مهمترین تحولات نفتی در سال 2019
در همه ماجراهاي نفتي سال 2019 ميلادي، تلقي بنيادين اين است که نفت بيش از حدي وجود دارد و تقاضا کافي نيست. اين مسئله اساسا درست است، اما تلقي بسياري اين است که کند بودن رشد تقاضا، عامل حاکم در بازار و فرض بر اين است که اين کند شدن تقاضا، نتيجه اين است که روندهاي حذف آلودگي کربن، همچون گسترش خودروهاي برقي، بخشي از تقاضاي نفت را حذف کرده اند. اين تلقي بر بازار نفت به حدي تأثير گذاشته که اکنون به نظر مي رسد بازارها در برابر اخباري که ممکن بود يک دهه پيش قيمت ها را به آسمان بفرستند، تأثيرناپذير شده است. واقعيت اين است که طرف تقاضا در معادله، همچنان پايدار است. وقتي گزارش آماري شرکت بي پي در ماه ژوئن سال 2019 ميلادي منتشر شد، نشان داد تقاضاي سالانه 2.4 ميليون بشکه در روز نسبت به سال قبل از آن افزايش يافته است. اين رشد 1.5 درصدي به حدي بي سابقه، بالاتر از ميانگين رشد 1.2 درصدي سالانه در 10 سال اخير بود. رشد تقاضا اخيرا تا حدي کند شده، اما پيش بيني آژانس بين المللي انرژي نشان مي دهد تقاضاي نفت در سال 2019 ميلادي يک ميليون بشکه افزايش داشته است و در سال 2020 ميلادي نيز يک ميليون و 200 هزار بشکه در روز افزايش خواهد يافت. با اين همه، توليد نفت شيل در آمريکا با شتابي بيشتر از تقاضاي نفت رشد داشته و اين همان چيزي است که موجب سردرگمي بازار نفت شده است. بسياري از ماجراهاي مهم نفتي در سال جاري ميلادي مي توانستند در دوران پيش از ظهور نفت شيل، تأثيري بلندمدت تر بازار نفت بگذارند، اما اکنون خيلي زود فراموش مي شوند. تا زماني که توليد نفت شيل در آمريکا با شتاب کنوني افزايش يابد، انتظار مي رود عرضه جهاني نفت کافي باشد و قيمت نفت همچنان با باد مخالف رو به باشد و اگر نفت شيل آمريکا همچنان در پنج تا 10 سال آينده افزايش يابد، خودروهاي برقي احتمال تأثيري چشمگير بر تقاضاي نفت خواهند داشت و قيمت نفت هيچ وقت دوباره افزايش نمي يابد. اين تلقي، در پس همه ماجراهاي نفتي امسال هست که در ادامه، مروري بر آنها خواهيم داشت.
حمله به تأسیسات نفتی آرامکو
حمله به یکی از بزرگترین میدان های نفتی عربستان و بزرگترین مجموعه فرآوری نفت جهان در منطقه بقیق در این کشور در ماه سپتامبر امسال، عرضه روزانه 5.7 میلیون بشکه نفت را متوقف کرد. این تولید معادل پنج درصد از کل تولید نفت جهان بود و مهمترین حمله به تأسیسات نفتی در طول تاریخ به شمار می آمد. با این همه، این حمله بیشترین پیامدهای ممکن را بر بازار نداشت که دلیل عمده آن، عرضه فراوان نفت شیل و ذخیره سازی نفت در عربستان بود. یک افزایش کوتاه مدت 20 درصدی در قیمت نفت رخ داد، اما نسبتاً خیلی زود و پس از بازسازی خسارت ها، به حال عادی بازگشت.
عرضه سهام شرکت آرامکو عربستان در بورس
اویل ماه دسامبر سال 2019 میلادی، شرکت آرامکو عربستان بالاخره عرضه عمومی سهام خود را محقق کرد. ارزش سهام این شرکت در آغاز به یک تریلیون و 700 میلیارد دلار رسید، اما همان طور که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در گذشته پیش بینی کرده بود، به سرعت ارزش این سهام از مرز دو تریلیون دلار فراتر رفت.
تشدید کاهش تولید نفت اوپک برای افزایش قیمت ها
اوپک همچنان با کاهش تولید خود، به افزایش تولید نفت شیل در آمریکا واکنش نشان داد. همان طور که پیش از این گفته شده، این تنها راهبرد معقول برای اوپک است. این سازمان در سال جاری میلادی دو بار با همراهی روسیه و دیگر کشورهای تولیدکننده نفت، عرضه خود را کاهش داده است. این مسئله سبب می شود مجموع تولید این سازمان و متحدانش 1.7 میلیون بشکه کاهش داشته باشد.
رسیدن تولید نفت آمریکا به رقم بی سابقه
این مسئله می توانست به دلیل تأثیر بر دیگر بخش های بازار جهانی نفت، مهمترین ماجرای نفتی سال 2019 میلادی تلقی شود. اگر به خاطر رشد تولید نفت آمریکا در یک دهه گذشته نبود، ما اکنون در جهانی بسیار متفاوت زندگی می کردیم. رقم جدید تولید نفت آمریکا، 1.2 میلیون بشکه در روز نسبت به رکورد سال 2018 میلادی تولید نفت این کشور بیشتر بود و سبب شد آمریکا در ماه اکتبر امسال از جهت صادرات نفت خام و فراورده های نفتی، به صادر کننده خالص تبدیل شود.
