گفت وگوي «مشعل» با مدير هماهنگي و نظارت بر توليدشرکت ملي گاز ايران درباره همکاري هاي ايران و اروپا
تنوع محصولات د ر پالايشگاه هاي گاز
توليد گاز امسال 20د رصد افزايش مي يابد
مشعل مهدي مهرابي اجراي طرح هاي توسعه اي صنعت گاز در برنامه ششم توسعه به 72 هزار ميلياردتومان نيازمنداست و در سال هاي گذشته با هدف تامين منابع مالي، در اجراي اين طرح ها رويکردهايي تازه اتخاذ شدتا بخشي از مشکلات سرمايه اي پروژه هاي صنعت گاز حل و فصل شود. بهره گيري از بند«ق» تبصره 2 قانون بودجه سال 93، قانون رفع موانع توليدو سرمايه گذاري بخش خصوصي در قالب قراردادهاي BOT را مي توان از رويکردهاي نوين مالي برشمردکه از سوي دولت براي تامين منابع مالي اجراي پروژه ها اتخاذ شده است. افزون بر سرمايه گذاري بخش هاي دولتي و خصوصي کشور، توسعه صنعت گاز به سرمايه گذاري خارجي نيز نيازمنداست تا علاوه بر تامين مالي پروژه ها، از دانش فني روز شرکت هاي بزرگ دنيا نيز بهره مندشويم. در ادامه، گفت وگوي «مشعل» را با غلامرضا بهمن نيا، مدير هماهنگي و نظارت بر توليدشرکت ملي گاز ايران، در خصوص، همکاري ايران با شرکت هاي اروپايي در حوزه توسعه پالايشگاه ها، افزايش توليدو کيفيت محصولات شرکت هاي پالايشي مي خوانيم.
آيا در خصوص همکاري هايي مشترک با شرکت هاي اروپايي مذاکراتي داشته ايد؟
بله. شرکت هايي از جمله تکني مونت ايتاليا، سفره گس فرانسه، باسف و زيمنس آلمان و... آمادگي خودرا براي همکاري با صنعت پالايش گاز و سرمايه گذاري در اين حوزه اعلام کرده اند. اين شرکت ها علاقه مندهستنددر توسعه پالايشگاه ها، تنوع محصول و افزايش کيفيت محصولات با ايران همکاري کنند. بايسته است مشارکت و سرمايه گذاري شرکت هاي خارجي را در پروژه ها جدي بگيريم و آن را به طور ويژه دنبال کنيم. زماني که اين شرکت ها واردصنعت مي شوند، با خوددانش فني روز مي آورند. شرکت هاي خارجي نه تنها با خودفناوري مي آورندبلکه دانش فني روز خواهندآوردکه به آن نياز داريم.
آيا برجام در توسعه همکاري ها نقش داشته است؟
باور دارم که پس از برجام، اتفاقات خوبي در کشور رخ داد. در نخستين گام، شرکت هاي خارجي به ايران آمدندو بسيار هم با عطش ورودکردند. بسيار علاقه مندهستندو گام هايي برداشته اندکه نشان مي دهدآمده اندکه بمانندو سال هايي را که حضور نداشتند، جبران کنند. البته آمدن هاي اين شرکت ها ما را در شرايطي قرار ندادکه بي محابا واردعمل شويم و سفره اي براي آنها پهن کنيم بلکه همکاري ما با اين شرکت ها بر مبناي انتقال دانش و فناوري به کشور، مشارکت با شرکت هاي داخلي، توليدمشترک در ايران، يادگيري، خودکفايي بنا شده است. به عنوان مثال، شرکت باسف آلمان در نخستين مذاکرات براي صادرات موادشيميايي پرمصرف ايران اعلام آمادگي کردو اين در حالي است که در مذاکرات تاکيدکرديم اين کشورها مي بايدتوليدرا با همکاري شرکت هاي ايراني و در داخل کشور انجام دهند. ناگفته نمانددر 12 سال گذشته، بخش قابل توجهي از موادشيمايي بومي سازي شده و زماني که شرکت هاي خارجي از شرکت هاي داخلي بازديدمي کردند، دريافتندکه در طول اين مدت به چه سطحي از فناوري دست يافته ايم. در مجموع چندبرنامه بزرگ در حوزه توسعه دانش و فناوري را با اين شرکت ها برنامه ريزي کرده ايم و به نظر مي رسدعصر جديدهمکاري هاي مشترک ايران و اروپا آغاز شده است.
