تحولات پتروشيمي زير سايه کرونا ادامه دارد

افزایش 10 میلیون تنی محصولات پتروشیمی

مشعل     صنعت پتروشيمي به عنوان بخشي پيشرو در صنعت نفت در چند سال اخير، شرايط مطلوب و رو به رشدي داشته است. در چند سال گذشته که موضوع تحريم ها به طور جدي فشارهايي سنگين را بر اقتصاد و صنعت نفت وارد کرد و آمريکا به شکلي مجزا تحريم هايي را براي صنعت پتروشيمي در نظر گرفت، اين صنعت پا پس نکشيد و مثل قبل با شرايطي سخت جنگيد. صنعت پتروشيمي در سال 98، شرايط سختي را با موفقيت و سربلندي پشت سر گذاشت در حالي که رئيس جمهور و وزير نفت بارها زبان به تشکر و تعريف از آن گشودند. همراهي شرکت هاي پتروشيمي در تامين ارز مورد نياز يکي از اين کمک هاي مهم به دولت بود که در نهايت شفافيت انجام شد و همه اينها در حالي بود که صنعت پتروشيمي با تلاش شبانه روزي و آماده سازي واحدهاي جديد در نيمه راه جهش دوم خود قرار دارد.

بيژن زنگنه،   وزير نفت در روزهاي پاياني فروردين ماه درباره مهم ترين طرح هاي امسال وزارت نفت به عنوان مهمترين برنامه ها به بهره برداري از 17 واحد جديد پتروشيمي با ارزش توليدات بالاي 6 ميليارد دلار خبر داد. او گفت که سه طرح از اين 17 طرح، طرح هاي توليدي مواد اوليه است که نزديک به 10 ميليون تن مواد اوليه پتروشيمي توليد مي کند. وي با اشاره به اينکه طرح هاي پيشران صنعت پتروشيمي در چهار زنجيره متانول، پروپلين، اتيلن و بنزن تعريف شده و در حال تبديل شدن به سند است، يادآوري کرد: البته سرمايه گذاري اين طرح ها به عهده بخش خصوصي است، اما لازم است بخش خصوصي را براي اجراي اين طرح ها تشويق و تحريک کنيم، زيرا سبب فعال شدن بخش پايين دستي مي شود. براي اين منظور بايد صندوق حمايت از توسعه طرح هاي پيشران و پايين دستي پتروشيمي همانند صندوق نوآوري و پژوهش نفت تأسيس شود و اگر لازم باشد دولت هم کمک کند و با مواردي همانند کاهش نرخ سود، ضمانت بازار، تضمين ليسانس و... به آنها کمک کنيم.  اين اعلام وزير نفت البته با توجه به شرايط کرونايي حاکم بر صنعت بود، چرا که صنعت پتروشيمي آماده چندين افتتاح مهم است و اين شرايط محدود کننده باعث شد تا برنامه هاي افتتاح با تاخير رو به رو شوند. البته شروع به کار اين مجموعه هاي آماده بهره برداري تنها منتظر يک دستور هستند و مي توانند خيلي زود به توليد برسند. فاز دوم الفين ايلام، متانول کاوه و فاز يک پتروشيمي بوشهر از جمله مجموعه هايي هستند که قرار بود در روزهاي پاياني اسفند به بهره برداري برسند، اما با توجه به دستورعمل هاي بهداشتي افتتاح انجام نشد و به اين ترتيب، برنامه هاي افتتاح در انتظار هستند.  در همين حال بهزاد محمدي،  معاون وزيرنفت و مدير عامل شرکت ملي صنايع پتروشيمي در پيام نوروزي خود گفت: «در اين برهه تاريخي، به پشتوانه تلاش سترگ شما، نقشه راه «عصر نوين صنعت پتروشيمي ايران» ريل گذاري شده و توسعه متوازن و پايدار اين صنعت با انجام طرحهاي جهش دوم و سوم صنعت پتروشيمي، با اعتماد و باور توانمندي هاي فناورانه، سرمايه ارزشمند انساني و حضور هوشمندانه بخش خصوصي محقق خواهد شد.» اما از ميان طرحهايي که مي توانند در نوبت افتتاح براي سال 99 قرار گيرند، به جز چند مجتمعي که پيشتر نامشان را برديم، بايد به متانول سبلان، پتروشيمي لردگان، پتروشيمي مسجدسليمان اشاره کرد که در نوبت شش ماهه ابتدايي سال براي افتتاح هستند.

