پنجمين کنگره نفت و نيرو با تاکيد بر ضرورت آينده نگري در صنعت نفت برگزار شد
بابک زنجانی سنج نداریم
مشعل- «آينده نگري فضاي کسب و کار در صنايع نفت و نيروي ايران با محوريت بخش خصوصي»، موضوع اصلي پنجمين کنگره راهبردي نفت و نيرو بود که وزير نفت درباره آن گفت «اگر از من سوال شود که آينده کسب و کار در صنعت نفت را به معناي عمومي آن چگونه مي بينم، مي توانم بگويم که در شرايط فعلي، کماکان ظرفيت هاي ما با توسعه و تحرک در حال حرکت است.»
از کنگره راهبردي نفت و نيرو به عنوان بزرگ ترين گردهمايي و هم انديشي نام برده مي شود که طبق اعلام مهدي ميرمعزي، رييس شوراي سياستگذاري آن، شاهد حضور بيش از 500 شرکت کننده از مديران و کارشناسان عرصه نفت و نيرو و 20 شرکت در بخش نمايشگاه بود. با اين حال اگر چه کنگره عنوان نيرو را هم پسوند خود داشت؛ اما مباحث صنعت نفت در آن غالب بود.
ميرمعزي، باشگاه نفت و نيرو را مردم نهاد، غيردولتي و غيرسياسي خواند که با استفاده از تجربه و دانش نخبگان و انتقال آن به کارآفرينان و تصميم گيران، در مسير ارتقاي مهمترين و استراتژيک ترين بخش هاي اقتصادي کشور يعني نفت و نيرو گام برخواهد داشت.
نخستين دوره کنگره نفت و نيرو مهر 94 برگزار شد؛ ايامي که شرايط کشور و بويژه صنعت نفت با اعلام توافق برجام همراه بود و فضاي مساعد بين المللي را براي سرمايه گذاري فراهم کرد. اين دوره اما با روزهايي همزمان است که صنعت نفت ايران در نوک حملات تحريم هاي بين المللي قرار دارد؛ اگر چه وزير نفت اعلام کرد که «هر چند سال يک بار ضربه هاي کشنده اي به صنعت نفت ايران وارد مي شود، تاکنون سعي کرديم از اين ضربه ها زنده بيرون بياييم و اين مشکل را حل کنيم. به هر حال تحريم ها بزرگ ترين ضربه ها را به صنعت نفت وارد مي کنند و جايگاه جهاني ما را کاهش مي دهند؛ گرچه ما مقاومت مي کنيم.»
با اين حال برآيند جلسه در روز نخست آن در مراسم افتتاحيه و موضوعات سخنرانان و همچنين پنل هاي تخصصي با نوعي آينده پژوهي و آينده نگري براي صنعت نفت کشور همراه شد. عمده سخنان از وزير نفت تا ديگر مسؤولان نفتي و کارشناسان اين حوزه بر موضوعاتي چون روند کاهشي ارزش نفت در سبد انرژي دنيا و روند افزايشي محبوبيت انرژي هاي تجديدپذير و همچنين تغيير مقتضيات جديد بازارهاي منطقه اي و بين المللي و ضرورت اتخاذ استراتژي هاي جديد در اين زمينه استوار بود. اينکه پيش بيني هاي مختلف از جايگاه رو به کاهش نفت در سال 2050 حکايت دارد، ما را به سمت سياست هاي نويني براي آينده سوق مي دهد.
بيژن زنگنه نيز در مراسم افتتاحيه پنجمين کنگره راهبردي و نمايشگاه نفت و نيرو در مرکز همايش هاي بين المللي صداوسيما با ابراز خوشحالي از حضور در ميان همکاران صنعت نفت و قدرداني از برگزارکنندگان اين کنگره، تغيير جغرافياي نفت را مورد اشاره قرار داد و با بيان اينکه در جغرافياي نفت، تغييرات بسيار مهمي اتفاق افتاده که در 10 سال گذشته قابل پيش بيني نبوده است، يادآور شد که کسي نمي توانست پيش بيني کند آمريکا به بزرگ ترين توليدکننده نفت جهان تبديل شود، کشوري که بزرگ ترين واردکننده بود، اکنون نه تنها بزرگ ترين توليدکننده نفت جهان شده، بلکه صادرات نفت، گاز و ميعانات گازي را آغاز کرده است. با وجود همه اينها، همچنان ظرفيت هاي بسيار مهم و فوق العاده اي در حوزه کشورهاي خليج فارس و توليدکنندگان سنتي براي توسعه و تحرک وجود دارد و نفت کماکان با آن معناي واقعي اش مي تواند محرک و پيشران اقتصاد ايران باشد.
