برگزاری برنامه های متنوع فرهنگی- آموزشی در موزه كارآموزان صنعت نفت
همزمان با بازگشايي مدارس و هفته گردشگري، مراسم متنوع فرهنگي- آموزشي در موزه كارآموزان صنعت نفت شهر آبادان برگزارشد.
برگزاري كارگاه هاي نقاشي و چاپ براي دانش آموزان در موزه كارآموزان صنعت نفت، مراسم دورهمي كارآموزان سابق مدرسه فني وحرفه اي (كارآموزان) و مراسم هفته گردشگري از جمله اين برنامه هاست .
در بازديد دانش آموزان دو مدرسه دخترانه و پسرانه از موزه كارآموزان صنعت نفت در شهر آبادان كه 9 مهر صورت گرفت، كارگاه هاي نقاشي و چاپ برگزار شد كه مورد استقبال دانش آموزان قرارگرفت .
در اين بازديدها، دانش آموزان از نزديك با موزه كارآموزان صنعت نفت، پيشينه شكل گيري و فعاليت اين مركز آموزشي كه اكنون به صورت موزه درآمده، آشنا شدند و در جريان تاريخ نگاري صنعت نفت ايران و جهان قرارگرفتند . چندي پيش نيز مراسمي به مناسبت هفته گردشگري با حضور مسوولان و مديران شهري، فعالان حوزه گردشگري و عموم مردم در اين موزه برگزارشد. در اين مراسم كه با معرفي جاذبه هاي گردشگري شهر آبادان و پخش فيلم همراه بود و حميد آذرنگ، بازيگر سرشناس تئاتر، سينما و تلويزيون نيز در آن حضور داشت، نمايش تئاتر پهلواني به اجرا درآمد .
همچنين به مناسبت آغاز سال تحصيلي، مراسم دورهمي و تجديد خاطرات كارآموزان مدرسه فني وحرفه اي (موزه كارآموزان) نيز با هدف تجديد خاطره و مرور ايام نوجواني كارآموزان و ديدار دوباره دوستان در اين موزه برگزار شد که بسيار مورد استقبال قرار گرفت و شركت كنندگاني از نقاط مختلف كشور از جمله اهواز، كرج و اصفهان در آن حضور داشتند .
نفت سوز های وطنی چگونه خلق شدند؟
کار گروه اجرايي طراحي و ساخت موزه نفت سوز هاي کرمان در نظر دارد، بخشي از اين موزه در شرف تاسيس را به معرفي مشاهير ملي و سازندگان مطرح دستگاه هاي نفت سوز ها در ايران اختصاص دهد. يکي از نام هاي ماندگار و افراد پرتلاش در اين عرصه، زنده ياد ميرمصطفي عالي نسب، بنيانگذار شرکت عالي نسب بود که تبديل سماور هاي زغالي به نفتي از ابداعات ارزشمند و ماندگار او در يکي از خطيرترين سال هاي تاريخ اين سرزمين به شمار مي رود.
در سال 1329 و همزمان با ملي شدن صنعت نفت در ايران، مرحوم عالي نسب که دل در گرو سربلندي ايران و مهر به دکتر مصدق داشت، عزم خود را جزم كرد تا با رويکرد اقتصاد ملي و توليد درون زا، سهم خود را به عنوان يک ايراني وطن پرست در گذار از پيچ تند تحريم و تهديد دولت ملي از جانب استعمارگران ايفا كند. براي آشنايي بيشتر با تلاش ها و ميراث ماندگار اين چهره ملي، به ديدار جواد پورميکاييل، خواهرزاده او و عضو هيات مديره فعلي اين شرکت رفتيم تا از ميراث ماندگار عالي نسب براي تاريخ و اقتصاد ايران بيشتر بدانيم. جواد پورميکاييل، متولد 1321 يکي از قديمي ترين اعضاي شرکت عالي نسب و از همرا هان قديمي دايي خود بوده که در دور ه اي نيز مسووليت مديرعاملي شرکت را به عهده داشته است.