آيا در بخش هاي توليد، محيط زيست، مديريت انرژي کربن و... از شرکت هاي بزرگ الگوبرداري کرده ايد؟
در برنامه «توسعه پايدار» بحثي با عنوان مديريت انرژي و کربن لحاظ شده که بخش زيست محيطي آن از هميشه چشمگيرتر و مهمتر است. صنعت پالايش گاز در مجموعه مديريت هماهنگي و نظارت بر توليدگاز با تدوين گزارش هاي داوطلبانه پايداري که مبتني بر دستورالعمل ها و روش هاي مدون انجمن بين المللي توليدکنندگان نفت و گاز (IOGP) است، مي تواندخودرا در مقابل ديگر شرکت هاي بزرگ دنيا قرار دهدتا بتواندارزيابي کندو همگام بودن خودرا در مسير انجام تعهدات و مسئوليت هاي اجتماعي روشن تر کند. زماني که در موردمديريت انرژي و مشعل سوزي صحبت مي شود، نمي توان از محور محيط زيست غافل شد. به هرحال مردم، ذينفع کليدي ما هستندو در مقابل انسان ها مسئول هستيم. اين موضوع، يکي از پايه هاي اساسي مسئوليت هاي اجتماعي نيز به شمار مي آيد. در شرکت هاي پالايشي، هر فعاليتي که در حوزه انرژي و مشعل سوزي انجام دهيم، عملا يک گام در مسير مسئوليت هاي اجتماعي برداشته ايم. از سوي ديگر شرکت ملي گاز ايران براي نخستين بار اقدام به تهيه گزارش هاي پايداري خوددر بازه زماني سال هاي 2015-2016 کرده است. در قالب اين گزارش اعلام شده که به همه تعهدهاي خوددر توسعه پايدار به ويژه محيط زيست پايبنداست. اين پروژه هم اکنون در جريان بوده و نخستين گزارش آن از طريق مديريت برنامه ريزي در حال تدوين است. اميدوارم با ارائه اين گزارش، عملکردها براساس شاخص هاي جهاني و يکسان بررسي و فرصت بهينه کاوي به وجودبيايد.
تامين پايدار خوراک از چالش هاي شرکت هاي پالايشي به شمار مي آيد. براي حل اين چالش، چه برنامه هايي تعريف شده است؟
شرکت نفت و گاز پارس اعلام کرده که با نصب کمپرسورهاي جديدروي سکوها، برنامه بلندمدتي براي افزايش توليدو افزايش فشار مخازن پارس جنوبي دارد. از سوي ديگر، در شرکت نفت مناطق مرکزي نيز، طرحي 10 ساله براي افزايش پايدار خوراک در همه مخازن گازي (به غير پارس جنوبي) تدوين شده و در حال انجام است. همه اين فعاليت ها در حال پيگيري است و اميدواريم براساس برنامه ها پيش برودو باعث تامين پايدار پالايشگاه ها خوراک شود. جلسه اي نيز با حضور مهندس زنگنه، وزير نفت، در خصوص شرکت پالايش گاز ايلام داشتيم و ايشان دستور ويژه دادتا با حفر چاه هاي جديد، تا دو سال آينده تامين خوراک ايلام به ميزان 2/10 ميليون مترمکعب برسد. از طرفي، به شرکت ملي گاز ايران نيز دستور دادندتا توسعه فاز دوم اين پالايشگاه را اجرايي کند. براي تامين خوراک شرکت پالايش گاز بيدبلندنيز، برنامه ريزي شده است. اين پالايشگاه هم اکنون بخشي از خوراک خودرا از NGL ها دريافت مي کندو در آينده، شرايط براي دريافت خوراک از ميدان دالان نيز فراهم مي شود.
