بخش نوسازي و تعميرات در منطقه عملياتي لاوان به عنوان يکي از مناطق چهارگانه نفتي در خليج فارس داراي تاسيسات عظيمي براي پالايش، حمل و نقل و بارگيري و صدور نفت خام است و تداوم فعاليت در تمامي اين بخش ها با استمرار نوسازي و تعميرات تداوم دارد.
واحد نوسازي و تعميرات منطقه عملياتي لاوان مشتمل بر هفت واحد اصلي در خشکي شامل نوسازي و تعميرات مکانيک، ابزار دقيق، توليد انرژي و تعميرات توربين، تعميرات زيرآب، تعميرات ساختمان و برنامه ريزي نوسازي و تعميرات است که به همراه پنج واحد تعميرات در سکوها تشکيل دهنده مجموعه واحد تعميرات و نوسازي منطقه هستند. بخش برنامه ريزي نوسازي و تعميرات هم به عنوان هسته مرکزي واحد تعميرات و نوسازي کارهاي انجام شده را نظارت و اولويت بندي کارها را مشخص و درخواست هاي تعميراتي را هماهنگ مي کند. هر کدام از اين واحدها براساس وظيفه اي که براي آنها تعريف شده، با تعداد 420 نيروي رسمي و پيمانکاري در خشکي و سکوها (سکوي سلمان، رسالت، رشادت و بلال) مشغول فعاليت هستند و در هر شيفت 210 نفر مشغول فعاليت بوده و وظيفه نگهداري، نوسازي و تعمير تمامي تجهيزات صنعتي و غيرصنعتي در سطح منطقه لاوان و سکوها از نگهداري معمولي تا تعميرات اساسي تمام تاسيسات را عهده دار هستند.
تعميرات اساسي در سکوهاي نفتي با توجه به ماهيت پيوستگي توليد در آنها، بويژه در ميدان هاي مشترک همچون سلمان، به شکل تعميرات اساسي در پالايشگاه ها نيست که يک يونيت از سرويس شود؛ بلکه تعميرات اساسي در سکوهاي نفتي با حفظ توليد بوده و سعي مي شود دستگاه به دستگاه تعميرات اساسي انجام شود.
عليرضا خوشبخت، جانشين نوسازي و تعميرات منطقه عملياتي لاوان در تشريح اقدام هاي شاخص واحد نوسازي و تعميرات منطقه لاوان از ابتداي سال تاکنون به مواردي همچون تعمير برينگ توربين سولار مارس براي اولين بار، نصب و راه اندازي ژنراتور جديد HMA در سکوي سلمان به طور کامل از سوي نفرات تعميرات منطقه، تعمير و راه اندازي الکتروموتورهاي پمپ هاي غوطه ور مکش آب شور دريا در منطقه براي نخستين بار، ساخت و تست راه اندازي تعدادي از کارت هاي کنترلي توربين هاي منطقه، تعمير 12 کمپرسور هواي پرتابل اشاره مي کند و مي گويد: به اين موارد بايد تعويض رايزر خط لوله 54 ساله اصلي انتقال نفت سکوي رشادت به خشکي در قسمت جزر و مد اضافه کرد که در مدت يک هفته و چهار روز کمتر از زمان پيش بيني شده به ثمر رسيد و باعث شد سکو زودتر به توليد بازگردد.
او در ادامه عنوان مي کند: اتصال خط جديد سکوي رشادت در خشکي به تاسيسات که پيمانکار پروژه چند سال از انجام آن مستاصل بود، از سوي تيم نوسازي و تعميرات منطقه انجام شد.
نکته مهم در توضيحات جانشين نوسازي و تعميرات منطقه عملياتي لاوان، آنکه مجموعه اين عمليات سود صرفه جويي بالغ بر 40 تا 50 ميليون يورو به دنبال داشته و اين روند به همين شکل ادامه خواهد داشت و سعي بر بومي سازي تمام عمليات نوسازي و تعميرات و تجهيزات منطقه لاوان خواهد بود.
بومي سازي يک تجهيز مهم خارجي
در بازديد از کارگاه تعميرات عمومي منطقه عملياتي لاوان که تعمير تجهيزات ثابت و دوار در آن انجام مي شود، با روند تعميرات اساسي يک تجهيز ساخت کمپاني انگليس آشنا مي شويم.