از تجارت چيني و بلور تا توليد نفت سوز
پورميکاييل، هشت ساله بود که دايي اش ميرمصطفي وارد عرصه توليد شد. او دايي خود را اينگونه معرفي مي کند، مرحوم استاد ميرمصطفي عالي نسب، اهل تبريز و پس از مهاجرت به تهران، در جواني و به دليل هوش سرشار و تلاش خستگي ناپذيرش از موفق ترين تجار ايران در زمينه واردات چيني و بلور بود. با شکل گيري نهضت ملي شدن نفت و احساس نياز به قطع وابستگي کشور به کالا هاي خارجي، تاجر جوان دست از کار اصلي خود کشيد و تمام اندوخته مادي و سرمايه معنوي خويش را به حيطه توليد انتقال داد. او با وجود تمام کاستي ها و ضعف دانش فني توليد در ايران، به جنگ يکي از پرقدرت ترين برندهاي آن روز يعني «والور» انگلستان رفت و در شرايطي که اين شرکت ايران را تحريم كرده بود، در کارگاه کوچک خود که حياط خانه اي در خيابان بوذرجمهري بود، شروع به ساخت چراغ هاي خوراک پزي كرد. اين چنين بود که سنگ بناي شرکت توليدي صنايع نفت و گاز عالي نسب با ماموريت توليد بخشي از لوازم خانگي نفت سوز مورد نياز خانواده هاي ايراني گذاشته شد.
سازنده عالي ترين سماورهاي نفتي
اين عنوان را پورميکاييل از يک آگهي مطبوعاتي منتشر شده در مطبوعات قديمي به ما نشان مي دهد و مي گويد: با آغاز به کار دولت ملي، استاد عالي نسب، فعاليت هاي عادي خود را متوقف کرد و به عضويت شوراي 25 نفره مشاوران اقتصادي دولت مصدق درآمد. همزمان تحريم ها عليه ايران آغاز شده بود تا نفت [Text Box: بخش اول] ايران توان عرضه در بازارهاي جهاني را نداشته باشد. در اين شرايط مرحوم مصدق به دنبال راهي به منظور ايجاد تقاضاي داخلي براي فروش نفت بود تا در راه عبور از اين مرحله مهم، از بسته شدن لوله هاي نفت جلوگيري شود. شوراي مشاوران اقتصادي مصدق مسوول پيدا کردن صنعتگراني شدند که بتوانند محصولاتي نفت سوز توليد کنند. چراغ هاي نفتي که آن زمان از سوي کمپاني «والور» انگلستان به ايران مي آمد با تحريم اين کشور دچار مشکل شده بود.در اين شرايط حساس استاد تصميم گرفت با سرمايه شخصي خود، وارد ميدان توليد سماور و اجاق خوراک پزي نفتي شود، پورميکاييل افزود: برند «عالي نسب» که روي اولين سماور هاي نفتي ايران حک شده و قديمي ترها آن را به ياد مي آورند، اينگونه خلق شد و تاثير شگفت آوري در بقاي صنعت نفت در آن روز ها داشت. مردمي که آن روز ها اغلب براي پخت و پز از منقل، اجاق هاي گلي و هيزمي استفاده مي کردند و تعدادي محدود، از چراغ هاي «والور» انگلستان بهره مي برند، با توليد سماور و چراغ خوراک پزي عالي نسب، شرايط جديدي را تجربه کردند.نکته جالب که نشان دهنده عمق مطالعات و کياست آن روز استاد عالي نسب بود، اينجاست که عنوان «صنايع نفت سوز و گازسوز عالي نسب» را براي «برند» خود ثبت کرد؛ چراکه معتقد بود چشم انداز آينده، در تبديل شدن اين چراغ ها از نفت سوز به گازسوز خواهد بود. اين کارخانه که توليداتش مردم شهر و روستا را با امکانات جديدي مواجه ساخت، پايه گذار توليد ملي پس از ملي شدن صنعت نفت بود و نماد همدلي دولت و ملت نام گرفت. روايت شده است که مصدق يک نمونه از اين سماور را در دفتر کار خود قرار داده بود و براي مهمانانش از آن چاي مي ريخت.
اعتراض به کودتا
کودتا، مسير عالي نسب در کسب و کار را تغيير داد تا او فعاليت هاي اقتصادي اش را همگام با آرمان هايش پيش ببرد و تنها به فکر کسب درآمد نباشد. استاد عالي نسب، بعدها براي خواهرزاده خود نقل کرد: «واکنش من به کودتا، متوقف ساختن فعاليت توليدي صنايع عالي نسب در اعتراض به کودتاچيان بود. اين تصميم که مشروعيت کودتاچيان را به چالش مي کشيد، موجب شد تا نخست وزير دولت کودتا، سرلشکر زاهدي، استاد عالي نسب را احضار کند و با تهديد مورد سوال قرار دهد. بنا به اطلاعات ارائه شده در زندگينامه استاد عالي نسب در پورتال رسمي شرکت، وي موضوع را اين چنين روايت کرده است: «مضمون محور بازجويي هاي زاهدي اعتراض به اين مساله بود که تو در دولت مصدق دست به چنين کار بزرگي زد ه اي و حال که سلطنت اعلي حضرت تثبيت شده، آن را متوقف کرده اي؟ وقتي من(عالي نسب) در واکنش به پرخاش ها و توهين هاي او با نهايت خونسردي پاسخ دادم که آري، چراکه آن زمان من به آينده ايران خوشبين بودم و اکنون ديگر نيستم، نعره هاي تهديدبار و توهين آميز سرلشکر کودتاچي به اوج رسيد.»
