این ارزیابی را اواخر بهمن ماه و در بندر عباس برگزار می کند و یک ماه قبل از برگزاری مسابقات، تمرین ها را شروع می کنیم.»
نزدیکی ارزیابی ها با عملیات واقعی
آهنگ وطنم ای شکوه پا بر جا … در دل التهاب دوران ها / کشور روزهای دشوار … زخمی سربلند بحران ها از سالار عقیلی، بر فضای مجموعه ورزشی طنین انداز شده که حکایت از سرافرازی کشورمان دارد. شاید علت انتخاب این آهنگ، رشادت ها و از جان گذشتگی آتش نشانان صنعت پتروشیمی برای حفاظت از این سرمایه ملی باشد. در کنار بلند گویی که این آهنگ از آن پخش می شود، مهیار رخصت از شرکت پتروشیمی کردستان ایستاده و خود را برای مسابقه آماده می کند. از او در مورد اهمیت محورهای در نظر گرفته شده در ارزیابی آمادگی عملیات تخصصی آتش نشانان می پرسم که در پاسخ می گوید: «محورهایی که در مسابقات انتخاب شده، بر اساس آیتم های یک عملیات واقعی است. کسی که در این دوره از مسابقات بخوبی کار کرده باشد، در عملیات نیز بخوبی کار می کند. همانطور که استرس با این مسابقات عجین شده، در عملیات واقعی نیز همین گونه است؛ اگر در زمینه علمی آماده باشیم؛ اما در هدایت عملیات تمرکز کامل نداشته باشیم، ارزشی ندارد. از این رو می توان گفت که خونسردی، یکی از محورهای مهم آتش نشانی است تا بهترین عملکرد را داشته باشد.»
گسترش فرهنگ سلامت و ورزش
بیژن فیض اله زاده، سرپرست تیم شرکت پتروشیمی بندر امام زیر باران ایستاده و کورنومتر به دست، سرعت اعضای تیم خود را ثبت می کند. او می گوید: «آمادگی جسمانی، یکی از موارد مطرح و اساسی تیم آتش نشانی است. از این رو برای گزینش نیروها سعی می کنیم در آیتم های ورزشی، از نیروهای با رکورد بالاتر استفاده کنیم. بعد از استخدام نیز برنامه های صبحگاهی برای کارکنان آتش نشانی داریم و در حال احداث باشگاه ورزشی برای آنها هستیم. ضمن اینکه سعی کرده ایم این فرهنگ را (بحث سلامت و ورزش) برای تمام کارکنان شرکت پتروشیمی بندر امام با برگزاری مسابقه هایی به صورت دوره ای و هر سه ماه یک بار یا در روزهای خاص مانند 7 مهر و... را گسترش دهیم. تیم های حاضر در این ارزیابی، نیروهای جوان دارند و بیشتر تیم ها سعی می کنند با وجود افزایش سن، توانایی جسمی خود را افزایش دهند. برخی، رکورد آیتم های سال گذشته را زدند و رشد خوبی داشتند. برنامه های آموزشی ادامه دارد و باید سطح تمرین ها و آموزش ها را به حدی برسانیم که بتوانیم در مسابقات جهانی شرکت کنیم.»
پسر، پا جای پدر می گذارد
محمد سلطانی زاده از شرکت پتروشیمی غدیر به علت بارندگی در آیتم دوی 4 در 100 متر با مانع به زمین افتاد و از ناحیه دست مصدوم شد. دوستانش او را به سمت آمبولانسی که کنار زمین ورزشی برای خدمات رسانی به مصدومان در نظر گرفته شده، می برند. بعد از دریافت خدمات درمانی با او هم صحبت میشوم، می گوید: «آتش نشانی عشق است و با تمام سختی هایش، شیرین هایی دارد. خانواده من نیز به این حرفه علاقه دارند. به گونه ای که پسرم می خواهد جا پای پدرش بگذارد.»
