توسعه پرشتاب پالایش گاز در 6 سال آینده
توسعه صنعت گاز در طول 6 سال گذشته با اولويت گذاري بهره برداري از فازهاي پارس جنوبي با شتابي روزافزون در جريان بوده و قطار توسعه اين صنعت در بالادست و پايين دست در حرکت است. قطار توسعه صنعت گاز با پشت سر گذاشتن همه محدوديت ها در مسير رسيدن به ايستگاه مقصود که همان برداشت حداکثري از مخازن مشترک و جايگزيني گاز با فراورده هاي نفتي بوده، در حرکت است تا همه شهرها و روستاهاي بالاي 20 خانوار کشور به شبکه سراسري گاز متصل شوند. در اين مسير، افزون بر برداشت حداکثري از مخازن مشترک گاز، توليد و فرآورش گاز برداشت شده از اهميت بالايي برخوردار است تا عمليات توسعه و برداشت با وقفه مواجه نشود. مديريت هماهنگي و نظارت بر توليد از مديريت هاي ستادي شركت ملي گاز ايران است كه وظيفه هماهنگي و نظارت بر عملكرد شركت هاي پالايش گاز را به عهده دارد. 7 شركت پالايش گاز در نقاط مختلف كشور تحت نظارت اين مديريت فعاليت دارند كه گازهاي دريافتي از منابع توليد را تصفيه كرده و تحويل خطوط انتقال مي دهند تا به دست مصرف كنندگان برسد. پالايشگاه گاز شهيد هاشمي نژاد (خانگيران) در شهر سرخس در شمال شرقي ترين نقطه ايران، پالايشگاه گاز ايلام در غرب كشور، شركت گاز بيدبلند (قديمي ترين پالايشگاه گاز خاورميانه)، پالايشگاه سرخون و قشم در بندرعباس، پالايشگاه گاز پارسيان در استان فارس، پالايشگاه گاز فجر جم در استان بوشهر و شركت مجتمع گاز پارس جنوبي (متولي برداشت و استحصال گاز از بزرگترين مخزن گازي دنيا در پارس جنوبي)، شركت هايي هستند كه وظيفه فرآورش و پالايش گاز در گستره كشور را به عهده دارند. مسعود زردويان، مدير هماهنگي و نظارت بر توليد شركت ملي گاز ايران مي گويد: توليد پالايشگاه هاي گاز نزديک به يک ميليارد متر مكعب گاز در روز است. او معتقد است بايد تفكر فعلي جامعه در مصرف فزاينده گاز اصلاح شود و اين نعمت خدادادي كه با زحمت هاي فراوان و عمليات پيچيده به دست مي آيد، در خدمت مصالح درازمدت كشور و سعادت مردم و نسل هاي آينده قرار گيرد.
فعالیت 13 پالايشگاه گاز پارس جنوبی در افق 1400
مدير هماهنگی و نظارت بر توليد شركت ملی گاز ايران درباره وضعيت و ظرفيت توليد گاز در كشور می گويد: با توجه به اجرای طرح های توسعه ای در پارس جنوبی، تاكنون 10 پالايشگاه در اين منطقه، تحويل شرکت ملی گاز ایران شده است و 2 پالايشگاه ديگر نيز به بهره برداری رسيده اند كه در سال 99 تحویل خواهند شد. بنابر پيش بينی انجام شده تا سال 1400 آخرين پالايشگاه نيز از سوی شركت نفت و گاز پارس تحويل می شود و تعداد پالايشگاه های گاز در پارس جنوبی به 13 پالایشگاه خواهد رسيد. هم اكنون ظرفیت روزانه پالايشگاه ها از مخازن گازی كشور نزدیک به یک ميليارد متر مكعب در روز رسيده که اين ميزان با توجه به شرایط تولید و مصرف ممكن است در برخی شرايط دچار كمی نوسان شود. ضمن آنكه علاوه بر گاز تصفيه شده، انواع و اقسام محصولات جانبی نظير ميعانات گازی، گوگرد، اتان، پروپان و بوتان در اين مجتمع های پالايشی توليد و به متقاضيان عرضه می شود.
پايش مستمر كيفيت گاز توليدی
زردويان درباره افزايش كيفيت توليد گاز معتقد است، شركت های پالايشی، استاندارد IGS شركت ملی گاز ایران را در فرايندهای توليد رعايت می كنند كه از جمله استانداردهای سخت گيرانه در زمينه های زيست محيطی به شمار می آيد. تمامی الزام های اين استاندارد در شركت های پالايشی بدقت پياده سازی شده و پايش مداوم و مستمر روی گاز توليدی اعمال می شود. در مورد محصولات جانبی نيز استانداردها اغلب متناسب با درخواست ها و نيازهای متقاضيان و خريداران تنظيم شده و ميزان تركيبات گوگردی و درجه خلوص محصول در حد مجاز رعايت می شود. رضايت مشتريان از جمله خريداران خارجی از كيفيت بالای محصولات عرضه شده، نشان دهنده سطح استاندارد مناسب گاز توليدی و فراورده های جانبی است.
