مروری بر تحولات حوزه گاز در کشور
41 سال پیشرفت و خدمت
مرجان سادات احمدي دهه فجر هر ساله فرصتي مغتنم است تا مسئولان و رسانه ها عملکرد گذشته و برنامه هاي آينده کشور را در حوزه هاي مختلف زير ذره بين ببرند. به همين مناسبت مي توان در آستانه چهل و يکمين سالروز پيروزي انقلاب اسلامي، بررسي موشکافانه تري در حوزه گاز داشت و اقدام هاي انجام شده در اين حوزه را ارزيابي کرد. با نگاهي اجمالي به عملکرد شرکت ملي گاز ايران در اين حوزه پيشرفت هاي چشمگيري به ويژه در بخش گازرساني به شهرها وروستاها به چشم مي خورد.
با بررسي آمار و ارقام منتشر شده از مراجع رسمي کشور، مي توان پيشرفت هاي حاصل شده در حوزه گاز را به خوبي درک کرد؛ به طوري که ايران توانسته است در اين سال ها جايگاه خود را در اين حوزه نه تنها در داخل کشور بلکه در منطقه و دنيا ارتقا دهد.به گونه اي که مجموع شبکه گازرساني کشور به 39 هزار کيلومتر افزايش يافته است. شمار شهرهاي گازرساني شده از 5 شهر به 1184 شهر و محدوده گازرساني در روستاها به 29856 روستا رسيده است.اما پيشرفت هاي صورت گرفته فقط به افزايش دامنه گازرساني محدود نمي شود؛ به طوري که ظرفيت پالايش و نم زدايي گاز طبيعي تا پاييز امسال از 36 به 925 ميليون مترمکعب در روز رسيده است. مجموع خطوط انتقال گاز طبيعي كشورهم در اين 41 سال 36 هزار کيلومتر افزايش يافته که حاصل عملکرد و تلاش شرکت ملي گاز ايران است تا جايي که تعداد مشتركان گاز طبيعي كشور هم از 46 هزار مشترک به 24 ميليون مشترک رسيده است که قابل توجه است.اما نبايد فراموش کرد که در سال هاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي به منظور ارتقاي جايگاه ايران در بازارهايي بين المللي انرژي از همه امکانات و ظرفيت هاي ديپلماسي موجود كشور براي ايجاد و توسعه زيرساخت هاي لازم براي تبادل انواع حامل هاي انرژي نيز استفاده شده است؛ به طوري که صادرات گاز طبيعي كشور در سال هاي پس از انقلاب آغاز شد.
آغاز بهره برداري از سه هزار پروژه گازرساني
چندي پيش حسن منتظرتربتي، معاون وزير نفت در امور گاز از آغاز بهره برداري و عمليات اجرايي حدود 3 هزار پروژه گازرساني و توسعه اي در دهه فجر به مناسبت چهل و يکمين سال پيروزي انقلاب اسلامي خبر داد.طبق توضيحات او، بهره برداري و عمليات اجرايي اين پروژه ها با هزينه افزون بر 19 هزار ميليارد تومان آغاز شد.مديرعامل شرکت ملي گاز ايران که شرکت متبوعش، راهبري و مديريت شبکه گسترده گاز کشور در سطوح مختلف توليد، انتقال، توزيع و صادرات را به عهده دارد، اعلام کرده که ايران با اجرايي شدن حدود 3 هزار پروژه گازرساني، کاري بي نظير را نه تنها در داخل، بلکه در مقياس جهاني انجام داده است.معاون وزير نفت در امور گاز با بيان اين که شرکت ملي گاز ايران با احداث 39183 كيلومتر خط انتقال گاز و احداث 86 ايستگاه تقويت فشار گاز، سومين توليدکننده گاز طبيعي در جهان محسوب مي شود، گفته است: اين شرکت هم اکنون ظرفيت پالايش و نم زدايي روزانه حدود هزار ميليون مترمکعب گاز طبيعي را دارد.طبق توضيحات او، شرکت ملي گاز ايران با گازرساني به 1184 شهر، 29856 روستا، 85 نيروگاه و 2300 ايستگاه سي ان جي، به عنوان محور توسعه در كشور شناخته شده و صنعتي است که بعد از انقلاب اسلامي، به ويژه در بخش توسعه داخلي، رشد و نمو يافته و شناسنامه انقلاب اسلامي در توسعه عدالت اجتماعي و رفاه عمومي است.اين مقام مسؤول درباره پروژه هاي توسعه اي در دهه فجر هم گفته که همزمان با اين ايام، بهره برداري و عمليات اجرايي 12 خط انتقال گاز انجام و آغاز مي شود که 579 کيلومتر اين خطوط در اين دهه، به بهره برداري مي رسد و عمليات اجرايي 159 کيلومتر خطوط لوله جديد نيز در دهه فجر کليد مي خورد.منتظرتربتي با اشاره به افزايش سهم گاز طبيعي در سبد انرژي هيدروکربوري کشور به 75 درصد، يادآوري کرده که بهره برداري از خطوط لوله جديد علاوه بر توسعه ظرفيت انتقال گاز کشور، باعث ايجاد شبکه به هم پيوسته خطوط لوله و افزايش پايداري و تاب آوري تأمين گاز کشور مي شود.اما در مجموع براساس اطلاعات منتشر شده به نقل از مديرعامل شرکت ملي گاز ايران، در حال حاضر، 98 درصد خانوار شهري و 80 درصد خانوار روستايي از نعمت گاز طبيعي بهره مندند وشرکت ملي گاز ايران افتخار دارد که همزمان با ورود به چهل و يکمين سال پيروزي انقلاب اسلامي، به پايان گازرساني به شهرها و روستاهاي کشور نزديك شده و اکنون مي تواند با افتخار بگويد؛ صنعت گاز، انقلابي ترين صنعت است و مردمي ترين خدمات را ارايه مي دهد.