هواي داخل کارگاه گرم و پررطوبت است. تعميرات اساسي و نگهداري پمپ کمپرسور، ولو و تجهيزات ثابت مثل بويلرها و تمامي تاسيسات و تجهيزات مرتبط با فراورش نفت خام، نيروگاه ها در اين کارگاه از سوي حدود 30 نفر نيروي انساني در حال انجام است. نيروي کار در اين کارگاه شامل رده هاي کارشناس، استادکار، تکنيسين ها و کارگري است. تمرکز اصلي آنان بتازگي تعمير تجهيز موسوم به ولو فيلتر آبسازي هاي واحد آب و بخار منطقه عملياتي لاوان بوده است. اين تجهيز بالاي 7تني از دو مکانيزم ولو و فيلتر تشکيل شده که به صورت داپلکس دوتايي کنار هم قرار گرفته است.هر قسمت چهار فيلتر دارد که آب ورودي و آبسازي ها که از طريق پمپ استيشن اسکله از بستر دريا بوسيله پمپ هاي طبقاتي بالا مي آيد و به وسيله خط لوله 24 اينچ به آبسازي ها مي رسد، از طريق اين ولو فيلتر تصفيه و وارد واحدهاي آبسازي شيرين سازي مي شود.
اين ولو فيلتر با ارزش 6 تا 7 ميليارد تومان حدود 30 سال در سرويس بوده و چند سالي است که به دليل نياز به تعمير از سرويس خارج شده است. غلامعباس مرادي دهکردي، کارشناس تعميرات مکانيک منطقه عملياتي لاوان درباره روند تعميرات آن توضيح مي دهد: با توجه به اينکه در تحريم هستيم، براي تعمير اين تجهيز مهم با مشکل مواجه بوديم و تعمير آن از سوي پيمانکار داخلي هم هزينه ميلياردي به همراه داشت. براساس تصميم کارگروه تعميرات و بهره برداري متشکل از کارشناسان و تکنيسين هاي تعميرات مکانيک به اين نتيجه رسيديم که تعمير آن را خودمان انجام دهيم. براين اساس آن را به اين کارگاه انتقال داده و در دستور کار تعميرات قرار گرفت و اکنون مراحل نهايي را پشت سر مي گذارد تا به صورت 100درصد وارد مدار شود. او اشاره مي کند: يکي از نقاط روشن کار ما اين بود که توانستيم تمام تجهيزاتي را که براي تعميرات اين ولو استفاده شد، بومي سازي کنيم. همچنين صفر تا 100 عمليات تراشکاري، سندبلاس و رنگ آميزي، جوشکاري، لوله کشي از سوي مهندسان و تکنيسين هاي شرکت نفت فلات قاره در منطقه عملياتي لاوان به ثمر رسيد. اين اقدام صرفه جويي 300 تا 400 ميليون توماني برايمان به همراه داشت. اين تجهيز به سمت تاسيسات بارگيري نصب و وارد آبسازي شده و بخاري توليد مي کند که به کارخانه مي رود و در فراورش نفت خام موثر است.
با تمام توان کار مي کنيم
يکي از کارکنان واحد نوسازي و تعميرات مي گويد: اگرچه سخت؛ اما با حداکثر توان تاثيرپذيري از تحريم ها را به حداقل رسانده ايم تا چرخ صنعت در گردش باشد. ما همه فرزندان ايران و صنعت نفت هستيم. در مقايسه با پيش از تحريم، بايد کار مضاعفي داشته باشيم؛ اما با تمام توان کار مي کنيم.
کارشناس تعميرات مکانيک منطقه عملياتي لاوان نيز درباره نوع فعاليت هاي به ثمر رسيده در اين منطقه مي گويد: ما از نظر توان و تخصص در اينجا هيچ چيزي کمتر از مهندسان و استادکارهاي خارجي اعم از اروپايي و آمريکايي نداريم. تجهيزات پيچيده را باز و بسته و تعمير مي کنيم و صفر تا 100 کار در حال بومي سازي است.
از مرادي دهکردي درباره سفارش بعدي کار در اين کارگاه سوال مي کنم که خاطرنشان مي کند: اولويت ما با تجهيزاتي است که با توليد ارتباط مستقيم دارد که بر اين اساس در اولويت هاي رد ه بندي شده قرار مي گيرند. مثلا پمپ هاي گازي و واحدهاي آب در اولويت اول هستند.