تعادل در شرایط سنی بازیکنان
تیم شرکت پتروشیمی فن آوران برای دومین بار است که در ارزیابی آمادگی عملیات تخصصی آتش نشانان شرکت ملی صنایع پتروشیمی حضور دارد. ابراهیم حیدری، سرپرست این تیم می گوید:« شرایط سنی شرکت کنندگان در تیم ها مختلف است. اگر شرایط سنی خاصی برای دوره های بعد اعلام شود، بهتر است. اعضای بیشتر تیم ها متولدین 1370 به بعد هستند؛ اما اعضای تیم ما به طور متوسط متولدین سال های 1353 و 1354 است. این اختلاف سنی باعث پایین بودن رکوردمان می شود. اگر بتوانیم نیروهای جوان و ورزشکارتر جذب کنیم، در مسابقات بعدی رتبه بهتری به دست خواهیم آورد. »
ناکامی برخی تیم ها
در این دوره از ارزیابی، شرکت هایی بودند که قبل از برگزاری مسابقه، مشکلاتی برای شان به وجود آمده بود و نتوانستند خود را آماده این رقابت کنند. یکی از این تیم ها، شرکت پتروشیمی بوعلی سیناست . مصطفی محمدی، سرپرست این تیم می گوید:« با توجه به حادثه ای که چندی قبل برای این مجتمع اتفاق افتاد، درگیر بازسازی بودیم و نتوانستیم تمرین داشته باشیم؛ اما از این به بعد، تمرین های مداومی خواهیم داشت و با یک باشگاه ورزشی قرار داد خواهیم بست تا کارکنان بتوانند روزانه خارج از ساعت کاری شان، تمرین داشته باشند.»
سطح مسابقات به استانداردهای بین المللی نزدیک نیست
«آتش نشانان، کسانی هستند که باید با دل و جان شان کار کنند. زمانی که یک حادثه رخ می دهد، همه فرار می کنند؛ اما آتش نشان ها به دل حادثه می روند. این نیروها نباید به صورت روزمره، قراردادی و پیمانکاری باشند؛ زیرا انگیزه ای برای آنها نمی ماند. «این بخشی از صحبت های عباس گودرزی، سرپرست تیم پتروشیمی شازند اراک است.
او می گوید: «این مسابقات در سطح استانداردهای بین المللی نیست و یکنواخت شده است، از این رو نمی توان نتیجه مطلوبی از آن گرفت.»
نداشتن تجهیزات در برخی شرکت ها
در پایان مسابقات با سعید اکبری، سرداور ارزیابی آمادگی عملیات تخصصی آتش نشانان هم صحبت می شوم و ارزیابی تیم ها را از او می پرسم. در پاسخ می گوید: «به دلیل اینکه تعداد آتش نشانان صنعت نفت کم است، نمی توانند به صورت مستمر تمرین کنند، از این رو وقتی مسابقات اعلام می شود، فرصت کمی برای تمرین دارند و بعضی از شرکت کنندگان آمادگی جسمانی کافی ندارند که عملکرد ضعیف برخی از آنها نیز به همین دلیل است. همچنین یکسری تجهیزات مسابقه مانند دیواره و خرک در اختیار برخی تیم ها نیست و وقتی در مسابقه می آیند، تکنیک مناسبی ندارند.»
به گفته او، برای شغل آتش نشانی، نخست امنیت، بعد دقت و در آخر سرعت مطرح است .
فارغ از هر گونه وابستگی
جدا از سختی کار آتش نشانان، نباید از فداکاری های همسران شان غافل ماند؛ زیرا آنها در پشت سنگر قرار دارند و در سخت ترین شرایط همراه هستند. مصداق آن حضور همسران آتش نشان ها در ورزشگاه 15 خرداد کرمانشاه و تشویق همسران شان است تا با دلگرمی بیشتری به مبارزه بپردازند. یکی از آنها سمیه مسکینی است که همسرش در این دوره از ارزیابی حضور دارد. او می گوید: «شاید فعالیت آتش نشان ها روزانه نباشد؛ اما حادثه یک لحظه اتفاق می افتد و باید خود را جدا از هر وابستگی و دلبستگی به محل حادثه برسانند و جان هموطنان خود را نجات دهند.»