وزير نفت با بيان اينکه در سال 83 چشم انداز 20 ساله براي کل صنعت نفت، همسو با چشم انداز 20 ساله کشور تهيه شد، تصريح کرد: اهداف کلان اين چشم انداز واقع گرايانه و قابل دسترس بود و همه ابعاد نفت در آن ترسيم شده بود. هم اکنون هم با کمي روزآمد کردن مي توان توقع داشت که آن اهداف تحقق يابد، گرچه کشورهاي منطقه بيکار ننشسته اند و در اين 15 سال پيشرفت هاي چشمگيري در همه زمينه ها داشته اند. بخش ديگري از سخنان زنگنه به زمينه هاي فعاليت بخش خصوصي در صنعت نفت اختصاص داشت که گفت: هم اکنون پيمانکاران EPC در صنعت نفت در حال گرفتن نقش غالب هستند؛ زيرا با توجه به نظام اجرايي نفت که نمي خواهد کار اماني انجام دهد و کارها را کوچک کند و حتي عمليات نگهداشت توليد را هم که اقدامي بود که هميشه به صورت اماني انجام مي شد و چند پيمانکار با هم کار مي کردند، هم اکنون اين نظام يک نظام EPC/EPD است که همه کارها را يک پيمانکار از آغاز زنجيره تا انتها انجام مي دهد و پرداخت هم تابع توليد است، نه فقط تابع پيشرفت فيزيکي طرح. زمينه هايي بسيار خوب و خوراک هاي باارزشي وجود دارد که مي توانيم با سرمايه گذاري در آنها زنجيره ارزش را تکميل و تا جايي که ممکن است، از خام فروشي پرهيز کنيم. وي درباره ساخت تجهيزات و بويژه سيستم هاي صنعتي مورد نياز صنعت نفت، با اشاره به پيشرفت ها و چالش هاي 10 قلم کالاهاي اولويت دار صنعت نفت گفت: بايد با برنامه ريزي هاي لازم اين کار را تقويت و تسريع کنيم. اين کار آثار مهمي بويژه در اين شرايط براي ايجاد اشتغال و اميد دارد. وزير نفت با بيان اينکه در قراردادهاي EPC/EPD تعدادي کالا به طور مشخص ذکر شده است که پيمانکاران مکلف هستند از داخل خريداري کنند، گفت: در بخش هاي زيادي هم تاکنون پيشرفت داشته ايم. آخرين آن ورق هاي مقاوم به اسيد و گاز ترش است که براي نخستين بار خطوط لوله در صنعت نفت با همکاري فولاد مبارکه و فولاد اکسين خوزستان براي خط لوله گوره - جاسک در حال ساخت است. سيستم هاي مورد نياز صنعت را بايد در داخل به صورت سيار (Skid Mounted) بسازيم. مانند واحدهاي بهره برداري و نمک زدايي يا واحدهاي فشارافزايي. اينها کار مهمي است که احتياج داريم و بايد به آن توجه شود. وي درباره بهينه سازي مصرف انرژي ادامه داد: اين موردي است که مي توانست با توجه به ماده 12 قانون رفع موانع توليد حجم عظيمي از کار و فعاليت را براي سازندگان و شرکت هاي خدمات مهندسي ايجاد کند. با توجه به مشکلاتي که در هدفمندي يارانه ها بود و اولويت دهي به هدفمندي يارانه ها و اختصاص منابع براي آن، اين کار تقريبا جز در بخش قراردادهاي بالادستي نفت (IPC و بيع متقابل) و مقداري هم در بخش گاز، متوقف شد که بايد به اين موضوع توجه ويژه شود. وزير نفت درباره شرکت هاي اکتشاف و توليد (E&P) ايراني گفت: وزارت نفت اسامي 16-15 شرکت را براي فعاليت در فعاليت هاي اکتشاف و توليد اعلام کرده است. اين شرکت ها مي توانند نقش بسزايي در آينده کسب وکار صنعت نفت داشته باشند. حتي در شرايط کنوني تحريم نيز اين شرکت ها مي توانند فعاليت خوبي داشته باشند.
به گفته زنگنه، هم اکنون فضايي باز براي صادرات فراورده هاي نفتي مانند نفت گاز، بنزين، نفت کوره و ... حتي نفت خام و ميعانات گازي وجود دارد.