تعمير تجهيزات آمريکايي و اروپايي
در اين کارگاه نمونه زيادي از انجام تعميرات به چشم مي آيد. گفته مي شود تجهيزاتي که براساس طراحي آمريکايي و اروپايي است، هر کدام باز شده و با مشابه سازي از طريق مهندسي معکوس، دوباره در مدار قرار مي گيرد و مي توانند تجهيزات را بازسازي و طراحي کرده و به توليد برسانند.
يکي از کارکنان کارگاه اشاره مي کند که پمپ هاي گلد آمريکايي داشتيم که با توان داخلي، بومي سازي شده و اکنون سياست ما به سمت حمايت از توليد داخل و بومي سازي رفته است.
کارکنان کارگاه در بيان مشکلات و دغدغه هاي کاري شان، عمدتا خواستار کاهش بروکراسي براي تامين قطعات موردنياز در تعميرات و نوسازي تجهيزات هستند. مي گويند اينجا زمان براي ما حياتي است و هر ميزان بروکراسي کمتر شود، در کارايي سيستم موثر است. از توان و تخصص شان که مي پرسم، مي گويد: از نظر توان و استعداد نيروي کار کمبودي نداريم و از عهده تمام کارها بر مي آييم.
سختي کار را ببينيم
با اين حال نمي توان از سختي کار و مخاطرات فراوان کار تعميرات اساسي و نوسازي آسان گذشت. در اين کار، رعايت نکات ايمني حرف اول و آخر را مي زند و در حين کار با خطرات مختلف مواجه هستند. يکي از آنان که اهل مشهد است، عنوان مي کند: ما پس از سال ها کار از نظر جسمي و روحي فرسوده مي شويم. عمر برخي از کارکنان پس از بازنشستگي به دو سال هم نمي رسد. فرقي هم نمي کند کارشناس، کارگر، مهندس، تکنيسين يا سراستاد کار باشيم. جنس کار سخت و طاقت فرساست.به اين موارد بايد مشکل دوري از خانواده را براي کارکنان اقماري هم افزود. يکي از کارکنان که به عنوان کارشناس مکانيک پمپ مشغول است، درباره سختي کار مي گويد: اينجا با تجهيزات سنگيني اعم از پمپ و لوله هاي 42 اينچ سروکار داريم. گرماي هوا و دماي کارگاه را هم که خودتان حس مي کنيد. در هر ساعت از شبانه روز که اعلام کنند، براي تعميرات وارد عمل مي شويم. برخي از کارهاي تعميراتي اضطراري است و بايد شبانه روزي آن را به پايان ببريم. بيشتر کارهايي که در اين کارگاه انجام مي شود، سخت، مهم و حساس است. نکته مهم در اين نوع فعاليت اين است که بايد همه نکات ايمني رعايت شود، در غير اين صورت منجر به فاجعه مي شود. طبق اعلام جانشين نوسازي و تعميرات منطقه عملياتي لاوان در نيمه نخست امسال، اين مجموعه 80 درصد از درخواست کارهاي دريافتي را انجام داده است. به گفته او، در فصل گرم درخواست کار تعميراتي بيشتر مي شود و در مرداد به اوج مي رسد؛ اما در فصل سرد سال کمتر مي شود.
سفارش بعدي اين کارگاه واحدهاي آبسازي چاه هاي گازي است که عمدتا خارجي بوده و عمر بالايي دارند.
کمبود نيروي انساني را دريابيم
يکي از مواردي که از سوي اين کارکنان به آن اشاره مي شود، کمبود نيروي انساني است که گفته مي شود تا سال 80 تعداد نيروهاي منطقه لاوان 520 نفر بوده؛ اما اکنون به 420 نفر کاهش يافته و از سويي با حجم عظيم بازنشستگي هم مواجه هستند. به نحوي که تا سال 1403 اين تعداد به 326 نفر کاهش خواهد يافت. بازديد پايان يافته و يکي از کارکنان مي گويد که مي بينيد شرايط کار در اينجا چقدر سخت است. خواسته ما اين است که اقماري ها ديده شوند. در فضاي مجازي و رسانه هاي داخلي، هيچ صحبتي از ما نيست؛ ما را بهتر ببينيد.