مریم مهتابی نیز به میان صحبت می آید و می گوید: «با اینکه چند سال از ازدواج مان می گذرد؛ اما نتوانسته ام با استرس شغل همسرم کنار بیایم. همسرم همیشه می گوید، وقتی زنگ خطر محل کارش به صدا در می آید، از استرس تپش قلب می گیرد و علاوه بر حفظ جان خودمان، در امان ماندن جان دیگران نیز در دستان ماست. کسانی که در شغل آتش نشانی کار می کنند، از جان گذشته هستند و هیچ چیز نمی تواند آن را جبران کند.»
مسابقه حمل مصدوم ویژه خردسالان
فرزندان آتش نشان ها همیشه می خواهند بدانند که پدران شان چگونه با شرایط سخت مقابله می کنند و چه کارهایی برای نجات جان یک انسان انجام می دهند. برای اینکه آنها از نزدیک با حرفه پدر خود بیشتر آشنا شوند، در این دوره از ارزیابی مسابقه حمل مصدوم ویژه خردسالان در نظر گرفته شده است. یکی از آنها پوناز بابایی است که هفت سال سن دارد. می گوید: « قبل از برگزاری مسابقه، یک روز پدرم گفت که می خواهم اسمت را در مسابقه آتش نشان ها بنویسم. با تعجب گفتم که این مسابقه بزرگترها نیست؟ گفت بچه ها هم می توانند در مسابقه حمل مصدوم شرکت کنند. وقتی در مسابقه شرکت کردم، با سختی شغل پدرم بیشتر آشنا شدم و به او برای نجات جان انسان ها افتخار می کنم.»
گام آخر
بعد از رقابت سخت سه روزه آتش نشانان شرکت های پتروشیمی، زنگ پایان رقابت ها در سالن انتظار مجتمع آزادی کرمانشاه به صدا درآمد. تیم ها یکی یکی وارد سالن شدند و روی صندلی ها نشستند. استرس و نگرانی را می شد در چهره تک تک آنها دید، زیرا نمی دانستند که برنده این ارزیابی هستند یا نه؟یکی از کسانی که بعد از اعلام اسامی در قسمت مسابقات انفرادی لبخند رضایت بر لب داشت، بهزاد عیدی وند از شرکت پتروشیمی بندر امام بود که مقام نخست صعود از نردبان طنابی را کسب کرده بود. او می گوید: «به همراه هم تیمی های خود، روزی سه تا چهار ساعت برای مسابقه تمرین داشتیم.قبل از برگزاری روی تمامی آیتم ها کار کرده بودیم. سال اولی که ارزیابی آمادگی عملیات تخصصی آتش نشانان در سطح شرکت های پتروشیمی برگزار می شد، ورزشکاران زیادی در آن حضور نداشتند و در بیشتر آیتم های مسابقه ضعیف بودند؛ اما اکنون شاهد حضور قهرمان های ملی، آسیایی و استانی در تیم ها هستیم. همچنین شرکتها برای اینکه در کورس رقابت باشند، استخدامی های خود را از فیلترهای بیشتری رد می کنند و نفرات قوی تری را می گیرند. این کار در عملیات نیز بسیار موثر است.»عبداله بهمرد از شرکت عملیات غیرصنعتی پازارگاد نیز مقام دوم رشته انفرادی 100 متر با مانع را از آن خود کرده بود. او می گوید: « در این دوره از مسابقات، دو مصدوم داشتیم. به همین دلیل نتوانستیم جایگاه نخست تیمی را کسب کنیم» جام اخلاق پنجمین ارزیابی آمادگی عملیات تخصصی آتش نشانان شرکت ملی صنایع پتروشیمی، به شرکت پتروشیمی مهاباد تعلق گرفت. سیروان نانوازاده، سرپرست این تیم می گوید:« اخلاق، صبر و شجاعت از محورهای اصلی آتش نشانی است؛ اما مهمتر از آنها اخلاق است.»