زندگی روی آب
مشعل نام «شادگان» تنها به نخل هاي آن پيوند نخورده، شهرت آن بيش از همه به تالاب بين المللي آن است . اين تالاب در جنوب غرب ايران، جنوب شهر شادگان، در استان خوزستان واقع شده و آب آن از رودخانه هاي جراحي و کارون، همچنين جزر و مد خليج فارس تأمين مي شود. پروژه انتقال آب به شادگان که از سوي شرکت ملي مناطق نفت خيز جنوب اجرا شده، زمينه احياي مجدد تالاب بين المللي شادگان را فراهم کرده و بخشي از مشکل ريزگردها را نيز برطرف خواهد کرد.
اهميت آب در تالاب شادگان به ميزاني است که بايد آن را در پيوند با معيشت مردماني دانست که زندگيشان وابسته به اين تالاب است؛ از جمله روستاي صراخيه که در نزديکي اين تالاب و يکي از روستاهاي داراي جاذبه گردشگري خوزستان است.
به صراخيه که مي رسيد، نشاني از روستا نمي يابيد و بايد آن را داخل تالاب جست و جو کنيد، همان روستايي که «ونيز ايران» لقب گرفته است. يکي از اهالي روستا، جمعيت صراخيه را حدود 450 خانوار مي داند، خانواده هايي که درآمدشان از ماهيگيري در تالاب شادگان و ارائه سرويس هاي گرد شي به گرد شگران تامين مي شود. آنان گرد شگران را با قايق هاي خود به د اخل تالاب مي برند و نقاط مختلف روستا را نشانشان مي د هند . صف طولاني قايق هايي که خودشان آن را «بلم» مي خوانند، در ساحل به چشم مي آيد. قايق ها بيکار و معطل هستند؛ شايد گردشگري بيايد. با قايق مجيد که تنها 15 سال دارد، براي بازديد از تالاب و روستا همراه مي شويم. او مي گويد: کار ما به تالاب وابسته است؛ با ماهيگيري و دامداري، اما تعداد ماهي ها خيلي کم شده است. مردم اينجا هيچ درآمدي ندارند، جز آنکه گردشگرها بيايند و ما آنان را با بلم جابه جا کنيم که بهترين فصل آن هم نوروز است. اينجا تعداد قايق ها زياد است، حدود 100 قايق. بنابراين اگر تعداد گردشگر هم زياد باشد، سهم هر يک از آنها چشمگير نيست. هر خانوار يک تا 3 قايق دارد که مسافران آنها پنجشنبه و جمعه از اهواز و خوزستان و در نوروز، گردشگران هستند. از همان نقطه شروع که سوار بلم مي شويم، در نماي نخست مي توان خانه هاي روستاييان را روي آب تماشا کرد که به دست بوميان ساخته شده است؛ برخي با خشت، گل و ني و برخي هم با بلوک سيماني. اين نمايي از کوچه و پس کوچه هاي روستاي صراخيه است که در ميان آب قرار دارد. با قايق از مقابل خانه ها و کوچه ها که رد مي شويم، مرغ و خروس و بازي غازهايي را مي بينيم که جلوي قايق ها رژه مي روند و صدايشان از رنگ زندگي روي آب حکايت دارد. دقيق تر که مي شويم، گاوميش هاي مشکي ساکت در آخورها با جثه هاي بزرگ خودنمايي مي کنند. هر ميزان، آنها با سکوت همراهي مان مي کنند، اما سگ ها به عنوان نگهبانان خانه ها در حد ممکن قايق را همراهي کرده و از آنجا که ديگر راهي ندارند، با صداي خود حضور ميهمانان جديد را اعلام مي کنند. به همه اينها صداي پرندگان را هم که در آسمان آبي رنگ در پرواز هستند، اضافه کنيد تا به زيبايي وصف ناپذير و دل انگيز اين ديار پي ببريد.
