اهداف مخزني جديد در مجاورت ميدان گازي پارس جنوبي
قراردادهای توسعه گازی میدان بلال امضا شد
مشعل صنعت نفت کشور در ايامي که سخت ترين دوره تحريمي را تجربه مي کند و شرايط کشور به تعبير رئيس جمهور از دوران جنگ هم سخت تر است، شاهد قرارداد مهم توسعه ميدان گازي بلال بود که بين شرکت نفت و گاز پارس و گروه پتروپارس به امضا رسيد. تحرک، پويايي و توقف ناپذيري از کليدواژه هاي سخنان وزير نفت در مراسم امضاي قرارداد توسعه ميدان گازي بِلال بود تا بر اين موضوع صحه بگذارد که با وجود تکرار تحريم ها، توسعه صنعت نفت ادامه دارد. توقف صادرات نفت ايران و به تبع آن چرخه اقتصاد، حداقل خوابي است که آمريکا با اعمال تحريم ها براي ايران ديده است؛ حالا اما صادرات تداوم دارد و صنعت نفت نيز همچنان مسير توسعه را دنبال مي کند.
اهميت امضاي قرارداد توسعه ميدان گازي بلال در اين بخش از سخنان وزير نفت کشور خلاصه شد که ««ما مي خواهيم با جهان ارتباط و همكاري داشته باشيم؛ اما اگر بخواهند ما را متوقف كنند، ما ملتي قوي هستيم و قوه خلاق خود را به كار مي گيريم و پيش مي رويم.» ميدان گازي بِلال در بخش شرقي ميدان مشترک پارس جنوبي و در 90 کيلومتري جنوب غربي جزيره لاوان واقع شده است. با اجراي کامل طرح توسعه ميدان گازي بلال، افزون بر افزايش ظرفيت توليد گاز کشور، زمينه هاي اشتغال گسترده بويژه در استان هرمزگان ايجاد مي شود و بازار کار مناسبي براي پيمانکاران و سازندگان تجهيزات داخلي به وجود خواهد آمد. اين طرح به تاييد شوراي اقتصاد رسيده و از محل سرمايه صندوق توسعه ملي تامين مي شود.
بهره برداري و تکميل ظرفيت توليد از اين ميدان، برداشت روزانه 500 ميليون فوت مکعب گاز ترش و 15 هزار بشکه ميعانات گازي را محقق خواهد کرد که با ارسال از طريق خط لوله به سکوي C فاز 12 و انتقال به ساحل کنگان پس از شيرين سازي در پالايشگاه فاز 12 پارس جنوبي به خط سراسري گاز تزريق مي شود.
مطابق مفاد قراردادي که به امضا رسيد، شرکت پتروپارس موظف است طي 34 ماه، حفاري در مجموع 8 حلقه چاه توليدي شامل يک حلقه چاه توصيفي – اکتشافي با هدف توصيف و توليد لايه هاي گازي مربوط به همراه حفر يک حلقه چاه Learning و 6 حلقه چاه توسعه اي، ساخت و نصب يک جکت سرچاهي چهارپايه، ساخت و نصب يک عرشه با ظرفيت توليد روزانه 500 ميليون فوت مکعب گاز غني و احداث يک رشته خط لوله به طول تقريبي 20 کيلومتر به همراه نصب کابل فيبر نوري را انجام دهد.
همچنين پيمانکار مسؤوليت راهبري، مديريت و يكپارچه سازي قرارداد، انجام مطالعات مخزني، طراحي حفاري و تهيه اسناد مناقصات فرعي را به عهده خواهد داشت كه با هدف استفاده حداكثري از ظرفيت ها و توانمندي شركت هاي داخلي در اجراي پروژه هاي مشابه، نسبت به برگزاري مناقصات فرعي با رعايت آيين نامه معاملات شركت ملي نفت ايران و تحت نظارت و تأييد كامل كارفرما اقدام خواهد کرد.سقف هزينه سرمايه اي اين طرح مبلغ 440 ميليون دلار پيش بيني شده و تأمين اعتبار آن به عنوان فاز نخست طرح جامع توسعه بخش شرقي ميدان گازي پارس جنوبي از محل صندوق توسعه ملي انجام خواهد شد.
از ميدان بلال بيشتر بدانيم
کشف مخازن نفتي ميدان بلال به سال 1346 بازمي گردد و توسعه لايه هاي نفتي اين ميدان اواخر دهه 70 شمسي در قالب قرارداد بيع متقابل با شرکت توتال فرانسه صورت گرفت و در سال 1381 توليد نفت از آن آغاز شد. در حال حاضر روزانه حدود 10 هزار بشکه نفت خام از اين ميدان توليد مي شود. اثبات وجود گاز در لايه هاي گازي ميدان بلال نيز در سال 1383 و پس از حفر اولين چاه اکتشافي گازي از سوي مديريت اکتشاف شرکت ملي نفت ايران انجام شد و متعاقب آن برنامه ريزي براي توسعه لايه هاي گازي در دستور کار قرار گرفت.