وي به ابعاد بزرگ صنعت نفت اشاره کرد و ادامه داد: حضور بخش خصوصي در اين صنعت به سه عامل «توانمندي و ساختار مديريتي مناسب»، «توانمندي فناوري و تعامل» و «سرمايه کافي و توانمندي براي تجهيز منابع مالي از بازارهاي پولي و سرمايه» نياز دارد.
وزير نفت با اشاره به اينکه تأمين منابع و سرمايه در مقياس هاي بزرگ، يکي از نيازهاي بخش خصوصي ما براي حضور جدي در بخش بالادستي نفت و بازرگاني نفت است، اظهار کرد: تاکنون همه براي تأمين مالي دنبال صندوق توسعه بودند که اين ديگر جواب نمي دهد. ما بايد فکر کنيم چطور مي توانيم منابع را تأمين کنيم و کمتر به اين موضوع فکر شده است. ما مقداري در نحوه پرداخت به پيمانکاران در طرح هاي EPC/EPD تغيير ايجاد کرديم، حتي بعضي از پيمانکاران بزرگ ما قادر نيستند خود را با اين رويه هماهنگ کنند.
زنگنه با اشاره به اينکه مي دانم پيمانکاران مشکلاتي دارند، افزود: لازم مي دانم از هر کسي که چرخي را در اين کشور به گردش در مي آورد، تشکر کنم و مشخص است که اين کار با چه مشکلات و مشقت هايي همراه است؛ اما به هر حال نمي توان براي تأمين مالي فقط به دولت اتکا کرد و وزارت نفت در صورتي در تأمين مالي به پيمانکاران کمک مي کند که خودشان نيز مقداري آورده داشته باشند.
وي با اشاره به رقم هاي بالا در قراردادهاي فروش نفت ادامه داد: قيمت فروش کوچک ترين محموله نفتي حداقل 50 ميليون دلار است و وزارت نفت نمي تواند به راحتي به کسي اعتماد کند. من بابک زنجاني سنج ندارم، در نتيجه بايد در فروش محموله هاي نفتي احتياط کنيم. بايد درباره ايجاد راهکارهاي ابتکاري براي بزرگ کردن اندازه شرکت ها يا متشکل کردن آنها يا همکاري آنها با يکديگر و تجهيز منابع آنها و استفاده از پول هايي که در جامعه است، بيشتر تفکر شود.
کارهاي بزرگي انجام شده
زنگنه به دستاوردهاي صنعت نفت در سال هاي سخت اشاره و تصريح کرد: من نياز کشور را بسيار بيشتر از دستاوردهاي کسب شده تاکنون مي دانم. کارهاي بزرگي انجام شده، اما بايد متناسب با آنچه داريم و نياز به يک صنعت خوب و روزآمد، بيشتر کار کنيم.
وي با بيان اينکه طرح هاي IPC با شرکت هاي داخلي و خارجي پيش مي رود، اظهار کرد: ما محوريت کارمان را طرح هاي EPC/EPD گذاشته ايم که حدود 6 ميليارد دلار هزينه آن است. 6 هزار ميليارد تومان تاکنون قرارداد بسته ايم و در هفته هاي آتي 10 هزار ميليارد تومان ديگر قرارداد بسته خواهد شد. اينها قراردادهايي است که ما پرداخت هايش را نقدي انجام مي دهيم و تنها تفاوتي که با قراردادهاي قبلي دارد، اين است که ما تنها براساس پيشرفت فيزيکي پرداخت نداريم و در صورت رسيدن به شاخص هاي مدنظر ما پرداخت صورت مي گيرد.
وزير نفت، مهم ترين طرح هاي جمع آوري گازهاي مشعل را ان جي ال هاي 3100، 3200، خارگ و پالايش گاز بيدبلند خليج فارس عنوان کرد و گفت: در اين زمينه دو قرارداد که با هلدينگ مارون و خليج فارس امضا شده، حدود 7.5 ميليارد دلار در اين زمينه سرمايه گذاري شده است. تا سال 1400 بيش از 95 درصد گازهاي همراه نفت جمع آوري و به عنوان خوراک به پتروشيمي ها تحويل مي شود.
در ميدان گازي پارس جنوبي حرکت بزرگي کرديم و انشاءالله تا اواخر امسال يا اوايل سال آينده همه بخش دريايي 27 فاز پارس جنوبي پايان مي يابد و پالايشگاه فاز 14 نيز سال 1400 تکميل مي شود.