آقاماجد، يکي از اهالي برايمان توضيح مي دهد: اينجا نه دهيار دارد و نه شورا. مردم خودشان آن را آباد کرده و اداره مي کنند. شرايط زندگي هم سخت است. او در حال صحبت است و ما را به سمت موزه تاريخي تالاب شادگان در اين روستا هدايت مي کند. موزه اي که در آن حيوانات و پرندگان موجود در تالاب به نمايش درآمده اند. تنوعي کامل از گربه وحشي، جوجه تيغي(دعلج)، گورکن(گورده به زبان عربي) غاز، بز، بزکوهي، آهو، کفتار، بلدرچين، بزمجه، مار، گرگ، اسکلت لک لک، رتيل، غورباغه، ماهي بني، گربه، لاک پشت، جغد شاخدار، خروس کوهي، گراز و... که نسل برخي از آنها منقرض شده است. برخي آمار حاکي از آن است که اين تالاب، زيستگاه 174 گونه پرند ه است که 13 گونه از آنها مانند ارد ک مرمري، پليکان پاخاکستري، عروس غاز، ارد ک سرسفيد ، گيلانشاه خالد ار، عقاب شاهي، عقاب تالابي خالد ار و عقاب د ريايي د م سفيد د ر معرض خطر انقراض جهاني قرار دارند.
زنان ماهي فروش
در اين تالاب، انواع ماهيان آب شيرين و شور مانند بني، شيريد، حمري، شانک، ماهي هاي پرورشي و پرندگاني چون فلامينگو، حواصيل، لک لک، غاز وحشي، اردک و گراز زيست مي کنند. تنها زيستگاه و محل زاد و ولد اردک کرکري در جهان اين تالاب است و پرندگاني چون گيلانشاه خالدار و اکراس آفريقايي نيز، از نمونه هاي بسيار کميابي هستند که در اين منطقه يافت مي شوند. مزيت ديگر تالاب شادگان براي مردم، درآمد حاصل از ماهيگيري است. اگر گذرتان به مسير شادگان بيفتد، در ميانه راه کنار جاده صف زناني را مي بينيد که در داخل اتاقک هايي که کنار هم قرار گرفته و با نيزار ساخته اند، در حال فروش ماهي هستند. زناني که از دوربين و عکس گرفتن فراري هستند و به گفته يکي از جنوبي هاي همراهمان، بايد مجوز آن را از همسرشان بگيرند. اين خود نشان از تاثير سنت هاي قديم در اين منطقه دارد. حدود 20 زن هر روز صبح براي کار به اينجا مي آيند.
يکي از آنها، هانيه 47 ساله است که 6 فرزند دارد. مي گويد پسرانم صبح زود مي روند ماهي مي گيرند و من هم کار فروش آن را انجام مي دهم. از ميزان فروش او که سوال مي کنم، مي گويد: روزانه 100 هزار تومان تا 150 فروش دارد. از يکي از آنها مي پرسم، چرا زنان بايد کار فروش ماهي را انجام دهند؟ مي گويد: مردانمان از صبح علي الطلوع براي صيد ماهي به تالاب مي روند و وقتي برمي گردند، خسته هستند و اينجا کار ماهي فروشي را زنان انجام مي دهند. مشتري آنها بيشتر از اهواز، شيراز، خرمشهر و آبادان هستند.
فرح خانم، از ديگر زنان ماهي فروش و 65 ساله است، با خانواده اي 9 نفره که رد آفتاب سوختگي در دستان و صورت او هويداست. مي گويد: همين ماهي که صيد مي کنيم، اگر باشد، بفروشيم درآمد داريم و اگر نباشد، هيچ پولي نداريم. فقط بايد دعا کنيم خدا کمک کند. از بس زير آفتاب ماندم و ماهي فروختم، چشمانم کم سو شده است. همه ساکنان اينجا مشکلاتي شبيه هم دارند، با معيشتي که به تالاب وابسته است و همواره از به خطر افتادن آن هراس دارند.
اقدامهاي شاخص مديريت دارايي هاي فيزيکي وزارت نفت تشريح شد
واگذاری فعالیت ها بر اساس قرارداد
مديرکل نظام مديريت داراييهاي فيزيکي وزارت نفت، اقدامهاي شاخص اين مجموعه در حوزه صنعت نفت را تشريح کرد.
عليرضا اصلعربي، روز سه شنبه (11 ديماه)، در سيزدهمين همايش بينالمللي مديريت داراييهاي فيزيکي گفت: مرکز توسعه نظام مديريت داراييهاي فيزيکي به همت دانشگاه صنعت نفت و با هدف ارائه آموزش مديريت داراييهاي فيزيکي صنعت نفت به ذي نفعان، فعال شده است.
