گفت و گوي «مشعل» با رئيس شوراي عالي سياستگذاري بهبود تغذيه بهداشت و درمان صنعت نفت
توصیه های تغذیه ای در دوران ویروس کرونا
سميه راهپيما- توجه به نوع تغذيه و غذاهايي که در طول روز مصرف مي کنيم، به سيستم ايمني بدن و پيشگيري از ابتلا به ويروس کرونا کمک مي کند. از اين رو وقتي مجموعه اي از مواد مغذي شامل ويتامين ها و املاح با مصرف انواع مواد غذايي همراه باشد و تنوع رعايت شود، مي تواند به سيستم ايمني بدن کمک کند. بنابراين تاکيدي بر يک نوع ماده غذايي وجود ندارد و مجموعه مواد غذايي مثل مصرف کافي غذاها، سبزي ها، پروتئين ها و حبوبات اگر به ميزان کافي مصرف شود، مي تواند به تقويت سيستم ايمني بدن منجر شود. براي کسب اطلاعات بيشتر با علي اکبر محمدي، متخصص تغذيه و رئيس شوراي عالي سياستگذاري بهبود تغذيه سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت به گفت و گو نشسته ايم که در ادامه خوانيد:
براي شروع چه دستور عمل هايي به منظور مقابله با کرونا پيشنهاد مي کنيد؟
از همان ابتداي ورود اين ويروس به کشور، دستورعمل بهداشت در مراحل طبخ و توزيع مواد غذايي تغذيه به چهار شرکت اصلي ارائه شد. مسؤوليت اجراي اين دستور عمل را مسؤولان واحدتغذيه، کارکنان بخش تغذيه و اچ اس اي پيمانكار به عهده دارد.
توصيه شما به کارکنان چيست؟
توصيه مي کنم قاشق و چنگال خود را از منزل ببرند و بيرون از منزل غذا نخورند و به کسي نيز تعارف نکنند. بهترين ميان وعده انواع ميوه ها، نان و پنير و گردو است. يا اينکه يک يا دو عدد خرما را با يک شير کوچک ميل کنند. همچنين دمنوش ها نيز بسيار کمک کننده است. بهتر است، براي کاهش مواجهه با سطوح آلوده و ديگر افراد و کاهش بيماري کوويد 19 در منزل غذا بخورند.
همکاراني که در مناطق مختلف فعاليت مي کنند، چه نکاتي را بايد مورد توجه قرار دهند؟
تعادل و تنوع در مواد غذايي بسيار مؤثر است و حتماً به نکاتي که براي دريافت انواع مواد غذايي و ويتامين ها و... توجه ويژه داشته باشند. سبزي و سالاد را حتماً همراه با آب ليمو ترش و آب نارنج تازه استفاده کنند؛ ضمن آنکه همراه؛ با غذا از پياز خام به دليل ويتامين c استفاده کنند. تاکيد مي کنم از مصرف سوسيس، کالباس و غذاهاي چرب و سنگين اجتناب کنند، حتماً در غذاي روزانه از مواد پروتئيني مانند انواع حبوبات و تخم مرغ استفاده کنند، از خوردن غذاهايي که خوب پخته نشده اند، مانند تخم مرغ عسلي، کباب هايي که مغز پخت نشده اند، خود داري کرده و از خوردن غذا در جاهايي که نکات بهداشت در آن ها رعايت نشده، جلوگيري کنند.
انواع جوانه ها را در رژيم غذايي خود بگنجانند و حتماً روزانه از جوشانده آويشن، پونه کوهي اگر دسترسي دارند و ساير دمنوش هايي که براي تقويت سيستم ايمني بدن مفيد است، استفاده کنند.
اگر علائم سرماخوردگي داشتند، حتماً از غذاهاي آبکي مانند سوپ، آش همراه با آب ليموي تازه و مايعات گرم استفاده کنند و هر روز از انواع ميوه هاي حاوي آنتي اکسيدان ميل کنند.
کارکناني که در سکوهاي نفتي هستند، چه نکاتي را در زمينه تغذيه مي توانند رعايت کنند؟
به دليل اينکه کار در سکوهاي نفتي پر استرس است، کارکنان اين بخش بايد از پروتئين بيشتري استفاده کنند که شامل انواع گوشت ها، حبوبات، پنير و... مي شود. ضمن آنکه به دليل کار فيزيکي بيشتري که انجام مي دهند، به دليل تعرق زياد، روزانه 12 ليوان مايعات بنوشند. استفاده بيشتر از نان هاي سبوس دار، انواع سبزي ها و سالادهاي بدون سس نيز توصيه مي شود.
چه دمنوش هايي باعث افزايش سيستم ايمني بدن مي شود؟
شربت ليمو ترش و عسل در آب ولرم، دمنوش دارچين و ريختن آن در غذا توصيه مي شود. دمنوش آويشن، بابونه، عناب و دمنوش به و ميوه گل نسترن مقوي است.دمنوش ديگر گل ختمي، پنيرک و عناب نيز در افزايش سيستم ايمني بدن موثر است.
خيسانده تخم بالنگو و بارهنگ در آب و گلاب و کمي زعفران خوب است. براي اين کار سه چهارم ليوان آب، يک چهار ليوان گلاب، يک قاشق چايخوري تخم بالنگ و يک قاشق چايخوري بارهنگ، را باهم مخلوط کرده و مي گذاريم نيم ساعت بماند و لعاب بدهد و نوک قاشق چايخوري زعفران ساييده را به آن اضافه مي کنيم و آرام آرام مي نوشيم، روزي يکي دوبار نوشيدن آن خوب است.
نکته قابل توجه اين است که روزانه نيازي به مصرف تمام دمنوش ها نيست و مي تواند در هفته به صورت متناوب استفاده شود.