یکی از محورهای شاخص در این ارزیابی، برگزاری آزمون علمی بود که شرکت پتروشیمی زاگرس توانست رتبه نخست را از آن خود کند. عبدالرشید تنگستانی، مربی این تیم می گوید: «در دوره های قبلی ارزیابی به دلیل اینکه میانگین سنی تیم ما 35 سال به بالا بود، نتوانستیم مقام قابل توجهی کسب کنیم. اما امسال به چند آتش نشان جوان آموزش های لازم را دادیم و توانستیم به مقام پنجم در قسمت عملیاتی دست یابیم و مقام نخست را در بخش علمی از آن خود کنیم.پیشنهادهایی برای اچ اس ای شرکت ملی صنایع پتروشیمی داشتیم که محورهای مسابقات را به سمت بین المللی ببرند. لهستان از سال 1986 این مسابقات را برگزار کرده و در هر دوره به تکامل رسیده است. قرار شده در بهمن امسال دو ماژول مسابقه لهستان را به صورت بومی برگزار کنیم و کار را با شرکت های پتروشیمی مستقر در پارس جنوبی شروع کنیم و ضمن اینکه پیشنهاد داده شده اگر زیر ساخت ها وجود داشته باشد، در سطح شرکت های صنایع ملی پتروشیمی این مسابقات را برگزار کنیم.»
به گفته او «آتش نشانی، تنها یک شغل نیست و یک علم است و باید خود را با مخاطرات روز آشنا کنیم. در فرایندهای پتروشیمی فشارهای تا هزار بار و دماهایی تا 1090 درجه را نیز داریم، از این رو وقتی آتش نشان به صحنه حریق نزدیک می شود، باید دانش کافی داشته باشد تا بتواند راهبری مناسبی اتخاذ و از آسیب رساندن به خود و دیگران جلوگیری کند. دستیابی به این مهم، آموزش و آگاهی می خواهد که برگزاری آزمون علمی انگیزه ای شده تا شرکت کنندگان اطلاعات خود را به روز کنند. امیدوارم در سال های آینده همانطور که بخش عملیاتی پیشرفت می کنند، شاهد پیشرفت آنها در آزمون علمی نیز باشیم.
منابع این آزمون ها از سوی شرکت ملی صنایع پتروشیمی تهیه شده که برخی از محورهای آن شامل شیمی حریق، رفتار حریق، عملیات های آتش نشانی و... بود.»
هر ساله تیم نخست در ارزیابی آمادگی عملیات تخصصی آتش نشانان شرکت ملی صنایع پتروشیمی میزبان دوره بعد می شود، از این رو با توجه به اینکه شرکت پتروشیمی پلیمرکرمانشاه، مقام نخست تیمی را در دوره چهارم به دست آورده، میزبان پنجمین دوره ارزیابی شده است. در این زمینه کامران دیوالایی، سرپرست تیم شرکت پتروشیمی پلیمرکرمانشاه می گوید: «می خواستیم از عنوان قهرمانی خود در دوره چهارم دفاع کنیم و این کار در دور پنجم نیز تکرار شد.»
به گفته او «نیروهای آتش نشانی با واحدهای عملیاتی متفاوت از یکدیگر هستند، از این رو باید به قوای جسمانی استاندارد برسند. برای دستیابی به آن برنامه های روتین روزانه، ماهانه و سالانه داریم تا از نظر روحیه، همیشه شاداب باشند. همچنین تست آمادگی جسمانی را سالی دوبار به صورت داخلی انجام می دهیم. متاسفانه آتش نشانی، علم روز کشورمان نیست و وارد شده است. باید امکاناتی داشته باشیم تا آتش نشانان بتوانند شرایط مختلف مقابله با آتش را تمرین کنند تا اگر حادثه ای در صنعت رخ داد، آن را مهار و در عین حال از جان خود دفاع کنند.»
دیوالایی، شغل خود را در کلمه «تلاش» معنا می کند؛ با تلاش است که می توان پیشرفت کرد و به اهداف خود رسید.