آیا کمبود نفت سبب شد رؤیاهای هیتلر در جنگ جهانی دوم به باد برود؟
نقش نفت در شکست آلمان
به گزارش نشريه نشنال اينترست، جنگ جهاني دوم نخستين جنگ کاملا مکانيزه در تاريخ است و نفت، چه نفت خام و چه روغن ترکيبي، نقشي مهم در برنامه ريزي نظامي داشت. در سال 1942 ميلادي، زيردريايي هاي آلمان نازي (معروف به يو-بوت) در نزديکي سواحل شرقي آمريکا و در خليج مکزيک در جنوب اين کشور، کمين کرده و در تلاش براي پيش گيري از رسيدن نفت به انگليس، منتظر نفتکش هايي بودند که به سوي پايانه ها در ساحل شرقي آمريکا حرکت مي کردند. به شکلي مشابه، نيروهاي متفقين متوجه شدند تخريب صنعت نفت که نيازهاي ماشين جنگي آلمان و ايتاليا را تأمين مي کرد، مي توانست گامي مهم در پيروزي نيروهاي متفقين باشد. در کنفرانس کازابلانکا در ماه هاي ژانويه و فوريه سال 1943 ميلادي، نيروهاي متفقين پيش نويس حمله دسته جمعي بمب افکن ها را تدوين کردند و نفت را در بالاي فهرست اهداف برنامه ريزي شده، قرار دادند. آلمان يک صنعت نفت داخلي کوچک داشت و براي تأمين نفت و بيشتر فراورده هاي نفتي خود، به شهر پلويشت که در شهرستان پرئوا در کشور روماني واقع شده است، وابسته بودند.
آیا حمله های ضد نفتی، کارآمدترین حمله ها بودند؟
شهر پلویشت تا پیش از تصرف به دست نیروهای شوروی در اواخر تابستان سال 1944 میلادی، هدف شماره یک نفتی در اروپا باقی ماند. با این همه، آلمان در زمینه تولید سوخت های ترکیبی پیشتاز بود که نزدیک به 40 درصد از همه نیازهای سوخت این کشور را تأمین می کردند. کارخانه های سوخت مصنوعی در حاشیه دریای شمال، در دره رور آلمان و در بخش های جنوبی اروپا قرار داشتند. تخریب کارخانه های سوخت ترکیبی آلمان یکی از مأموریت های مهم برای بمب افکن های هشتم و پانزدهم در بهار و تابستان سال 1944 میلادی بود. همانند تأسیسات تولید نفت در منطقه پلویشت، تاسیسات سوخت ترکیبی نیز به خوبی از سوی هواپیماهای جنگنده و توپ های ضد هوایی آلمان حفاظت می شد و خلبانان متفقین از مأموریت ها ضد این مناطق، وحشت داشتند. حمله به شبکه حمل و نقل آلمان نیز بر صنعت نفت تأثیر می گذاشت، زیرا خطوط و جاده ها برای انتقال فراورده های نفتی به فرودگاه ها، پایگاه های دریایی و نیروهای زمینی که به آنها وابسته بودند، ضرورت داشتند. حمله های ضد نفت و حمل و نقل، شاید مؤثرترین تلاش های متحدین در زمینه بمب باران بودند. حمله آردنس پس از پایان سوخت بخش های زرهی ارتش آلمان، سوخت مورد نیاز برای تانک ها و دیگر وسایل نقلیه خود را از دست دادند، به بن بست رسیدند. اگرچه تولید تانک و هواپیما در آلمان تا پایان جنگ جهانی دوم استمرار داشت، تهدید احتمالی آنها برای نیروهای متقفین در عمل کاهش یافته بود، زیرا سوختی برای به حرکت درآوردن آنها وجود نداشت.
حمله نفتی در جنگ جهانی دوم
حمله نفتی نیروهای متفقین در جنگ جهانی دوم، نیروی هوایی انگلیس و آمریکا را به جنگ تأسیساتی فرستاد که نفت و فراورده های نفتی مورد نیاز آلمان نازی را تأمین می کردند. این حمله ها بخشی از بمب باران های راهبردی متفقین در جریان جنگ جهانی دوم بودند. اهداف این حمله ها در آلمان و اروپای تحت سلطه نیروهای متحدین، شامل پالایشگاه های نفت، کارخانه های تولیدکننده سوخت ترکیبی، مخازن ذخیره سازی و دیگر زیرساخت های نفتی بود. پیش از جنگ جهانی دوم، بریتانیا وابستگی آلمان به نفت و فراورده های نفتی برای ماشین جنگی خود را شناسایی کرده بود و بمب باران های راهبردی با حمله نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا به آلمان در سال 1940 میلادی آغاز شد. پس از ورود آمریکا به جنگ جهانی دوم در ماه دسامبر سال 1941 میلادی، این کشور حمله های بمب باران دقیق در روز، همچون عملیاتی ضد پالایشگاه های نفت در رومانی در سال 1943 میلادی را آغاز کرد. آخرین حمله راهبردی عمده در صحنه جنگ اروپا، حمله به یک پالایشگاه در نروژ در ماه آوریل سال 1945 میلادی بود.
در طول جنگ، حمله ها به اهداف نفتی شکل های گوناگونی داشت. اهمیت راهبردی منابع نفتی در جنگ جهانی دوم، در موارد زیر نیز مشهود بود:
حمله انگلیس و شوروی به ایران در سال 1941 میلادی برای تضمین دسترسی به نفت ایران؛
حمله راهبردی ژاپن به اندونزی در سال های 1941 و 1942 میلادی برای دسترسی دوباره به نفت تحریم شده و لاستیک؛
حمله ارتش آلمان به باکو و میدان های نفتی منطقه قفقاز در تابستان سال 1942 میلادی؛
اشغال رومانی از سوی شوروی در سال 1944 میلادی که سبب شد دسترسی جبهه متحدین به مناطق نفتی این کشور قطع شود.
راهبرد حمله
دولت بریتانیا به اهمیت منابع سوخت آلمان پیش از جنگ جهانی دوم پی برده بود. تمرکز بمب باران های انگلیسی در سال 1940 میلادی بارها در واکنش به دستورعمل های وزارت هوانوردی، تغییر کرد. در آغاز ماه ژوئن، اهداف نفتی اولویت بمب باران های شبانه تبدیل و حمله به دیگر صنایع جنگی، در شبهای تیره (که در آنها اهداف نفتی آشکار نبود) انجام می شد. نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا، نفت متحدین را به عنوان یک مرکز حیاتی در نظر می گرفت و در فوریه سال 1941 میلادی، کارکنان نیروی هوایی این کشور انتظار داشتند بمب افکن هایشان بتوانند با تخریب نیمی از 17 هدف خود، تولید نفت متحدین را 80 درصد کاهش دهند.
مترجم: یحیی احمدی
منبع: نشریه نشنال اینترست