يکي از سوالات شايع در زمينه کوويد 19 اين است که براي افزايش سيستم ايمني بدن بايد از چه منابع غذايي استفاده کرد، در اين زمينه توضيح دهيد؟
در شرايط فعلي لازم است تعادل و تنوع در مصرف مواد غذايي رعايت شود. تعادل به معناي مصرف مقادير کافي مواد مورد نياز براي حفظ سلامت بدن است و تنوع نيز يعني انواع مواد غذايي را که در 6 گروه (نان و غلات، سبزي ها، ميوه ها، شير و فراورده هاي آن، گوشت و تخم مرغ و مغز دانه ها) است، مصرف کنيم. براي افزايش سطح ايمني بدن، بايد روزانه از منابع غذايي ويتامين c شامل انواع ميوه ها و سبزي ها (سبزي هاي برگ سبز، کلم، گل کلم، گوجه فرنگي، جوانه گندم، ماش و شبدر) و انواع مرکبات مانند ليمو شيرين، ليمو ترش، پرتقال، نارنگي، نارنج، کيوي و... استفاده شود. از ديگر منابع ويتامين C مي توان به انواع فلفل، اسفناج، سبزي خوردن، توت فرنگي، گريپ فروت، انبه، ليمو و سيب زميني اشاره کرد.
با توجه به اينکه پياز خام حاوي ويتامين c است، مي توان آن را روزانه همراه غذا استفاده يا در برنامه غذايي گنجاند؛ البته در صورت پختن پياز ميزان ويتامين آن کاهش پيدا مي کند. درباره ويتامين C بايد گفت علاوه بر اينکه آنتي اکسيدان است، مصرف آن به جذب بهتر آهن در بدن کمک مي کند، اما نگهداري طولاني مدت در يخچال، پختن، دماي هوا، نور و دخانيات باعث از بين رفتن اين ويتامين در بدن مي شود.
ضمن آنکه مي توان در تهيه سوپ و آش از شلغم، کدوحلوايي، به و انواع سبزيجات مانند جعفري، گشنيز، آلو بخارا و... نيز استفاده کرد.
نقش ويتامين هاي E و A در تقويت سيستم ايمني بدن به اثبات رسيده و بهتر است از منابع غذايي حاوي اين دو ويتامين بيشتر استفاده شود. منابع غذايي ويتامين A شامل انواع سبزي ها و ميوه هاي زرد و نارنجي، هويج، کدوحلوايي، موز و انواع مرکبات مي شود. از منابع حيواني ويتامين A نيز مي توان به زرده تخم مرغ، شير و لبنيات و جگر گوسفند اشاره کرد. روغن هاي مايع مانند کانولا، آفتابگردان و ذرت سرشار از ويتامين E هستند.
همچنين براي تقويت سيستم ايمني بدن لازم است روزانه از مواد غذايي حاوي آهن و روي استفاده شود که گوشت قرمز، مرغ و ماهي، تخم مرغ، انواع سبزيجات، حبوبات، ميوه هاي تازه و خشک شده و غلات، آهن و روي بيشتري دارند.
منابع غذايي گروه ويتامين هاي B به افزايش سيستم ايمني بدن کمک مي کند. انواع سبزي ها، شير و لبنيات، انواع گوشت ها، زرده تخم مرغ، غلات سبوس دار، حبوبات (عدس، نخود، باقالا، ماش و...)، انواع مغزها (گردو، بادام، فندق و...) کمک کننده تقويت سيستم ايمني بدن و حاوي ويتامين B هستند.
حتماً بايد روزانه 6 تا 8 ليوان مايعات مصرف شود که شامل آب، آب ميوه طبيعي، چاي کم رنگ و شير مي شود. استفاده از مايعات علاوه بر تأمين انرژي و ويتامين هاي مورد نياز بدن باعث دفع راحت تر سموم مي شود و در نتيجه حفظ سيستم ايمني بدن را به همراه دارد. روزانه مي توانيم از مواد غذايي حاوي ويتامين D مانند ماهي ها ، لبنيات و زرده تخم مرغ استفاده کنيم تا سطح ايمني بدن افزايش پيدا کند.
آيا مصرف مکمل ويتامين C کمک کننده تقويت سيستم ايمني بدن است؟
خير، شواهدي مبني بر مصرف مکمل ويتامين C در درمان کوويد 19 وجود ندارد. اگر فردي به صورت طبيعي ويتامين C دريافت کند، ديگر نيازي به مکمل ندارد.
شايع شده که مصرف زياد سير و زنجبيل و ساير مواد غذايي گرم ميزان ابتلا به ويروس کرونا را کاهش مي دهد. در اين زمينه توضيح دهيد؟
اکنون مردم فکر مي کنند، مصرف زياد سير و زنجبيل و ساير مواد غذايي گرم در مقابل سرماخوردگي و بيماري هاي باکتريايي مفيد است، در پاسخ به اين افراد بايد گفت؛ شواهدي مبني بر تأثير اين مواد در درمان بيماري کوويد 19 وجود ندارد. حتي مي تواند پيامدهاي نامطلوبي بر متابوليسم بدن و تداخل در جذب و تأثير داروها و مکمل هاي تجوز شده از سوي پزشک داشته باشند. مصرف سير و زنجبيل در افرادي که دچار بيماري قلبي، کبدي و... هستند و داروهاي رقيق کننده خون مصرف مي کنند، بايد همراه با احتياط باشد، همچنين کسي که داروي ضد انعقاد خون مانند آسپرين مي خورد، نمي تواند گريپ فروت را همزمان مورد استفاده قرار دهد يا کسي که داروي فشار خون استفاده مي کند، نمي تواند زياد سير بخورد.