمین د انشور به همراه شخصیت پرد ازی بسیار قوی رمان، سووشون به یکی از بهترین رمان های ایرانی تبد یل کرد ه است.

 

شعر خوب، شروع غرق شد ن د ر خلوتی پرمعنا

ايرانيان با شعر و شاعري عجين هستند و هيچ چيز زيباتر از شعر نزد آنها نيست. اين روزها بد نيست سري به د يوان هاي شعر و اشعار شاعران معاصرمان بزنيم. د ر اين وضعيت که شايد برخي ها د چار خستگي روحي شد ه اند ، اشعار بتواند آنها را حسابي متحول کند . د ر اد امه نگاهي د اريم به چند شاعر و برخي آثارشان و سعي مي کنيم خيلي سريع، يک نمايي کلي از شعر آنها به شما بد هيم. شاعراني که معجزه کلماتشان، جهاني از معنا را خلق کرد ه است.

حمید  مصد ق:

او یکی از شاعراق نوگرای ایرانی بود که د رون مایه اشعارش عموما عاشقانه هستند . حمید مصد ق سال 1318 د ر شهرضا به د نیا آمد . مصد ق اگرچه رشته حقوق را برگزید ، وکیل شد و سال ها نیز به وکالت پرد اخت، اما ذوق و قریحه شاعرانه اش را از یاد نبرد و تا سال 1377 که د نیا را ترک کرد ، منظومه های شعری بسیاری را منتشر ساخت که از جمله آنها می توان به «د رفش کاویان»، «آبی، خاکستری، سیاه»، «د ر رهگذر باد »، «از جد ایی ها»، «سال های صبوری»، «تا رهایی» و «شیر سرخ» اشاره کرد . همه اشعار او د ر سبک شعر نیمایی هستند .

آه، ای عشق تو د ر جان و تن من جاری

د لم آن سوی زمان، با تو آیا د ارد ، وعد ه د ید اری؟

چه شنید م؟ تو چه گفتی؟ آری؟!

محمد علی بهمنی:

 او یکی از لطیف ترین غزل سرایان معاصر کشورمان است. احتمال زیاد ی د ارد که حد اقل یکی از اشعار استاد بهمنی را شنید ه یا خواند ه باشید ، اما سرایند ه آن را نشناخته باشید ؛ البته احتمالا این اواخر، تیتراژ سریال «پرد ه نشین» با صد ای علیرضا قربانی را شنید ه باشید . بد نیست بد انید که محمد علی بهمنی، شاعر این تیتراژ بود . محمد علی بهمنی سال 1321 د ر د زفول متولد شد . او سال هاست که د ر شهر بند رعباس زند گی می کند . از جمله آثار این شاعر معاصر می توان به «عامیانه ها»، «گاهی د لم برای خود م تنگ می شود »، «نیستان»، «عشق است»، «شاعر شنید نی است» اشاره کرد .

اینها برای از تو نوشتن هوا کم است

د نیا برای از تو نوشتن مرا کم است

اکسیر من، نه اینکه مرا شعر تازه نیست

من از تو می نویسم و این کیمیا کم است

حسین منزوی:

 خیلی ها معتقد ند که حسین منزوی نه تنها یکی از برترین غزل سرایان معاصر، بلکه بهترین غزل سرای کل تاریخ اد بیات ایران است. شاید اگر نگاه کوتاهی به برخی از غزل هایش بیند ازید ، شما هم تصد یق کنید که چنین نظری کاملا د رست است. او سال 1325 د ر شهر زنجان متولد شد و سال 1383 رخت از د نیا بربست. او د ر همه انواع مضامین شعر د ارد و د ر اکثر غزل هایش رگه هایی از سبک هند ی مشاهد ه می شود . برخی آثار او عبارتند از: «این کاغذین جامه»، «حنجره زخمی تغزل»، «از ترمه و غزل».

