گزارش«مشعل» از خدمات رسانی سازمان مردم نهاد کارکنان صنعت نفت
از آبرسانی تا اشتغالزایی
مشعل- همان روزهای نخستی که چاه نفت ایران در مسجد سلیمان حفر شد، مسئولیت اجتماعی صنعت نفت شکل گرفت و نخستین و مجهزترین بیمارستان کشور از سوی صنعت نفت در این منطقه ساخته شد که علاوه بر کارکنان این صنعت، بومیان آن نیز از خدمات درمانی استفاده می کردند. از آن زمان تاکنون سالهای زیادی می گذرد و رنگ و بوی مسئولیت اجتماعی در قسمت های مختلف صنعت خود را نشان می دهد که از آن میان می توان به توسعه آبرسانی در مناطق محروم، گاز رسانی به روستاها، کمپ های دوره ای بهداشت و درمان در روستاهای محروم و ... اشاره کرد. این موارد نشان از این دارد که صنعت نفت، خود را در مقابل جوامعی که در آن حضور دارد، مسئول می داند و می خواهد از امکانات مناسبی در تمامی زمینه ها برخوردار باشند؛ اما جدا از مسئولیت اجتماعی که در چهار شرکت اصلی صنعت نفت دنبال می شود، کارکنان این صنعت نیز در این زمینه پیش قدم شده اند و در قالب سازمان های مردم نهاد، خدمات رسانی در زمینه های عمرانی و آبرسانی، پزشکی و درمانی، فرهنگی، اجتماعی و آموزشی و کارآفرینی و اشتغالزایی را دنبال می کنند. گزارش پیش رو بخشی از فعالیت های کارکنان شرکت های تابعه وزارت نفت (بهداشت و درمان صنعت نفت، شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی گاز ایران، مجتمع گاز پارس جنوبی، شرکت ملی صنایع پتروشیمی، شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران و ... ) در قالب سازمان های مردم نهاد به مناطق کپرنشین سیستان و بلوچستان است که در ادامه می خوانید:
خدمات عمرانی و آبرسانی
منطقه آهوران
آهوران به منطقه وسیعی در بخش جنوبی سیستان و بلوچستان اطلاق می شود که میان شهرستان های نیک شهر، ایرانشهر و سرباز قرار گرفته است. مبینگ دپ، میدان چاه، گریک دپ، مرغان کور، اوریز، ملنتان و مشكنت از جمله روستاهای این منطقه هستند. مردم این روستاها اغلب کوچ نشین بودند، ولی طی ۳۰ سال گذشته مناطق کوهستانی آهوران را که دسترسی بهتری به چشمه های آب داشته و از آب و هوای نسبتا خوبی برخوردار است، برای سکونت دائم انتخاب کردند. این روستاها در مناطق سخت گذر قرار دارند و برای دسترسی به آنها باید سه ساعت جاده خاکی را در مناطق کوهستانی طی کرد. مردم این روستاها اغلب کپر نشین هستند و زندگی بسیار ساده ای دارند و با توجه به خشکسالی ، درآمدی به جز یارانه و کمک های اندکی که دریافت می کنند، ندارند . بر اساس بازدید کارشناسان فنی سازمان مردم نهاد کارکنان صنعت نفت از منطقه و همچنین پس از پرس و جو از مردم روستاها، مشخص شد که مشکل اصلی و فوری اغلب این روستاها نداشتن امکان انتقال آب به محل زندگی و نبود سرویس بهداشتی و حمام است. بر این اساس در دی ماه 1396 پروژه هایی برای این روستاها ، تعریف شد. همچنین نبود جاده ایمن و حتی یک راه خاکی مناسب، باعث شده تا هیچ خودرویی در این مناطق تردد نداشته باشد و بسیاری از این مردم، برای دسترسی به جاده ایرانشهر به چابهار مجبور هستند تا دو روز پیاده روی کنند.
آبرسانی به روستای کمپینگ دپ
روستای کمپینگ دپ، از پنج قسمت یا به زبان محلی «بازار» تشکیل شده که هر کدام بر یک بلندی قرار گرفته است . چهار قسمت روستا حدود 300 نفر را شامل می شود که این جمعیت برای تامین آب از دو سرچشمه که در فاصله های تقریبی 4 و 6 کیلومتری بالادست روستا قرارگرفته، با مشقت و سختی فراوان، رو به رو بودند؛ البته یک قسمت از روستا با استفاده از آب لوله کشی شده از سرچشمه، این مشکل خود را به طرف می کنند. برای آبرسانی به این روستا باید در مناطق سخت گذر کوهستانی چند کیلومتری لوله گذاری انجام می شد، از این رو آبرسانی در سه فاز تعریف شد و عملیات اجرایی آبرسانی به چهار قسمت از روستا در بهمن ماه 1396به مناسبت میلاد حضرت زینب (س) و اردیبهشت ماه 1397 به مناسبت میلاد امام زمان (عج) با 13 هزار متر لوله گذاری و استقرار سه مخزن بزرگ، دو مخزن پنج هزار لیتری و یک مخزن سه هزار لیتری به انجام رسید و به این ترتیب مردم محروم این منطقه، از نعمت آب لوله کشی بهره مند شدند.