از سوي شركت نفت فلات قاره انجام شد:
اهدای قديمی ترين قطب نمای شناور ژاپنی به موزه های صنعت نفت
قطب نماي شناور، مخصوص كشتي هاي تداركاتي و مسافربري، ساخت كشور ژاپن و متعلق به سال 1976، از سوي شركت نفت فلات قاره به مديريت موزه ها ومركز اسناد صنعت نفت اهدا شد.
عبدالرضا محسني، رئيس روابط عمومي منطقه عملياتي لاوان با حضور در دفتر مديريت موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت، اين قطب نما را به نمايندگي از شركت نفت فلات قاره به موزه هاي صنعت نفت تقديم كرد .
وي گفت: اين قطب نما متعلق به شناورحريت بوده كه تحت مالكيت شركت نفت فلات قاره قرارداشته است. اين شناور از نوع شناور هاي عملياتي، تداركاتي و چند منظوره در سال 1982 از سوي كشور ژاپن توليد شد و حوزه عملياتي آن مناطق بندرعباس، خارک و سيري بوده و از پنج سال گذشته به علت قدمت زياد، فرسودگي و كمبود بودجه براي تعميرات، از ادامه فعاليت بازمانده و قرار است به همراه دو شناور ديگر، مورد بهره برداري موزه هاي صنعت نفت قرار گيرد.
محسني يادآورشد: اين قطب نما در يك جعبه چوبي و در مكاني كه كاپيتان كشتي حضور داشته، نصب بوده است و در تلاطم و موج هاي سهمگين دريا حالت ثابت داشته، به گونه اي كه كاپيتان و افسران كشتي با توجه به جهت هاي آن مي توانستند مسير را تشخيص دهند. شركت نفت فلات قاره، بخصوص منطقه عملياتي لاوان، همكاري چشمگيري در زمينه شناسايي، گردآوري و انتقال اشياي موز ه اي داشته اند، به گونه اي كه تاكنون بيش از يکصد شي موز ه اي به مديريت موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت اهدا كرد ه اند. از شاخص ترين اين اشيا مي توان به كپسول هاي نجات، شناور دريايي، فانوس، توربين، تجهيزات سرچاهي و... اشاره كرد.
کوتاه از موزه های نفت
اعضاي كارگروه موزه اختصاصي اكتشاف و توليد در مسجد سليمان از موزه پمپ بنزين دروازه دولت تهران بازديد كردند. در اين بازديد كه روز اول مهر صورت گرفت، اعضاي كارگروه موزه اختصاصي اكتشاف و توليد در مسجدسليمان از نزديك با بخش هاي مختلف موزه پمپ بنزين دروازه دولت تهران آشنا شدند. در شكل گيري موزه هاي مسجدسليمان، قرار است بخشي از اين موزه به اكتشاف و توليد نفت در مسجدسليمان اختصاص يابد. بر اين اساس كميته مشترك مديريت موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت با مديريت اكتشاف شركت ملي نفت ايران شكل گرفته است .
به كوشش مديريت موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت و به مناسبت هفته جهاني گردشگري، كارگاه آموزشي «با باك پر سفر كنيم» با هدف تحقق شعار سازمان جهاني گردشگري با محوريت آموزش، مهارت و اشتغال ، پنج شنبه 4 مهر در موزه پمپ بنزين دروازه دولت تهران برگزارشد. در اين كارگاه آموزشي كه با مشاركت اداره كل ميراث فرهنگي، گردشگري استان تهران و با حضور راهنمايان حوزه گردشگري شهر تهران برگزارشد، ضمن معرفي راهكارهاي سفر ايمن، كم هزينه و لذت بخش به علل شكل گيري و راه اندازي موزه پمپ بنزين دروازه دولت پرداخته شد .
مراسم كتابخواني در موزه پمپ بنزين دروازه دولت تهران كه روز سه شنبه دوم مهرماه برگزارشد، كتاب طهران قديم، نوشته جعفر شهري، از سوي ليلا كفاش زاده براي علاقه مندان و حضار در موزه پمپ بنزين دروازه دولت تهران خوانده شد .
كتاب طهران قديم در پنج جلد، به بررسي محلات قديم تهران، دروازه هاي شهر، ساکنان تهران، صاحبان مشاغل گوناگون، ضرب المثل هاي رايج، تکيه کلام ها، رويداد هاي محلي و... پرداخته است. اين کتاب در نوع خود، جامع ترين منبع براي بازشناسي تهران قديم است.