اهميت توسعه مخزن بلال چيست؟
طرح توسعه بخش شرقي ميدان گازي بلال
با توجه به ظرفيت مازاد فراورشي و پالايشگاهي موجود در فاز 12 ميدان گازي پارس جنوبي به عنوان شرقي ترين بلوک مخزني و در عين حال بزرگ ترين فاز توسعه اي ميدان، به منظور استفاده بهينه از اين ظرفيت و بهره برداري حداکثري از تاسيسات موجود، تدوين طرح جامع توسعه بخش شرقي ميدان گازي پارس جنوبي در اولويت اجرايي قرار گرفت. در اين زمينه، ساختارهاي مخزني يلدا و بلال به عنوان اهداف مخزني جديد با احتمال بالاي وجود هيدروکربور شناسايي و معرفي شد.
با توجه به ارتباط مخزني ميدان گازي بلال به ميدان مشترک گازي پارس جنوبي و وجود ظرفيت مازاد فراورشي در تاسيسات سکوي C 12 ميدان پارس جنوبي که قابليت توليد روزانه يک ميليارد فوت مکعب گاز را داراست، پيشنهاد شرکت نفت و گاز پارس در خصوص توسعه و توليد از ميدان گازي بلال و انتقال گاز اين ميدان به سکوي C 12 و سپس پالايشگاه هاي پارس جنوبي به عنوان فاز نخست طرح جامع توسعه بخش شرقي ميدان گازي پارس جنوبي، به تاييد هيات مديره شرکت ملي نفت ايران رسيد.
اين به آن معناست که اقدام هاي توسعه اي در پارس جنوبي توقف پذير نيست و شناسايي اهداف مخزني جديد در مجاورت ميدان گازي پارس جنوبي از جمله برنامه هاي در حال انجام از سوي وزارت نفت در اين نقطه مهم است. روندي که پس از حفر اولين چاه اکتشافي در ميدان عظيم و مشترک گازي پارس جنوبي در سال 1370 و مشخص شدن گستره وسيع اين ميدان توسعه آن در قالب فازهاي مختلف و با هدف دستيابي به نرخ توليد روزانه 29 ميليارد فوت مکعب گاز غني از سال 1376 از سوي شرکت نفت و گاز پارس آغاز شد. به همين منظور و براي دستيابي به اين مهم، ميدان پارس جنوبي، بلوک بندي و در قالب فازهاي مختلف طي 22 سال توسعه يافت. اکنون با گذشت 22 سال از آغاز توسعه ميدان گازي پارس جنوبي 290 حلقه چاه وارد مدار توليد و 31 سکوي بهره برداري در فاصله 90 تا 110 کيلومتري ساحل عسلويه و کنگان راه اندازي و براي انتقال گاز غني توليد شده 3 هزار کيلومتر خط لوله دريايي احداث و راه اندازي شده است. همگام با توسعه بخش دريايي اين ميدان، احداث و راه اندازي 13 پالايشگاه گازي، بخش ديگري از ماموريت شرکت نفت و گاز پارس بوده است.
در سال هاي اخير، فرايند توسعه اين ميدان شتاب بيشتري يافته است. به نحوي که توليد تجمعي از ميدان به هزار و 450 ميليارد مترمکعب گاز غني با ارزش 260 ميليارد دلار رسيده و در حال حاضر ظرفيت توليد از اين ميدان نسبت به سال 92، دو برابر افزايش يافته است. به گونه اي که در حال حاضر از ميدان مشترک پارس جنوبي حدود 75 درصد گاز مصرفي کشور تامين مي شود.
با نزديک شدن به توسعه ميدان، حفظ و نگهداشت توليد به عنوان مهمترين اولويت در دستور کار شرکت نفت وگاز پارس قرار گرفته است. مهمترين اقدام صورت گرفته در اين زمينه انجام مشبک کاري تکميلي و اسيدکاري گسترده چاه هاي توليدي است که به عنوان مثال انجام اين عمليات در فازهاي يک تا پنج ميدان، افزايش دوره توليد پايدار به ميزان دو سال را به همراه داشته است.
با هدف حفظ و نگهداشت توليد از ميدان پارس جنوبي و بهره برداري بهينه از ظرفيت هاي ايجاد شده و تاسيسات موجود در سال هاي آينده، با هدف حفظ توليد 800 ميليون مترمکعب گاز در روز آغاز شده که از جمله مي توان به حفر چاه هاي infill، افزايش تعداد خطوط لوله دريايي، توسعه نواحي خارج از محدوده بلوک بندي شده فعلي، نصب ايستگاه هاي تقويت فشار و شناسايي اهداف مخزني جديد در مجاورت ميدان گازي پارس جنوبي اشاره کرد. ميدان هاي مورد نظر براي تحقق اين هدف شامل توسعه هاي آتي ميدان بلال، يلدا و نواحي شمالي ميدان پارس جنوبي است که اکنون قرارداد توسعه يکي از آنها به ثمر رسيده است.