آبرسانی به روستای گریک دپ
اهالی روستای گریگ دپ، آب را به صورت دستی و با گالن از دره ای که در نزدیکی روستا قرار گرفته ، حمل می کردند؛ اما با اجرای پروژه آبرسانی و بهره برداری از یک حلقه چاه و با گذاشتن پمپ آب و برق رسانی به طول 260 متر در چاه و لوله کشی به مخزن سه هزار لیتری مستقر بر بلندای این روستای کپرنشین، حدود 100 نفر از مردم محروم منطقه به آب لوله کشی دسترسی پیدا کردند.
آبرسانی به روستاهای ملنتان و میل فرهاد
برای آبرسانی به روستاهای ملنتان و مشکنت، حوضچه ای در سرچشمه ساخته شد. آب در مخزن های سه هزار لیتری مستقر شده در روستاها ذخیره و با انشعاب های ایجاد شده (5100 متر لوله کشی)، در داخل روستا توزیع می شود که با انجام این دو پروژه، مشکل دسترسی حدود 100 نفر از مردم به آب لوله کشی بر طرف خواهد شد، ضمن آنکه به تنها حمام روستای میل فرهاد و مسجد روستای کنج کسور در منطقه نمداد نیز آبرسانی انجام شده است.
منطقه نمداد
« نمداد»، ناحیه ای کوهستانی از توابع بخش جازموریان ( شهرستان زهکلوت) به شمار می رود که از بیش از ۳۰ روستای محروم و کپرنشین تشکیل شده و در جنوبی ترین بخش از منطقه جازموریان استان کرمان و در مرز استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. مردم این منطقه بلوچ هستند و شغل اصلی آنها کشاورزی و دامپروری بوده و در زمان نه چندان دور، کار آنها از رونق خوبی برخوردار بوده است؛ اما از حدود ۱۰ سال پیش، به علت خشکسالی های طولانی و از بین رفتن کشاورزی و دام به جمعیتی بسیار فقیر تبدیل شده اند. مشکل اصلی مردم این منطقه، خشک شدن سرچشمه های آب و همچنین خشک شدن یا پایین رفتن سطح آب بسیاری از چاه ها و نداشتن امکان دسترسی به آب است. بسیاری از مردم، برای تهیه آب آشامیدنی، مسافت های طولانی را طی می کنند تا از منابع آبی که یافته اند، به صورت دستی و با گالن، آب را به کپرها یا اتاق هایی که برای بعضی روستاییان ساخته شده، منتقل کنند. در بازدیدی که کارشناسان فنی سازمان مردم نهاد کارکنان صنعت نفت از ۱۲ روستای کپرنشین منطقه «نمداد»، با نام های چاه ابراهیم، دَررَس، گُواه چاهاران، سنگ کُت، میل فرهاد، کُنار دَنک، کُنار قنبر، کُنج کَسور، پیرخوشاب و ... داشتند، مشخص شد که با توجه به نبود بارندگی طی چند سال اخیر و بی آبی شدید، خواسته اصلی و اولیه تمامی مردم این روستاها، امکان دسترسی راحت به آب بود. از این رو سعی شد برای هر روستا، با توجه به منابع آبی در دسترس مردم (از جمله سرچشمه های کوهستانی یا چاه)، ظرفیت و مقدار تقریبی آن منبع آبی و موقعیت جغرافیایی هر منبع آبی تا روستا، یک سناریوی فنی تعریف و با در نظر گرفتن ملاحظات بهداشت آب، برای حل مشکل آب هر روستا، طرح اولیه ای مشخص شود و با تامین ملزومات مورد نیاز از جمله پمپ، لوله، تانکر یا در صورت لزوم تعمیق چاه های موجود، آب آشامیدنی و بهداشتی در دسترس مردم این روستاها قرار گیرد و در هر ماه، مشکل یک یا چند روستا حل شود. ضمن اینکه متاسفانه مردم این روستاها به علت دسترسی نداشتن به آب کافی و بهداشتی، در معرض انواع بیماری ها قرار دارند.
خدمات پزشکی و درمانی
ختال نوزاد سه ماهه ریگانی، با یک بیماری نادر کلیوی به دنیا آمد. کلیه او علاوه بر نداشتن شکل طبیعی، فاقد لوله حالب بودو دچار دردهای مداوم شکمی می شد، به طوری که گريه امان خوابيدن به او نمی داد. پدر خانواده، چوپانی است که به علت سقوط از ارتفاع، دچار شکستگی لگن شده و قادر به انجام کار نیست. با شناسایی این کودک از سوی واحد خدمات پزشکی سازمان مردم نهاد از کارکنان صنعت نفت، تحت عمل جراحی قرار گرفت و مشکل او بر طرف شد. علاوه بر ختال می توان به درمان نارسایی کبد در شهر لار، درمان نارسایی کلیه در جیرفت، جراحی شکاف کام و لب کودک هفت ساله در سیستان و بلوچستان، معاینه و انجام آزمایش های تخصصی سه بیمار روستای اوریز در سیستان و بلوچستان، بالون گذاری قلب کودک هفت ماهه با مشکل تنگی عروق در سیستان و بلوچستان، معاینه برای عمل جراحی ناهنجاری مادرزادی گوش در سیستان و بلوچستان، جراحی توده وسیع صورت و گردن کارگر 50 ساله در لردگان و معاینه و آزمایش های چشم کودک 7 ساله در سیستان و بلوچستان اشاره کرد.