توسعه گازرساني در روستاها
شهريور ماه امسال بود که حسن روحاني، رئيس جمهوري در آيين بهره برداري از طرح هاي زيربنايي روستايي، از گازرساني به 47 روستا در هر هفته به عنوان بخشي از عملکرد دولت تدبير و اميد ياد کرد و گفت: آمار گازرساني روستايي در اين دولت با آمار تاريخ گازرساني تا پيش از سال 92 برابر است.
او توسعه روستايي را از افتخارهاي دولت هاي يازدهم و دوازدهم برشمرد و تاکيد کرد که پيش از دولت يازدهم نيز، توسعه روستاها انجام مي شد، اما در طول فعاليت اين دولت، توسعه روستايي شتاب بيشتري به خود گرفت، به گونه اي که تا سال 92 تنها 14 هزار روستا گازرساني شده بودند، در حالي که از سال 92 تاکنون يعني تنها در 6 سال فعاليت دولت تدبير و اميد، به بيش از 14 هزار روستا گازرساني شده که اين موضوع نشان دهنده تصميم حاکم بر دولت درباره خدمت به روستاهاست.رئيس جمهوري با تاکيد بر اينکه تحول گازرساني در دولت تدبير و اميد در دنيا بي سابقه است، گفته است که هيچ کشوري به اندازه ايران داراي شبکه گازرساني نيست، اکنون 85 درصد جمعيت روستايي (بدون احتساب استان سيستان و بلوچستان) به شبکه گاز طبيعي متصل هستند که اين موضوع، اقدامي عظيم و تحولي بزرگ است.
عملکرد يک ساله دولت در ارتقاي حوزه گاز
با توجه به تاکيدهاي رئيس جمهور و تلاش هاي وزارت نفت و شرکت ملي گاز ايران، همان طور که مسؤولان مربوطه توضيح دادند، دولت تدبير و اميد توانسته است تحولات و پيشرفت هاي چشمگيري در اين حوزه داشته باشد.افزايش قابل توجه گازرساني به نيروگاه ها در دولت هاي يازدهم و دوازدهم از 36.2 ميليارد مترمكعب در سال 1392 به حدود 68 ميليارد مترمكعب در سال 1397 رسيده است که اين موضوع ازجمله اولويت هاي وزارت نفت بوده كه علاوه بر صرفه جويي در مصرف سوخت هاي مايع و ايجاد ارزش افزوده بيشتر، در بهبود محيط زيست نيز نقش موثري بدنبال خواهد داشت. به طوري که در هشت ماه اول سال 1398 نيز، حدود 50 ميليارد مترمكعب گاز به نيروگاه ها تحويل داده شده است.در مجموع مي توان گفت که از سال 1392 تا 1397، افزون بر 17000 ميليارد تومان براي گازرساني روستايي و شهري هزينه شده که عمدتا از محل منابع جديد ناشي از صرفه جويي در مصرف سوختهاي مايع تامين شده است. همچنين هزينه سرمايه گذاري پروژه هاي گازرساني در دست اجرا نيز بيش از3000 ميليارد تومان است. اما نکته قابل توجه اينجاست که تقريبا همه لوازم و تجهيزات شبکه هاي توزيع گاز در داخل کشور توليد مي شود و در عمل بيش از 20 هزار ميليارد تومان کار فقط از سوي شرکت ملي گاز به پيمانکاران و سازندگان ايراني ارجاع شده است و اين موضوع گامي موثر در مسير تحقق شعار توليد ملي و اقتصاد مقاومتي است که شرکت ملي گاز ايران توانسته است آن را عملياتي کند.از طرف ديگر، در هشت ماه نخست سال 1398 حدود 122 ميليون مترمكعب در روز گاز به صنايع عمده تحويل داده شده است. طرح گازرساني به 7600 واحد صنعتي-توليدي استفاده كننده از سوخت مايع هم در دست اجراست که در شش ماه نخست سال 1398 به 865 واحد گازرساني شده و در مجموع موجب جايگزيني 50 ميليون ليتر سوخت مايع با گاز طبيعي در دوره ياد شده است.مبادلات بين المللي در حوزه گاز هم با وجود تحريم ها قطع نشد. صادرات گاز طبيعي به كشور عراق که از شهريور 1396 آغاز شده بود، شاهد رشد حدود 120 درصدي در شش ماه نخست سال 1398 نسبت به مدت مشابه در سال گذشته بود. در حوزه داخلي نيز، مردم شاهد تكميل و بهره برداري از طرح هاي ذخيره سازي گاز طبيعي در مخازن سراجه و شوريجه بوده اند و براساس برنامه هاي تعريف شده، تعدادي از پروژه هاي ذخيره سازي جديد نيز در دست اجراست.