توقف سرمایه گذاری نروژ در سوخت های فسیلی
نروژ در آغاز سال جاری میلادی اعلام کرد صندوق سرمایه گذاری سرمایه خود را از برخی پروژه های سوخت های فسیلی، خارج می کند. با توجه به بزرگی سرمایه این صندوق و این واقعیت که خود این صندوق محصول تاریخ نفت و گاز نروژ است، این اعلام اهمیتی نمادین داشت. با این همه، بیشتر گزارش های خبری درباره این اقدام نرژی، یک نکته مهم را پوشش ندادند؛ این که در مجموع این صندوق بیشتر سرمایه گذاری های نفت و گاز خود را حفظ می کند. با این همه این اقدام، از اقدام های مشابه در اطراف جهان پیروی می کند و به همین دلیل، به عنوان مصداقی از تلاش ها برای خروج سرمایه از پروژه های نفت و گاز، ذکر شد.
دیگر ماجراهای قابل توجه
جدا از پنج ماجرای اصلی، دیگر اخبار مهم در مسئله انرژی وجود داشت.شرکت اکسون موبیل توانست در یک دعوای حقوقی درباره تغییر آب و هوای زمین، پیروز شود. ایالت نیویورک از این شرکت شکایت کرده بود که در یک برنامه کلاهبردارانه درباره پیامدهای اقتصادی تغییر آب و هوا، دخالت داشته است. در اویل دسامبر 2019 میلادی، حکم این پرونده صادر و در آن اعلام شد که دادستان ایالت نیویورک نتوانسته است ثابت کند شرکت اکسون موبیل درباره اقدامات و فرایندهای خود دروغ و پنهانکاری جدی داشته و سرمایه گذاران معقول را گمراه کرده است.تصاحب شرکت آنادارکو از سوی شرکت اکسیدنتال آمریکا نیز، از دیگر رویدادهای مهم بود. در آغاز شرکت شورون قصد داشت آنادارکو را تصاحب کند، اما در نهایت شرکت اکسیدنتال پیشنهاد بالاتری مطرح کرد و معامله ای با ارزش 55 میلیارد دلار انجام شد. تلقی بازار این بود که شرکت اکسیدنتال قیمت بیش از حدی پرداخت کرد و این مسئله سبب شد ارزش سهام آن به شدت سقوط کند.میدان نفتی پرمین آمریکا نیز به بزرگترین میدان نفتی جهان تبدیل شد. شرکت آرامکو عربستان پیش از عرضه عمومی سهام خود، پنهانکاری درباره میدان های نفتی خود را متوقف کرد. تولید نفت در میدان غوار عربستان که مدت ها بزرگترین میدان نفتی متعارف در جهان به شمار می آمد، 3.8 میلیون بشکه در روز گزارش شد. این مسئله به آن معنا بود که میدان نفتی پرمین عربستان، تولید بیشتری از میدان غوار داشت و بزرگترین منطقه تولیدکننده نفت در جهان بود.در سال 2019 میلادی، اخبار مهمی درباره انرژی های تجدیدپذیر و محیط زیست منتشر شد، اما یکی از مهمترین آنها، اخبار مربوط به برنامه «عهد جدید سبز» بود. عهد جدید سبز، به چند قطعنامه جدید از سوی الکساندریا اوکازیو کورتز، عضو مجلس نمایندگان، و اد مارکی، عضو مجلس سنای آمریکا، بود که خواهان رویکرد آمریکا به منابع انرژی 100 در صد تجدیدپذیر و بدون آلودگی در 10 سال آینده بودند. این برنامه با انتقادهای زیادی رو به رو شد مبنی بر این که پیشنهادهای واقع بینانه ای ارائه نمی کند. با این همه، این داستان از پوشش خبری بالایی برخوردار شد.ظهور چهره 16 ساله سوئدی، یعنی گرتا تونبرگ، در طول سال گذشته میلادی، از پوشش خبری بالایی برخوردار شد. تونبرگ در سازمان ملل سخنرانی کرد و توانست جایزه چهره سال را از نشریه تایمز دریافت کند. او حتی توجه دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا را نیز جلب کرد که بیش از یک بار درباره او در توییتر اظهار نظر کرد. پیشی گرفتن ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر از زغال سنگ نیز، دیگر خبر مهم بود. آمریکا در دهه گذشته به سرعت ظرفیت تولید برق از انرژی های تجدیدپذیر را افزایش داده است. چند تحول مهم در این فرایند رخ داده است و انرژی تجدیدپذیر و گاز، با همکاری هم مصرف زغال سنگ آمریکا را کاهش دادند. در طول سال 2019 میلادی، کمیسیون فدرال مقررات انرژی آمریکا گزارش داد که برای نخستین بار، سهم انرژی های تجدید پذیر از مجموع ظرفیت تولید برق آمریکا از سهم زغال سنگ فراتر رفته است. تأثیر جنگ تجاری بر اتانول در دو سال گذشته، جنگی مستمر میان تولیدکنندگان اتانول و پالایشگران نفت درباره میزان لازم اتانول در ترکیب فراورده های نفتی در آمریکا، در جریان بوده است. با این همه در سال جاری میلادی، عاملی دیگر توانست بر بازار اتانول تأثیر بگذارد. جنگ تجاری در چین موجب شد صادرات اتانول آمریکا به این کشور کاهش یابد و این مسئله تولیدکنندگان اتانول در آمریکا را در سال 2019 میلادی تحت فشار گذاشت.