گاز صلاح جدید آمریکا در جنگ نرم
به گزارش نشريه نشنال اينترست، طبق گزارش «بخش دوم چهار سالانه انرژي» منتشر شده در ژانويه 2017 از سوي وزارت انرژي آمريکا، آلودگي هاي گاز کربنيک اين کشور از بخش توليد برق و ديگر بخش هاي اقتصاد آمريکا از سال هاي 2006 تا 2014 ميلادي 61 درصد کاهش داشته که مهمترين دليل آن استفاده از گاز به جاي زغال سنگ در توليد برق است. اين ارقام مطلوب مي تواند در سطح جهاني نيز براي کمک به کاهش آلودگي در کشورهايي همچون چين، هند و قاره آفريقا نيز مورد الگوبرداري قرار گيرند.
آمريکا اکنون از گاز تبديل شده به ال ان جي که در ايالت هايي همچون تگزاس، داکوتاي شمالي و پنسيلوانيا توليد مي شوند، براي ايجاد تحولات ژئوپوليتيک استفاده مي کند. کاهش قيمت ال ان جي، توانايي روسيه را براي استفاده از دارايي هاي انرژي خود به عنوان سلاح براي ماجراجويي هاي خود در اوکراين، آسياي ميانه و خاورميانه، کاهش مي دهد.
استفاده از صادرات ال ان جي، روشي است که آمريکا با استفاده از آن، از قدرت نرم انرژي براي ايجاد تحول اقتصادي و ژئوپوليتيک در جهان استفاده مي کند. اين صادرات در مه سال 2019 ميلادي به رقم بي سابقه چهار ميليارد و 700 ميليون فوت مکعب در روز رسيد و آمريکا را به سومين صادرکننده بزرگ گاز در جهان تبديل کرد. اضافه شدن چهار مجموعه تبديل گاز به ال ان جي با مجموع ظرفيت توليد روزانه دو ميلايرد و 400 ميليون فوت مکعب گاز از ماه نوامبر سال 2018 ميلادي تاکنون، منعکس کننده اين قدرت جديد است.
کشورهاي داراي ظرفيت بالاي ال ان جي مي توانند بدون استفاده از ارتش، سرنوشت ملي خود را متحول کنند و مسير سياست خارجي و برنامه هاي مربوط به امنيت ملي خود را تغيير دهند. سازوکارهاي اقتصادي انرژي مي تواند بر قدرت نظامي غلبه کند، زيرا همه به توليد برق که با صادرات سوخت پاک گاز به دست مي آيد، نياز دارند.
اروپا و به ويژه آلمان، از مناطقي است که قدرت نرم و متقاعد کننده ال ان جي، سازوکارهاي قاره اي را تغيير مي دهد. طبق اعلام اداره اطلاعات انرژي آمريکا، در نيمه نخست سال 2019 ميلادي، حدود 40 درصد از صادرات ال ان جي آمريکا براي نخستين بار روانه اروپا شد. اين مسئله، يک رويکرد قدرت نرم براي مقابله با گرايش آلمان به ساخت خط لوله نورداستريم 2 با حمايت روسيه است که آمريکا و برخي کشورهاي اروپايي به شدت با آن مخالف هستند.
افزون بر آن، اين خريد نوظهور ال ان جي آمريکا در اروپا يک برگ برنده ديگر است که مي تواند در برابر رويگرداني ترکيه از ناتو و خريد سامانه موشکي ضد هواپيمايي اس-400 روسيه، به کار گرفته شود. اين مسئله همچنين مي تواند به عنوان عاملي بازدارنده ضد کشتي هاي ترکيه استفاده شود که به شکلي روز افزون به سواحل قبرس نزديک مي شوند و تلاش مي کنند براي اکتشاف نفت و گاز در آنجا اقدام کنند. دولت جديد يونان به تازگي اعلام کرده است که اين تلاش هاي ترکيه، امنيت کل منطقه درياي مديترانه را به خطر مي اندازند.