پتروشيمي و تحقق اهداف «جهش توليد»

در واقع صنعت پتروشيمي برنامه جهش توليد خود را از سال ها قبل شروع کرده و حالا در آستانه بهره برداري از اين تلاش هاست. در جريان جهش دوم صنعت پتروشيمي که تا سال 1400 ادامه دارد، حدود 27 طرح پتروشيمي قرار است به بهره برداري برسد و به اين ترتيب ظرفيت توليد صنايع پتروشيمي را از 66 ميليون تن کنوني به 100 ميليون تن در سال 1400 ارتقا دهد. در عين حال اين برنامه جهش توليد همزمان با تهيه زيرساخت هايي براي شروع جهش سوم است. به اين ترتيب که در سال هاي 1400 تا 1404 جهش سوم کليد مي خورد و حداقل 26 پروژه اي که از هم اکنون تعريف شده، به نتيجه مي رسد و ظرفيت اين صنعت ارزآور به 133 ميليون تن خواهد رسيد. با اين حساب مي توان گفت که صنعت پتروشيمي از هم اکنون و با احتساب برنامه هاي افتتاحي و بهره برداري که در سال 99 و سال بعد در دست دارد، به تنهايي يکي از پرچمداران در تحقق منويات مقام معظم رهبري در سال «جهش توليد» است.  سيدجلال ميرهاشمي،   مدير کنترل توليد شرکت ملي صنايع پتروشيمي پيش تر با اشاره به نام گذاري سال 99 از سوي مقام معظم رهبري به نام سال جهش توليد گفته بود که زيرساخت ها براي تحقق جهش توليد در صنعت پتروشيمي ايران فراهم شده است و افزون بر بهره برداري از طرح هاي جديد، از ظرفيت هاي خالي برخي مجتمع هاي موجود نيز استفاده خواهد شد که محصولات توليدي آنها سبب رونق بنگاه هاي پايين دستي در کشور مي شود. در جهش دوم صنعت پتروشيمي که بهره برداري از طرح هاي آن تا سال 1400 ادامه دارد، در مجموع ظرفيت صنعت پتروشيمي کشور از 66 ميليون تن کنوني به 100 ميليون تن خواهد رسيد که نيازمند مديريت تأمين خوراک با هدف افزايش توليد است. بر اين اساس به منظور مديريت خوراک هاي در دسترس، طرح هايي با خوراک هاي ترکيبي تعريف شده که هدف آن توسعه پايدار و افزايش توليد است. از سوي ديگر، علي محمد بساق زاده، مدير طرح هاي شرکت ملي صنايع پتروشيمي هم از افزايش ظرفيت توليد صنعت پتروشيمي با بهره برداري از چندين طرح توسعه اي در سال جاري خبر داده که البته همه اينها قرار است با احتمالات و شرايطي که در دروان کرونا همراه است، ادامه پيدا کنند و محقق شوند.  بساق زاده تاکيد دارد که در سال جهش توليد، صنعت پتروشيمي تلاش مي کند تا از امکانات و توان بالاي داخلي استفاده کند و همزمان با توليدي شدن طرح هاي جديد پتروشيمي ظرفيت توليد در اين صنعت افزايش قابل توجهي خواهد يافت. مدير طرح هاي شرکت ملي صنايع پتروشيمي با بيان اين که صنعت پتروشيمي اکنون محور و ستون توسعه اقتصادي کشور به شمار مي رود و با تمام بخش هاي صنايع در ارتباط است، تصريح کرد: سرازير کردن منابع به سوي توليد و جلوگيري از هدر روي منابع ملي مي تواند منجر به تحقق جهش دوم و سوم صنعت پتروشيمي شود. عضو هيئت مديره شرکت ملي صنايع پتروشيمي ادامه داد: توسعه متوازن صنعت پتروشيمي به عنوان يک راهبرد مورد توجه ويژه اي قرار دارد و در اين مسير توسعه صنايع پايين دستي پتروشيمي همسو با سياست هاي اقتصاد مقاومتي است و چون از خام فروشي جلوگيري مي کند، از ارزش افزوده بالايي نيز برخوردار است؛ بنابراين تکميل زنجيره ارزش بايد مورد توجه بيشتري قرار بگيرد تا به سوي توليد محصولات نهايي گام برداريم. براي داشتن صنعتي پويا و اقتصادي قدرتمند بايد صنعت پتروشيمي ايران از خام فروشي فاصله گرفته و به سوي ايجاد ارزش افزوده بيشتر و توليد محصولات نهايي حرکت کند و براي تحقق اين هدف، حمايت دولت و مجلس راه را براي رسيدن به اين هدف هموار خواهد کرد.

بساق زاده با بيان اين که طرح هاي توسعه اي مختلفي در منطقه ويژه اقتصادي انرژي پارس و منطقه ويژه اقتصادي پتروشيمي به عنوان دو قطب مهم توليد محصولات پتروشيمي در حال ساخت هستند، گفت: افزون بر اين دو منطقه، طرح هاي توسعه اي پتروشيمي در بسياري از استان هاي کشور درحال تکميل و راه اندازي است که با توليدي شدن اين طرح ها زنجيره توليد بسياري ازمحصولات پتروشيمي در داخل کشور تکميل خواهد شد.