چيني ها دوستانه کنار رفتند
زنگنه با اشاره به اينکه عمليات طرح توسعه فاز 11 پارس جنوبي امسال آغاز مي شود، افزود: ما مي خواستيم اين کار را به دليل استفاده از فناوري فشارافزايي در دريا با شرکت فرانسوي توتال انجام دهيم که متأسفانه در اعمال تحريم ها، هم توتال و هم شرکت سي ان پي سي آي چين کنار رفتند. حرفشان هم دوستانه بود و ما هيچ بحث و دعوايي با يکديگر نداشتيم. شرايط تحريم به گونه اي بود که آنها نمي توانستند و نمي خواستند؛ فکر مي کردند نمي توانند کار کنند و به هر حال کنار رفتند. وزير نفت با بيان اينکه وضع ما در فازهاي ميدان گازي پارس جنوبي بسيار خوب است، ادامه داد: امسال تا آخر سال روزانه حدود 70 ميليون مترمکعب گاز شيرين از اين فازها وارد شبکه خواهيم کرد.
زنگنه با اشاره به انعقاد قرارداد توسعه ميدان مشترک بلال ادامه داد: قرارداد ميدان مشترک فرزاد A نيز در ماه هاي آتي بسته خواهد شد. تقريباً برنامه و تعهد وزارت نفت درباره ميدان هاي مشترک به انجام مي رسد.
وي با بيان اينکه کارهاي بزرگي در ميدان هاي مشترک غرب کارون انجام شده است، گرچه نمي توانيم اصل طرح هاي عمده اي را که براي افزايش بازيافت داشته باشيم، اجرا کنيم، افزود: در اين ميدان از 70 هزار بشکه توليد در سال 92 هم اکنون به ظرفيت توليد بيش از 350 هزار بشکه رسيده ايم و همچنان اين روند با حفاري چاه ها و احداث واحدهاي توليد و فرآورش در ميدان هاي غرب کارون ادامه خواهد داشت. وزير نفت با بيان اينکه هم اکنون نزديک به 95 درصد کل کشور تحت پوشش گاز قرار دارند، تصريح کرد: کار عظيمي در بخش گازرساني شهري و روستايي انجام شده که همه هزينه آن از محل صرفه جويي در مصرف فراورده هايي که با گاز جايگزين شدند، تأمين شد. اين کار اشتغال بالايي را ايجاد کرد و از نظر محيط زيستي نيز بسيار مهم بود.
پيوند باشگاه نفت و نيرو و استارت آپ
وزيرنفت با بيان اينکه يکي از جوان ترين تيم هاي تاريخ صنعت نفت بر مبناي شايسته سالاري در مديريت صنعت نفت مستقر شده است، تصريح کرد: اين موضوع در حال گسترش است و اميدوارم اين مديريت به طور کامل به نسل جديدي از مديران جوان شايسته منتقل شود.
زنگنه با تأکيد بر حمايت صنعت نفت از شرکت هاي دانش بنيان و استارت آپ و استفاده حداکثري از ظرفيت هاي اين شرکت ها ادامه داد: مدت زيادي است که براي اين موضوع و گسترش آن زمان گذاشته ام و وزارت نفت به طور جدي دنبال اين موضوع است؛ البته ممکن است زمان بر باشد، اما به هر حال منطقه وسيعي در ري به اين موضوع اختصاص داده شده و هم اکنون در حال طراحي معماري و تجهيز آن هستيم. وي با بيان اينکه روزي که باشگاه نفت و نيرو تشکيل شد، فکر مي کرديم محلي براي اين است که چندصدسال تجربه مديريتي، فني و کارشناسي را در خودش جاي مي دهد که به صورت رايگان تجربه هاي خود را به کل کشور عرضه کند، اظهار کرد: اکنون که فکر مي کنم، اينها همه مشاوران خوبي براي شرکت هاي شتاب دهنده، استارت آپ و دانش بنيان هستند که بايد اين موضوع را در دستور کار قرار دهيم و از توانمندي هاي اين باشگاه و اعضايش استفاده کنيم.
وزير نفت گفت: شناخته شدن مديران و کارشناسان باارزش باشگاه نفت و نيرو مي تواند بسيار کارساز باشد و انشاءالله حرکت مهمي براي توليد ارزش بر مبناي دانش و فهم، نه فقط سخت افزار انجام گيرد و از اين موضوع حداکثر استفاده را ببريم.
اين کنگره در ادامه با سخنراني در موضوعات مختلف همراه بود که در صفحه بعد مي آيد.