فشار و راهکارهاي ديپلماتيک (بدون شليک گلوله و يا تحريم هاي فلج کننده) فرصت هايي است که قدرت نرم ال ان جي در اختيار کشورهاي کوچک و بزرگ مي گذارد. با توجه به اين که آمريکا از سال 2017 ميلادي به بزرگترين توليدکننده نفت و گاز در جهان تبديل شد، ال ان جي فرصت هايي براي اين کشور ايجاد مي کند که در دوران جنگ سرد و زماني که آمريکا با روسيه بر سر برتري جهاني رقابت مي کرد، آمريکايي ها رؤياي آن را در سر مي پروراندند.
ريشه پيروزي بر روسيه در استفاده از نفت و گاز به عنوان سلاح، مي تواند به سال 2009 ميلادي باز گردد که در آن زمان توليد گاز آمريکا از توليد گاز روسيه پيشي گرفت. شرکت هاي روس که دولت روسيه در آنها نقش بسيار مهمي دارد، يعني شرکت هاي روسنفت و گازپروم، ضربه سختي را تحمل کرده اند و اين به آن معناست که آنها ديگر قدرت مطلق براي دستکاري قيمت ها در آسياي مرکزي و اروپا را در هر زمان مطلوب براي دولت روسيه، در اختيار ندارند.
براي نمونه، در آغاز فصل تابستان امسال، شرکت پي جي ان آي جي لهستان، نخستين محموله صادراتي ال ان جي را از شرکت شنيرانرژي آمريکا در يک پايانه ال ان جي در لهستان تحويل گرفت. طبق قرارداد بلند مدت دو شرکت که در نوامبر 2018 ميلادي امضا شد، حدود 39 ميليارد متر مکعب گاز در بيست و چهار سال آينده تحويل خواهد شد.
پيوتر وژنياک، رئيس هيات مديره پي جي ان آي جي در اين باره مي گويد: مجموع قراردادهاي ما با تأمين کنندگان آمريکايي شامل 9 ميليارد مترمکعب گاز در سال مي شود که بيش از واردات ما از روسيه است؛ چنين حجمي امنيت انرژي لهستان را تقويت مي کند، همچنين به ما فرصت مي دهد در معاملات ال ان جي در جهان مشارکت داشته باشيم.
اين مسئله امکان تقويت روابط انرژي ميان آمريکا و هلند را افزايش مي دهد بدون آن که تنش هاي نظامي ناشي از حرکت ناتو ضد روسيه را در بر داشته باشد. به جاي اين کار، آمريکا جلوي دخالت انرژي روسيه در امور داخلي و يا توسعه اقتصادي لهستان را مي گيرد.
امنيت جهاني و سياست خارجي اتحاديه اروپا ضد ال ان جي روسيه نيز در سال ها و دهه هاي آينده شتاب خواهد گرفت. طبق اعلام مؤسسه مشاوره وود مکنزي انتظار مي رود سرمايه گذاري هاي جديد در پروژه هاي نفت و گاز در سال 2019 ميلادي پنج برابر شود. حتي بازيگر کوچکتر ژئوپوليتيک همچون مکزيک، تلاش مي کند از طريق شرکت دولتي پيمکس توليد گاز خود را 50 درصد افزايش دهد.
سوخت هاي فسيلي در خط مقدم رقابت هاي مربوط به قدرت نرم، امنيت ملي و رشد اقتصادي براي بازارهاي قديمي و نوظهور خواهد بود. در بحبوحه جنگ تجاري آمريکا ضد چين و ديگر اقدام هاي اين کشور، بازارهاي گاز طبيعي بيش از هر زمان ديگري تحت تأثير تصميم هاي آمريکا خواهند بود.
اين قدرت محقق شده است، زيرا واردات خالص نفت و گاز آمريکا تثبيت شده يا کاهش يافته است اما افزايش صادرات ال ان جي دريچه ديگري براي ورود آمريکا به بازارهاي انرژي جهان گشوده است. اين مسئله بازارهاي جهاني ال ان جي را متوازن مي کند، موجب ثبات مي شود و تجارت جهاني انرژي جهان را در جهت قدرت نرم پيش مي برد.
نمايشي از تعامل ال ان جي و قدرت نرم در جهان در حال اجرا شدن است که روابط بين الملل را درگير مي کند. ال ان جي جلوي جنگ هاي بزرگ را مي گيرد و اين مسئله يک جنبه مهم اقتصادي و انساني انرژي است که افراد، شرکت ها و دولت هاي کمي اين روزها به آن توجه مي کنند.
مترجم: يحيي احمدي