گزارش «مشعل» از  عملکرد پالايشگاه هاي کشور در سال 98

حضور پررنگ متخصصان داخلی

طي سالي که گذشت، صنعت پالايش نفت کشور در مسير توسعه و خودکفايي گام هاي مهمي برداشته و در اين زمينه علاوه بر وزارت نفت با سازمان ها و وزارتخانه هاي ديگر نيز تفاهمنامه همکاري امضا کرده است، يکي از اين تفاهمنامه ها توليد کک اسفنجي و سوزني در پالايشگاه هاي بندر عباس و امام خميني (ره) است که ميان شرکت پالايش و پخش فراورده هاي نفتي ايران و سازمـان توسعـه و نوسـازي معادن و صنايع معدني ايران (ايميدرو) بسته شد و کشور را از واردات اين دو محصول ارزشمند بي نياز مي کند. از ديگر دستاوردهاي صنعت پالايش نفت کشور مي توان به بهره برداري كامل از فازهاي 1، 2 و 3 پالايشگاه ستاره خليج فارس اشاره کرد که 70 درصد تجهيزات آن با همت و توان نيروهاي داخلي ساخته شده است. در ادامه به برخي از فعاليت هاي پالايش نفت کشور طي يک سال گذشته پرداخته مي شود.

 

 

توليد نرمال هگزان براي نخستين بار در کشور

پالايشگاه امام خميني (ره) شازند از زمان تاسيس تاکنون برنامه هاي گوناگوني براي توسعه داشته که يکي از آنها دستيابي به دانش بومي نرمال هگزان براي نخستين بار در کشور است. آنچه در نرمال هگزان بايد بدانيم اين است که محصول مورد استفاده، صنايع پتروشيمي و غذايي است و پتروشيمي ها را از واردات اين محصول خودکفا مي کند. پالايشگاه شازند همچنين با استفاده از تجهيزات مستهلک و بهره مندي از امکانات موجود شرکت، براي اولين بار موفق به ساخت دستگاه پايلوت ارزيابي عملکرد کاتاليست شده است. سير تکامل اين پالايشگاه تا کنون ادامه دارد، به گونه اي که سال 1398 بارگيري و ارسال نخستين محموله بنزين يورو 5 شرکت پالايش نفت لاوان از پالايشگاه انجام شد. از ديگر دستاوردهاي اين پالايشگاه مي توان به ساخت دستگاه پايلوت کاتاليست براي اولين بار در کشور با استفاده از تجهيزات مستهلک و بهره مندي از امکانات موجود اشاره کرد.

 

ايجاد 18 سکوي بارگيري

شرکت پالايش نفت اصفهان نيز همانند ديگر پالايشگاه هاي کشور طرح هاي مختلفي در مسير توسعه داشته است، به گونه اي که به منظور پيشبرد اهداف خود اجراي پروژه خط انتقال 230 کيلوولت و پست فشار قوي 33/230 کيلوولت اختصاصي شرکت پالايش نفت اصفهان، احداث خط انتقال، ايستگاه پمپاژ و تصفيه خانه پساب شهري و احداث سکوهاي بارگيري فراورده هاي سبک را در پنج ماه نخست امسال در دستور کار داشته و به سرانجام رسانده است؛ ضمن آنکه خط انتقال ايستگاه پمپاژ و تصفيه خانه پساب شهري براي نخستين بار در کشور از سوي اين پالايشگاه افتتاح و به صورت رسمي به بهره برداري رسيد. اين طرح پروژه ملي زيست محيطي تصفيه و استفاده صنعتي از فاضلاب شهري در شرکت پالايش نفت اصفهان با رويکرد کاهش مصرف منابع آب شرب با ظرفيت 750 متر مكعب است.  اين شرکت به منظور بارگيري فراورده هاي ويژه خود، 18 سکوي بارگيري با هدف بارگيري محصولاتي همچون لوب کات، آيزوريسايكل، انواع حلال ها و وكيوم باتوم (ته مانده برخ خلا) طراحي و در مساحت 1.5هكتار با هزينه اي افزون بر 60 ميليارد تومان احداث كرده است. اين سکوها به صورت دو نازله در 9 رديف در نظر گرفته شده است، به طوري که سکوي بارگيري وظيفه ارائه فراورده هاي سبك (مانند انواع حلال ها) و 6 سكو نيز وظيفه بارگيري فراورده هاي سنگين (مانند لوب كات، وكيوم باتوم و آيزوريسايكل) را به عهده دارد.