در خصوص حجم فرآورش گاز و محصولات جانبي در پالايشگاه ها نيز گزارشي ارائه کنيد.
در مجموع امسال شاهدافزايش 20 درصدي فرآورش گاز خواهيم بود. براساس برنامه هاي تعريف شده، امسال بيش از 90 ميليون مترمکعب در روز به ظرفيت توليدگاز افزوده مي شودو آمادگي پالايش اين مقدار گاز را داريم. امسال خواهيم توانست در پالايشگاه هاي جديد، اين ميزان گاز اضافي را دريافت و فرآورش کنيم. با توجه به برنامه هاي توسعه پارس جنوبي در سال 95 و اقدام هايي که در خصوص افزايش حجم فرآورش ديگر پالايشگاه ها داشتيم، با رشدگاز توجهي در توليدروبه رو بوديم. سال 94 به طور ميانگين روزانه 606 ميليون مترمکعب گاز در کشور فرآورش شدکه اين مقدار در سال 95 به 640 ميليون مترمکعب در روز رسيد. در سال 94 در مجموع، 180 ميلياردمترمکعب گاز فرآورش شدو اين مقدار در سال 95 با 16 درصدافزايش به 209 ميلياردمترمکعب رسيده است. با توجه به برنامه هاي تعريف شده و پيش بيني هاي انجام شده، حجم فرآورش گاز در سال 96 با 20 درصدافزايش همراه خواهدبود. در توليداتان به عنوان خوراک اصلي پتروشيمي که ارزش افزوده بسيار بالايي دارد، از سال 94 تا 95 شاهدبيش از 62 درصدافزايش بوده ايم؛ به گونه اي که از يک ميلياردو 43 ميليون تن در سال 94 به دو ميلياردو 32 ميليون تن در سال گذشته رسيده است. همچنين در سال 94، دو ميليون و 480 تن گاز مايع توليدشدکه اين مقدار با 10 درصدافزايش در سال 95 به دو ميليون و 700 هزار تن رسيد. در سال 94، به ترتيب 30 ميليون و 56 هزار مترمکعب ميعانات گازي و يک ميليون و 60 هزار تن گوگردتوليدشده که اين محصولات به ترتيب در سال 95 به 32 ميليون و 600 هزار مترمکعب و يک ميليون و 160 هزار تن رسيده است.
در بخش شاخص هاي عملکردي چه تغييراتي داشته ايد؟
زماني که در خصوص توليدصحبت مي شودبايددرباره دو شاخص مهم «قابليت اطمينان» و «قابليت دسترسي» نيز صحبت کنيم. قابليت اطمينان يعني اينکه شما چه ميزان توقف هاي پيش بيني نشده داشته ايديا اينکه چه ميزان توقف هايي داشته ايدکه مي تواندباعث محقق نشدن توليدشود. قابليت اطمينان در سال 94 و 95 حدود99 درصدبوده است. اين ميزان به اين معناست که شما با اطمينان بالاي 99 درصدمي توانيدتوليدداشته باشيدو اين اطمينان را به مجموعه انتقال و مصرف کننده بدهيدکه به پشتوانه اين قابليت، توليدخواهيم داشت. شرکت بي پي و شل نيز در همين ميزان قرار دارندو ايران کاملا در رديف رقباي بزرگ جهاني است که از نظر اين شاخص، از بهترين ها هستيم. قابليت دسترسي، يکي ديگر از شاخص هاي مهم است. اين شاخص به تعميرات پيش بيني شده باز مي گردد. درسال هاي 94 و 95 اين شاخص حدود95 درصدبوده است. به اين معنا که تعميرات اساسي خودرا به موقع و درست انجام داده ايم و پالايشگاه ها آماده توليددر فصل سرما هستند. اين شاخص نيز در جهان بين 90 تا 95 درصداست.
