نفت و مشتقات باورنکردنی آن

 نفت خام که از آن به عنوان طلاي سياه نيز نام مي برند، از مهم ترين مواد موجود در جهان است که کاربردهاي زيادي دارد. با استخراج نفت خام و تجزيه آن به مواد ساده تر و کاربردي تر، محصولات زيادي توليد و از آنها استفاده مي شود. علاوه بر نفت خام، مشتقات نفت نيز، بسيار پرکاربرد هستند. همان طور که مي دانيد، بيش از 50 درصد نفت خام به بنزين تبديل مي شود. در واقع بايد بگوييم حدود 70 درصد نفت خام در جابه جايي و حمل و نقل مصرف مي شود. از شناخته شده ترين مشتقات نفت نيز مي توان به سوخت هاي پرانرژي، گازوئيل يا بنزين، نفت چراغ، نفت ديزل اشاره کرد. در کنار اينها شايد ندانيد که بيشتر غذاهايي که مي خوريم، يا لباس هايي که مي پوشيم، از مواد به دست آمده از نفت توليد مي شوند. باور کردني نيست، اما جالب است بدانيد که از نفت براي جلوگيري از چسبندگي نان هنگام مخلوط کردن خمير استفاده مي شود. نايلون هاي نازکي که براي بسته بندي مواد غذايي از آنها استفاده مي کنيم و بيشتر لباس هايي که از الياف مصنوعي توليد مي شوند نيز، از نفت به دست مي آيند.  بيش از يکهزار نوع روغن مايع و جامد از نفت خام توليد شده اند؛ از روغن روان کننده در وسايل گوناگوني چون ساعت و قطعات ماشين آلات گرفته تا لوکوموتيوها و مولدهاي برق.  علاوه بر اينها آسفالت جاده ها و پشت بام ها نيز با استفاده از مواد نفتي توليد مي شوند. موم به دست آمده از طلاي سياه در توليد اجناسي چون شمع، کاغذهاي روغني و سلفون مورد استفاده قرار مي گيرد. از آنجا که نفت خام و محصولات جانبي آن پايه اصلي توليد محصولات بسيار متنوعي هستند، در ادامه به چند محصول شگفت انگيز که شايد ندانيد از نفت و مشتقات آن توليد شده اند، اشاره کرده ايم.

  طعمه ماهيگيري

همانطور که هر ماهيگير حرفه اي يا آماتور  مي داند، صيد ماهي بدون نفت کار آساني نيست. نفت خام در تمام زمينه هاي ماهيگيري نقشي حياتي دارد. طعمه ها، چوب ماهيگيري، جليقه نجات، قايق ماهيگيري و يخدان ويژه نگهداري ماهي همه از مشتقات نفت هستند. مهم تر از همه نخ نايلوني و شناوري است که طعمه به آن متصل مي شود، اين نخ هم از نفت خام به دست آمده است.

دندان های مصنوعی

شاید با دانستن اینکه دندان های مصنوعی هم از مشتقات نفتی ساخته می شوند، دیگر رغبتی به گذاشتن آن نداشته باشید، اما این واقعیت دارد. دندان های مصنوعی مدرن بیشتر از رنگ دانه ها بر پایه کربن بهره می برند. این رنگ ها با استفاده از زغال سنگ، نفت خام یا برخی منابع گیاهی تولید می شوند. البته این رنگ دانه ها دارای تاییدیه سازمان غذا و دارو (FDA) هستند و در بیشتر رنگ های خوراکی مورد استفاده در آشپزخانه هم پیدا می شوند.

لوازم آرايشي و بهداشتي

شايد ندانيد که محصولات نفتي 80 درصد از مواد تشکيل دهنده لوازم آرايشي و بهداشتي را تامين مي کنند. نفت به عنوان ماده اوليه براي توليد وازلين، عطر و ادکلن،
رنگ مو، انواع صابون، شامپو و نرم کننده مو و رژلب استفاده مي شود.

خمير دندان

 علاوه بر دندان مصنوعي، بايد به خميردندان هم اشاره کنيم. کارخانه هاي توليد خميردندان نيز از نفت خام استفاده مي کنند.
 407 Poloxamer يکي از مشتقات نفت است. اين ترکيب، ماده اصلي خميردندان است که به ترکيبات پايه نفتي خميردندان اجازه مي دهد تا در حلال پايه آبي حل شوند. علاوه بر اين از رنگ دانه هاي به دست آمده از نفت هم در خميردندان استفاده مي شود.