 

نخستين برندينگ پالايشگاهي در کشور

شرکت پالايش نفت تبريز از ديگر پالايشگاه‎هاي کشور است که در مسير توسعه گام هاي بلندي برداشته است، مصداق اين امر بهره برداري از سه طرح کلي پالايشي و پروژه وابسته به آن با ارزشي معادل 54 هزار و 150 ميليارد ريال در مرداد ماه 1398 با حضور رئيس جمهوري و وزير نفت است. اين پالايشگاه به عنوان نخستين پالايشگاه در کشور به شمار مي رود که در زمينه برندينگ فعاليت خود را آغاز کرد. پالايشگاه تبريز همسو با اهدف مسؤوليت اجتماعي خدمات گوناگوني را در اختيار بوميان منطقه قرار داده که از آن جمله مي توان به جاده شهداي پالايشگاه تبريز اشاره کرد، ضمن آنکه در زمينه کاهش آلاينده ها طرح کاشت 2 هزار اصله نهال در حاشيه جنوبي پالايشگاه تبريز و همجوار با منطقه کجوار را در برنامه دارد. از ديگر اقدام هاي اين شرکت مي توان به انعقاد قرار داد پروژه احداث واحد گوگردسازي جديد شرکت پالايش نفت تبريز با هدف کاهش آلاينده هاي زيست محيطي پالايشگاه با همکاري شرکت طراحي و ساختمان نفت اشاره کرد.

 

دستیابی به بنزین یورو 5

شركت پالايش نفت لاوان در سال 1355 با عنوان مجتمع تقطير لاوان، زير نظر پالايشگاه شيراز با ظرفيت 20 هزار بشكه نفت خام در روز از سوی شرکت اينگرا از کشوريوگسلاوی سابق و با نظارت شرکت ملی نفت ساخته شد و مورد بهره برداري قرار گرفت. سیر تکامل این پالایشگاه تا کنون ادامه دارد به طوری که در سال 1398 بارگیری و ارسال نخستین محموله بنزین یورو 5 شرکت پالایش نفت لاوان انجام شد. در توضیح این طرح باید گفت، پالايشگاه لاوان با اعمال تغييرات فرايندي در واحدهاي تقطير و بنزين سازي و راه اندازي بخشي از واحد ايزومريزاسيون نفتاي سبک، موفق به ارتقاي استاندارد بنزين توليدي از يورو 2 به يورو 5 شده است؛ بدون ترديد بهبود کيفيت سوخت خودروها اعم از بنزين و نفت گاز در بهبود شرايط کيفي هواي کلانشهرها و در نتيجه سلامت ساکنان اين شهرها نقش بسيار مهمي دارد.

 