بهره برداري از مخزن ذخيره سازي شوريجه، يکي ديگر از فعاليت هاي شرکت هاي پالايشي است. در اين خصوص گزارشي ارائه کنيد. يکي از فعاليت هاي مجموعه پالايش به ويژه در بخش شوريجه، ذخيره سازي گاز است. پارسال 6/2 ميلياردمترمکعب گاز در مخازن شوريجه و سراجه ذخيره سازي شدکه در افزايش پايداري انتقال گاز کشور تاثير، بسزايي داشت. تعميرات اساسي بخش نم زدايي اين واحدها در فصل گرم سال انجام شده و بر اساس برنامه شاهدذخيره سازي گاز بوده ايم.
برنامه هاي اقتصادمقاومتي در بخش هاي پالايش گاز چه پيشرفتي داشته است؟
علاوه بر پيگيري ابلاغيه هاي حوزه اقتصادمقاومتي و فعاليت هاي انجام شده در حوزه هاي خودکفايي و داخلي سازي تجهيزات، به دنبال تعريف مدلي خاص براي شرکت هاي پالايشي هستيم. نخستين پرسشي، که در زمان ورودبه بحث اقتصادمقاومتي پيش مي آيداين است که چه کنيم تا مطمئن شويم اقتصادمقاومتي را آنگونه که نگاه مقام معظم رهبري است و با تمرکز بر توليدو اشتغال و دربرگيري تمام ابعادآن محقق کنيم. به عنوان مثال، در مدل سرآمدي به تمام منظرها پرداخته مي شود. اگر يک مدل تدوين کنيم که در دل آن و براساس معيارهايي که در آن وجوددارد، به تمام ابعاداقتصادمقاومتي توجه شده باشدو پس از آن اين مدل را جاري و اندازه گيري کنيم، ايده آل خواهدبود. شخصا دنبال تحقق اين موضوع هستم و براي آن شرح کار نوشته ام. از طرفي با بهره گيري از کمک مشاور، در صددتعريف مدل اقتصادمقاومتي صنعت پالايش گاز هستيم. اين مدل اطمينان خاطر مي دهدکه تمام حوزه ها خودرا تطبيق دهند.
درپايان اگر نکته اي باقي مانده است، بفرماييد.
در سال 96، مهندس حميدرضا عراقي، مديرعامل شرکت ملي گاز ايران، از مديران خواست تا علاوه بر فرآيندهاي جاري و وظايف هر مديريت، اهداف و برنامه هاي کليدي خودرا ارائه دهيم. مواردي که به صورت کليدي باشدو در سال 96 آغاز و در همان سال نيز پايان يابد. بر اين اساس، اهداف شرکت هاي پالايشي را يکپارچه سازي کرديم تا همه پالايشگاه ها يکپارچه و همسو عمل کنند. راهبردهاي آنها با اين رويکردو نگرش تدوين شدکه کمک مي کندبه هم افزايي در عملکردتوليددست يابيم. پروژه اي تعريف کرديم و مشاور گرفتيم که راهبردهاي سطح يک گاز را به سطوح پايين تسري دهد. دومين هدف کيفي اين است که ميان پالايشگاه ها فضاي رقابتي ايجادکنيم. رقابت که باشد، مي توانيم شاهدراندمان بالاتر، عملکردبهتر، رسيدن به تعالي، بهبودو... باشيم. خودمان نيز پروژه بهينه کاوي را با شرکت هاي بزرگ جهان تعريف کرده ايم. اين پروژه طراحي و تصويب شده است. خودرا در محک زني با شرکت هاي بزرگ همسان خودقرار خواهيم دادکه علاوه بر يادگيري، رقابت نيز ايجادمي کند. ارتقاي تاب آوري شرکت هاي پالايشي، از ديگر برنامه هاي کليدي است. پروژه اي انجام گرفته که تاب آوري شرکت ملي گاز ايران در بخش هاي مختلف اندازه گيري شود. هدف کيفي بعدي، بحث مديريت کربن و انرژي است. برون سپاري از ديگر برنامه هاي کيفي به شمار مي آيد. پروژه برون سپاري را به صورت آزمايشي در واحدهاي فرآيندي چندپالايشگاه جاري و نتايج آن را اندازه گيري کرده ايم.