تجهيزات ورزشي

بي شک ورزش مدرن بدون وجود نفت معنايي نداشت، چون توليد توپ هاي گلف مدرن، تورهاي فوتبال، چمن مصنوعي، توپ هاي بسکتبال، راکت هاي تنيس، توپ هاي راگبي و... همه از نفت خام و مشتقات آن توليد شده اند.

لنزهاي چشمي

پليمرهاي مصنوعي که لنزهاي تماسي را نرم، راحت و قابل استفاده کرده اند، از نفت به دست مي آيند. اين پليمرها اين قابليت را دارند که به اکسيژن اجازه دهند از درون لنزها به راحتي حرکت کند. اين يکي از حياتي ترين مواردي است که باعث شده لنزهاي تماسي قابل استفاده باشند.

داروها

بسیاری از داروها از بنزن مشتق می شوند و بنزن نیز یکی از مشتقات نفت است. تقریبا تمام داروهای ضددرد از جمله آسپرین، کورتیزون و داروهای بیهوشی از مشتقات نفت هستند. بیشتر مکمل های ویتامین شامل ویتامین A، ویتامین B6 و ویتامین B9 هم از مشتقات نفتی تولید می شوند.

سيم گيتار

سيم هاي بيشتر گيتارهاي مدرن از نايلون ساخته شده که يکي از مشتقات نفت خام است. اولين بار نايلون در 28 فوريه 1935 در مرکز تحقيقاتي DuPont از سوي والاس کاروترز توليد شد. او به دنبال چيزي بود که بتواند جايگزين ابريشم طبيعي کند که در طول جنگ کمياب شده بود.

دئودورانت و ضدعرق ها

 اين دو خوشبوکننده هم از سوخت هاي فسيلي توليد شده اند. در ساخت دئودورانت و ضدعرق ها نيز مانند عطر و ادکلن به طور معمول از پروپيلن گليکول استفاده مي شود.

آدامس

تعجب نکنید، این حقیقت دارد. آدامس از مشتقات نفت تولید می شود. بخش هایی از این محصول جویدنی و نرم هم از نفت مشتق شده است. اگرچه روی پوشش بیشتر آدامس ها زمان درج محتویات به عبارت gum base بسنده شده است، اما این پایه یا base از واکس ها، مشتقات نفتی، اسید سیتریک، گلیسرین، لانولین و… تشکیل شده است.

   مداد رنگي

ردپاي نفت را مي توان در بسياري از خاطرات کودکي يافت. نقاشي هاي ما با مدادرنگي يکي از اين خاطرات است. مدادرنگي ها داراي روغن پارافين هستند، ماده جامد روغني که از مشتقات نفت است. از روغن پارافين براي ساختن شمع هم استفاده مي شود، حتي براي جلا دادن به سيب يا شکلات نيز از آن کمک مي گيرند.

 

انقلابي جديد در صنعت کفش

انواع زيره کفش پلي يورتان پلي استري که از واکنش با MDI به روش تزريق قالبي توليد مي شوند، خاصيت مقاومت سايشي دارند. اين زيره ها بيشتر در کفش هاي ورزشي مورد استفاده قرار مي گيرند، چون مقاومت بيشتري در برابر هيدروليز شدن و تخريب در تماس با آب از خود نشان مي دهند.

زيره کفش پلي يورتان از ترکيب دو مايع در فشار بالا توسط دستگاه تزريق و سپس تزريق به داخل قالب زيره کفش توليد مي شود. به همين خاطر، عمر زيره پي يو طولاني تر از محصولات مشابه است. اين زيره ، يک پليمر مستحکم و بادوام است که در برابر بسياري از مواد شيميايي مقاوم است، به همين خاطر براي توليد انواع زيره کفش ايمني با مواد پلي يورتان مورد توجه  شرکت هاي توليد محصولات ورزشي قرار گرفته است. از ويژگي هاي اين محصولات مي توان به سبک وزن بودن، فرايند ساخت ارزان و مقرون به صرفه، عايق حرارتي مناسب براي محافظت از پا در برابر سرما، انعطاف پذيري و برگشت پذير بودن و همچنين بادوام ترين زيره سلولي اشاره کرد.