امكان توليد روزانه 10.2 ميليون متر مكعب گاز با توسعه پالايشگاه ايلام
زردویان درباره فاز دوم توسعه پالايشگاه ايلام می افزايد: پالايشگاه ايلام به لحاظ موقعيت مكانی از پالايشگاه های راهبردی كشور به شمار می آيد. نقش پالايشگاه ايلام در تامين گاز غرب همچون تاثير پالايشگاه شهید هاشمی نژاد (خانگيران) در تامين گاز شمال شرق كشور است؛ چراكه عمده منابع توليدی در نيمه جنوبی كشور متمركز شده اند و وجود اين دو منبع در شرق و غرب كشور سرمايه ای گرانبهاست. از ديدگاه ما وجود دو مخزن خانگيران (تغذيه كننده پالايشگاه شهيد هاشمی نژاد) در شمال شرق و تنگه بيجار (تغديه كننده پالايشگاه گازايلام) در غرب، نعمتی ارزشمند برای تامين منطقه ای مصارف گاز به شمار می آيند؛ از اين رو شركت نفت در مطالعات اوليه خود امكان برداشت 10.2 ميليون متر مكعب گاز در روز برای پالايشگاه ايلام را تخمين زد كه در فاز اول، دوسوم اين ميزان يعني 6.8 ميليون متر مكعب به بهره برداری رسيد و از سال 86 تاكنون در حال استحصال گاز و محصولات جانبی در اين پالایشگاه هستيم. در حال حاضر فاز دوم توسعه پالايشگاه ايلام در مرحله مناقصه قرار دارد كه با بهره برداری از آن در سال های آتی، ظرفیت نهایی تولید به 10.2 ميليون متر مكعب در روز افزایش خواهد يافت.
كاهش مشعل سوزی در پارس جنوبی
او درباره اقدامات انجام شده براي كاهش مشعل سوزی در پالايشگاه های گازی كشور اشاره می کند و می گويد: جنبه اول در موضوع مشعل سوزی، مسائل زيست محيطی و آلودگی های ناشی از آن از جمله انتشار CO2 و SO2 است و جنبه دوم عدم النفع گازهايی است كه عملا از چرخه توليد خارج شده و سوزانده می شوند. اين موضوع در منطقه پارس جنوبی به دليل تراكم واحدهای توليدی اهميت بيشتری دارد از اين رو برای بهبود وضعيت مشعل ها، پروژه هايی موثر تعريف شده و براساس تقسيم وظايف، مسائل داخل پالايشگاه از سوی شركت ملی گاز و موضوعات طراحی و شرايط تحويل و تحول از جانب شركت نفت و گاز پارس در حال رفع و پیگیری است.
ضرورت بهينه سازی مصرف
از زردويان می خواهم درباره آينده توليد از مخازن قديمی در سال های آتی توضیح دهد که می گوید: در سال های اخير توسعه پرشتاب فازهای پارس جنوبی سبب شد كه روز به روز بر ميزان توليد گاز در كشور افزوده شود؛ اما واقعيت آن است كه افزايش مصرف هم به همان ميزان سير صعودی داشته است. توسعه پارس جنوبی با تكميل فاز 14 به اتمام می رسد و نمی توان توسعه جديدی در اين ميدان را برای پاسخگويی به مصرف فزاينده ایجاد كرد. از اين رو بهتر است با بهينه سازی و تغيير عادات و روش های جاری كه توجیه اقتصادی نیز ندارند، از اين سرمايه ملی به نحو مناسب تری در جهت منافع مردم، جامعه و آيندگان بهره مند شویم.
شناسايی مخازن جايگزين
مدير هماهنگی و نظارت بر توليد شركت ملی گاز ايران تاکید می کند: ماهيت مخزن به گونه ای است كه محتوای آن روزی به پايان می رسد؛ پالايشگاه های قديمی تر رفته رفته به پايان چرخه حيات خود می رسند. همکاران ما در مديريت تلفيقی وزارت نفت، شركت ملی نفت و شركت ملی گاز با برگزاری جلسات متعدد تمام تلاش خود را در مسير شناسايی مخازن جايگزين و متناسب با كيفيت و ساختار مخازن و تاسيسات به كار گرفته اند و برنامه های موثری را در سال های آينده برای پالايشگاه های موجود به اجرا خواهند گذاشت.