وي افزود: کارگروههاي مديريت دارايي فيزيکي در شرکتهاي نفتي و گازي و بهويژه در مجموعههاي پتروشيمي فعال شده است که اين کارگروهها در اغلب شرکتها مانند حفاري به صورت ساختاري فعاليت ميکنند.
اصلعربي به واگذاري فعاليت هاي دو مجموعه در قالب قراردادهاي بهرهبرداري و نگهداري (O&M) در واحدهاي صنعت نفت اشاره و از آن به عنوان مهمترين اقدامهاي انجام شده از سوي معاونت نگهداري و تعميرات وزارت نفت ياد کرد و گفت: برحسب دستور فعاليت هاي مقام عالي وزارت، سال گذشته اقدام به واگذاري دو مجموعه به صورت قراردادهاي O&M در واحدهاي صنعت نفت شد که هماکنون سه مجموعه در حال واگذاري است و فراخوان آن در سامانه ارائه شده است؛ اميدواريم موضوع مديريت دارايي براي واگذاري شرکتها به صورت O&M به درستي پياده شود.
اين مقام مسئول اظهار کرد: از ديگر اقدامهاي شاخص پارسال اين معاونت، امضاي قرارداد پارسجنوبي با دانشگاه شريف با موضوع فرهنگ مديريت داراييهاي فيزيکي بود که مراحل نهايي را مي گذراند.
مديرکل نظام مديريت داراييهاي فيزيکي وزارت نفت از موضوع ارزيابي شرکتهاي ملي پخش در سراسر کشور ياد کرد و افزود: ماحصل ارزيابي شرکتهاي ملي پخش ايجاد برقراري انضباط کاري در اين شرکتها بود که با اين ارزيابي توانستيم بسياري از موضوعها و قوانين و مقررات موجود در شرکتهاي ملي پخش را منسجم کنيم.
هرم تعالي مديريت داراييهاي فيزيکي صنعت نفت
اصلعربي به هدف مديريت دارايي فيزيکي از سه سطح سياستي، اقدامي و تجزيه و تحليل به عنوان هرم تعالي مديريت داراييهاي فيزيکي صنعت نفت پرداخت و گفت: بهينهسازي روابط ريسک، کارايي و هزينه، هدف مديريت دارايي فيزيکي در سازمان است که بر اساس الزامهاي اين هرم، انتخاب سياستهاي پيشگيرانه و اقدامهاي تعميراتي برنامهريزي شده بر اساس پايشهاي مبتني بر شرايط و بازرسي فني ضرورت دارد و اين سياستها و برنامهها با تجزيه و تحليل، بازنگري مي شود و بهبود مييابد.
وي تصريح کرد: مديريت و عمليات بهرهبرداري و نگهداشت تاسيسات و تجهيزات صنعت نفت در حال واگذاري به شرکتهاي بخش خصوصي و اين موضوع براي بهره برداري تاسيسات جديدالاحداث الزامي است.
به گفته وي، براي تاسيسات فرسوده رويکرد بازسازي، نوسازي و بهرهبرداري در نظر گرفته شده است.
واگذاري شرکتها به نظام مديريت دارايي فيزيکي وابسته است
مديرکل نظام مديريت داراييهاي فيزيکي وزارت نفت، واگذاري فعاليت هاي شرکت ها به روشهاي جديد مانند بهره برداري و نگهداشت (O&M) را وابسته به نظام مديريت دارايي فيزيکي دانست و افزود: واگذاري به روشهاي جديد به اين نظام وابسته است و در اين ميان کارفرما و مالک دارايي به رويکردهاي ارزيابي و تحليل نتايج در سطح مديريتي نياز دارد.
عليرضا اصل عربي ادامه داد: پيمانکار قراردادهاي بهره برداري و نگهداشت (O&M) به رويکردهاي فني، عملياتي و ارزيابي بهبود عملکرد نياز دارد و در اين ميان مشاوران مديريت دارايي فيزيکي به عنوان عامل سوم در قراردادهاي O&M در کاهش ريسکهاي ناشي از دانش و تجربه نقش اساسي دارند. در پايان اين آيين به شرکت پالايشگاه گاز بيدبلند و شرکت پالايشگاه چهارم مجتمع گازي پارس جنوبي به عنوان شرکتهاي برتر در اين حوزه، لوح سپاس و تنديس مديريت دارايي فيزيکي اهدا شد.