همواره عشق بی خبر از راه مي رسد                       چونان مسافري که به ناگاه مي رسد

وا مي نهم به اشک و به مژگان تد ارکش                 چون وقت آب و جاروي اين راه می رسد

مشفق کاشانی:

 از شاعران خوش ذوق کاشانی بود . او تا مقطع کارشناسی ارشد اد بیات د ر د انشگاه تهران تحصیل کرد و سال ها ریاست انجمن شاعران ایران را به عهد ه د اشت. مشفق کاشانی هم د ر شعر نو و هم د ر شعر کلاسیک تبحر خاصی د اشت و اشعارش سرشار از د رون مایه های اجتماعی و مذهبی بود . مشفق کاشانی سال 1303 د ر کاشان متولد شد و د ر سال 1393 د ر تهران د رگذشت. اگر اند کی از اشعارش را بخوانید ، به قوت و صلابت شاعری اش پی خواهید برد . برخی آثار او عبارتند از: «شعر جنگ»، «بهار سرخ سرود »،«سرود زند گی»، «خلوت انس»، «نقش بند ان غزل».

ﺯﻧﺪﮔﯽ ﮐﻠﺒﻪ ﺩﻧﺠﯽﺳﺖ

 ﮐﻪ ﺩﺭ ﻧﻘﺸﻪ ﺧﻮﺩ، ﺩﻭ ﺳﻪ ﺗﺎ ﭘﻨﺠﺮﻩ

 ﺭﻭ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ...

رهی معیری:

 شاعر عاشق پیشه ای بود که غزل را به عنوان قالب اصلی اشعارش برگزید . او همکاری بسیار زیاد ی با هنرمند ان حوزه موسیقی و آواز د اشت. پس مطمئن باشید که حد اقل چند شعر زیبای رهی معیری را شنید ه اید . شاید د ر آلبوم «یاد ایام» شجریان یا د ر ترانه «شد خزان» بد یع زاد ه یا ترانه «کاروان» بنان و... . او د ر ارد یبهشت سال 1288 د ر تهران متولد شد و د ر سال 1348 نیز د ر همین شهر د ید ه از جهان فروبست. مجموعه اشعار رهی معیری به نام «سایه عمر»، از مشهورترین اشعار این شاعر معاصر ایرانی است. شاعری که عموما اشعاری عاشقانه د ارد و بیش از هر کس د یگری از سعد ی شیرازی متاثر است.

د ر پیش بی د رد ان چرا فریاد بی حاصل کنم          

گر شکوه ای د ارم ز د ل با یار صاحبد ل کنم

د ر پرد ه سوزم همچو گل د ر سینه جوشم همچو مل من شمع رسوا نیستم تا گریه د ر محفل کنم

مهرد اد  اوستا:

نام اصلی اش محمد رضا رحمانی یاراحمد ی بود ، شاعری از خطه بروجرد که د ر قصید ه سرایی و غزل سرایی و البته شعر نو بسیار سرآمد است. او سال 1307 د ر بروجرد به د نیا آمد و د ر سال 1370 د ر تهران، د ید ه از جهان فروبست. به گواه بسیاری از کارشناسان اد بی، اوستا یکی از برترین شاعران معاصر ایران محسوب می شود . مجموعه شعر«از کاروان رفته» یکی از بهترین اشعار او را د ر بر گرفته است؛ اثری که مورد توجه منتقد ان و اصحاب اد ب و شعر کشورمان واقع شد . البته این شاعر معاصر ایرانی د ستی نیز د ر فلسفه د اشت و همچنین به تصحیح برخی د یوان های شعر، مانند د یوان سلمان ساوجی پرد اخت.

وفا نکرد ی و کرد م، خطا ند ید ی و د ید م 

شکستی و نشکستم، بُرید ی و نبرید م

اگر ز خلق ملامت، و گر ز کرد ه ند امت   

کشید م از تو کشید م، شنید م از تو شنید م