بهره مندي 70 درصدي از  تجهيزات داخلي

پالايشگاه ستاره خليج فارس، ايراني ترين پالايشگاه کشور محسوب مي شود. بيش از 70 درصد تجهيزات اين پالايشگاه از صنايع داخلي کشور تامين شده و نزديک به 100 درصد اين پروژه از سوي نيروهاي داخلي انجام شده و 95 درصد راه اندازي اين طرح نيز داخلي بوده است. طراحي پالايشگاه ستاره خليج فارس براي پالايش ميعانات گازي در سه فاز 120 هزار بشکه اي انجام شد. سرمايه مورد نياز براي احداث فاز چهارم پالايشگاه ستاره خليج فارس 980 ميليون يورو برآورد شده بود که با اجراي طرح بهينه سازي و رفع تنگناهاي فازهاي موجود با هزينه اي معادل 90 ميليون يورو، 900 ميليون يورو صرفه جويي ارزي محقق شد. اين پالايشگاه پس از افتتاح فاز سوم و تثبيت توليد بنزين، فرايند افزايش ظرفيت در آن آغاز شد و اکنون سهم اين پالايشگاه در تامين بنزين کشور به حدود 50 درصد مي رسد. همچنين شرايطي در پالايشگاه ستاره خليج فارس فراهم شده تا بنزين توليدي اين پالايشگاه در رينگ بين المللي بورس انرژي سال 1398 قرارگيرد. اين شرکت در زمينه مسؤوليت هاي اجتماعي خود، به صورت داوطلبانه با امضاي تفاهمنامه اي حفاظت از ذخيره گاه زيست کره «گنو» را به عهده گرفته است. برنامه ريزي براي تاسيس بيمارستان 264 تختخوابي در هرمزگان و صادرات 100 ميليون دلاري از ديگر اقدام هاي در دست انجام براي خدمات رساني به بوميان منطقه همسو با مسؤوليت اجتماعي به شمار مي رود.   اجرا و راه اندازي کمپرسور زيمنس 5251 به عنوان قلب تپنده واحد بنزين سازي با کنار گذاشتن وندور مربوطه از پروژه، نوشتن logic کوره ها و کمپرسورها از سوي گروه کنترل پالايشگاه بدون وندور خارجي، نصب تابلوهاي کنترل در ساختمان SRR با توجه به حجم بالاي کانکشن کابل ها به تابلوهاي کنترل، پايپينگ پروژه شامل ساخت و نصب اسپول ها، هايدروتست، فلاشينگ و... در مدت پنج ماه (استاندارد جهاني 30 ماه است)، لودينگ کاتاليست راکتورها در کوتاه ترين زمان ممکن و... از شاهکارهاي ثبت شده در اجراي اين پروژه بوده است.

 

تولید کک اسفنجی و سوزنی

 همزمان با دهه فجر سال 1398 تفاهمنامه تولید کک اسفنجی در پالایشگاه نفت بندرعباس با حضور وزیر نفت و وزیر صنعت، معدن و تجارت به امضا رسید. کک اسفنجی و سوزنی نقش اساسی در تولید فولاد و صنایع آلومینیوم دارد که پیش از این از خارج کشور تامین می شد. خوراک مورد نیاز برای تولید این دو مدل کک، نفت کوره است که در شرکت پالایش نفت بندرعباس که یکی از فراورده های اصلی این پالایشگاه به شمار می رود، تولید می شود.  این شرکت همچنین در زمینه خودکفایی گام های موثری برداشته و همسو با هدف حمايت از توان توليد كنندگان داخلي و همچنين استفاده از امكانات داخلي شركت بیش از 4 هزار و 900 قلم انواع كالای مورد نياز پالايشگاه با همت و توان متخصصان داخلی ساخته است.  از دیگر موفقیت های این پالایشگاه می توان به کسب گواهینامه بنیاد جهانی انرژی سال 2019، کسب رتبه دوم صادرات و رتبه سوم فروش و عنوان شرکت پیشرو در بیست و دومین همایش ملی معرفی شرکت های برتر اقتصاد ایران موسوم به IMI-100 اشاره کرد. همچنین این شرکت در سومین دوره جایزه مسؤولیت های اجتماعی و توسعه پایدار بنگاه های اقتصادی کشور، موفق به کسب جایزه سه ستاره در سال 1398 شد. سامانه پایش لحظه ای (آنلاین) پساب پالایشگاه نفت بندرعباس نیز با هدف صیانت از محیط زیست، امسال نصب و راه اندازی شد.

 

پیشروی پالایشگاه آبادان

پالایشگاه آبادان، نخستین پالایشگاه در کشور به شمار می رود که سال 1291 (1912 میلادی) با تولید2500 بشکه در روز به عنوان نخستین تصفیه خانه نفت کشور آغاز به کار کرد. از آن زمان تا کنون این پالایشگاه افت و خیزهای زیادی داشته، به گونه ای که سال 1398 به عنوان یکی از نخستین شرکت های پالایش نفت کشور اقدام به راه اندازی سامانه IPCMMS کرده است. این سامانه سیستم مکانیزه نگهداری و تعمیرات است که متعلق به شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران و شامل 22 ماژول در 3 کلاس تعلق دارد و هم اکنون در بیش از 40 شرکت زیر مجموعه وزارت نفت در حال استفاده است.