طرح های فرهنگی، آموزشی و اجتماعی
توسعه، پديده اي چند بعدي ، منظم و مستمر است و براي دستیابی به توسعه پايدار و متوازن بايد « انسان»، محور قرار گيرد. به همین دلیل قبل از هر چيز بايد موانع توسعه را شناخت و با برنامه ريزي و سرمايه گذاري، آنها را بر طرف كرد. مسائل فرهنگی و اجتماعی مقدم بر هر مساله ديگري با انسان ارتباط مستقيم دارد که توجه جدي به آنها گره گشاي توسعه خواهد بود.
از این رو یک سازمان مردم نهاد کارکنان صنعت نفت طرح های فرهنگی، آموزشی و اجتماعی را علاوه بر آبرسانی و خدمات پزشکی و عمرانی سرلوحه کار خود قرار داده است که از آن میان می توان به پرداخت بدهی دو جوان یتیم به علت بیماری پدرشان در استان قم، اهدای 40 بسته کیف و لوازم التحریر به مناسبت شروع سال تحصیلی برای ایتام و دانش آموزان فقیر چهار روستای اطراف شهر شاهین دژ، اهدای کمک هزینه خرید جهیزیه به دو نو عروس از شهر زرند کرمان، بازدید فنی و بررسی مشکلات مردم روستاهای کپرنشین کمپینگ دپ، گریک دپ،اوریز و... اشاره کرد. همچنین بازدید از مدرسه روستای کمپینگ دپ و خرید شیشه برای پنجره های این مدرسه، توزيع 37 بسته غذايي كه شامل برنج، روغن، قند، چاي و همچنين اقلام بهداشتي از جمله صابون، مسواك و خميردندان و ساير اقلام بهداشتی بين محرومان روستاي كمپينگ دپ، توزیع آرد بین خانواده های روستای کپر نشین ملنتاین، توزیع عروسک، اسباب بازی و کتاب های داستان بین کودکان، بازسازی زمین فوتبال، نصب تیرک دروازه ها و تور برای روستای کمپینگ دپ، تشکیل دو تیم فوتبال و توزیع لباس و کفش ورزشی بین بازیکنان دو تیم ورزشی در سیستان و بلوچستان و توزیع اسباب بازی، عروسک، کفش و لباس بین کودکان روستاهای میل فرهاد و پیرخوشاب نمداد از دیگر مواردی است که این سازمان مردم نهاد کارکنان صنعت نفت در راستای مسئولیت اجتماعی انجام داده است.
خدمات اشتغالزایی و کسب و کار
شاخص بیکاری، یکی از عوامل مهم در توسعه و پیشرفت کشورهاست. از طرفی ایجاد اشتغال «مولد» از طریق بنگاه ها و کارگاه های متوسط در تمام دنیا، امری بسیار مهم در رونق اقتصادی ارزیابی می شود. درحوزه فقرزدایی در مناطق محروم، مهم ترین رسالت این سازمان مردم نهاد کارکنان صنعت نفت، بررسی و ایجاد مشاغل مولد و بنگاه های زود بازده اقتصادی است. بخش اعظم توانمندسازی محرومان جامعه ، به ایجاد اشتغال آنان و کسب درآمد با سرمایه گذاری خیلی کم منوط می شود، از این رو اشتغال های خانگی با کاهش هزینه هایی چون مالیات، اجاره مکان و... بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. در این زمینه این سازمان مردم نهاد با طرح «اجاره به شرط تملیک» ، اقدام به فراهم آوردن سرمایه اولیه و راه اندازی حرفه ها در کارگاه های کوچک کرده است. در این طرح، پس از تامین وسایل و ابزارآلات متناسب با حرفه مورد نظر، مبالغ تمامی هزینه ها و سرمایه اولیه به صورت وام قرض الحسنه با تضمین های کافی در اختیار متقاضی قرار می گیرد و گیرنده موظف به پرداخت اقساط بدون بهره به این سازمان خواهد بود . با این روش، علاوه بر راه اندازی مشاغل، سرمایه دوباره به این سازمان بازگردانده می شود و در موارد بعدی مورد استفاده قرار می گیرد که از آن جمله می توان به خرید دو دستگاه چرخ خیاطی برای ایجاد یک کارگاه خیاطی به صورت قرارداد اجاره به شرط تملیک اشاره کرد که با این اقدام، برای یک جوان روستایی در سیستان و بلوچستان، منطقه سرباز اشتغالزایی شده است.