نگاهی به تلاش ها برای حضور در مقاصد جدید صادراتی
بازار نوظهور آفریقا پیش روی پتروشیمی
مشعل وزارت نفت، تلاش های موفقی را در مسیر دیپلماسی انرژی داشته و امروز نمونه های آن را در حوزه های مختلف صنعت نفت به خصوص ایجاد بازارهای جدید برای محصولات پتروشیمی به خوبی شاهد هستیم. وزارت نفت به طور مشخص در سه سال و اندی اخیر تلاش کرد ضمن حفظ بسیاری از بازارها و مشتریان قبلی خود، ارتباط جدید ایجاد و در کنار فروش محصولات پتروشیمی در منطقه، آسیا و آمریکای جنوبی، راهی به قاره سیاه هم پیدا کند. از گذشته بخش زیادی از بازار پتروشیمی کشورهای آفریقایی در دست شرکت های اروپایی بوده است و محدودیت ها در حمل ونقلی دریایی و صادراتی ایران هم قابلیت حضور در این بازار را فراهم نمی کرد اما در حال حاضر افق های جدیدی برای حضور در این بازار برای ایران ایجاد شده است.
توسعه روابط با قاره آفریقا یکی از اولویت های دیپلماسی خارجی دولت بود که وزارت نفت و زیرمجموعه های آن ظرفیت های جدیدی را در میان کشورهای آفریقایی شناسایی کرده اند. در همین مدت چندین نشست و دیدار مشترک بین ایران و کشورهای آفریقایی برگزار شد و اجلاس بین المللی ایران و آفریقا در دو دوره یکی از این اقدام ها بوده است که با حضور بیش از ۳۰ کشور آفریقایی تشکیل شد.
تنوع صادرات به آفریقا باید بیشتر از اوره باشد
صنعت پتروشیمی ایران در چند سال اخیر در حوزه صنایع پایین دستی و تکمیل زنجیره ارزش فعالیت های زیادی داشته و همزمان در تلاش برای پیدا کردن بازارهای جدید برای این محصولات هم بوده است. در این سه سال تلاش شده تا در رقابت با کشورهای تولیدکننده نفت در منطقه همچون عربستان و نیجریه، سهم بیشتری در بازار خوراک محصولات پتروشیمی داشته باشیم.
در حال حاضر شرکت های پتروشیمی علاوه بر اوره، گوگرد، پارافین و سودسوزآور، برخی محصولات مانند پلی اتیلن سبک و پلی اتیلن سبک خطی، می توانند در محصولاتی که مزیت نسبی داریم، اولویت فروش و بازاریابی خوبی داشته باشند.
اوره، یکی از بیشترین مصارف را در میان کشورهای آفریقایی دارد و در بازاریابی جدید شرکت ملی صنایع پتروشیمی و تیم دیپلماسی و شرکت های پتروشیمی نیز تلاش شده تا مشتریان جدیدی برای این محصول شناسایی شود. اخیرا هم سفیر جمهوری اسلامی ایران در آفریقای جنوبی اعلام کرده که مصرف سالانه اوره این کشور حدود ۷۰۰ هزار تن است که اکنون حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تن آن از ایران تأمین می شود و این قابلیت وجود دارد که این حجم دو برابر شود و کل بازار در اختیار ایران باشد.
شرکت های پتروشیمی به دنبال بازار نوظهور آفریقا
آنطور که کارشناسان و آینده پژوهان بازار پتروشیمی ارزیابی کرده اند، کشورهای آفریقایی با توجه به رشد اقتصادی که در چند سال اخیر داشته اند، چشم انداز روشنی برای حداقل دو دهه آینده دارند و از این جهت می توانند بازار خوبی برای محصولات پتروشیمی ایران باشند.
از چند سال قبل صادرات محصولات پتروشیمی ایران به کشورهای آفریقایی محدود و تنها شامل کود اوره بوده است و در حال حاضر سالانه تنها 350 میلیون دلار کود اوره به آفریقا صادر می شود.
این پیگیری ها برای حضور بیشتر در بازار آفریقا در سطح وزارت نفت، شرکت ملی صنایع پتروشیمی و با حمایت تیم دیپلماسی دولت انجام شده و در دولت جدید هم ادامه دارد. چندی قبل هم حسن عباس زاده، مدير برنامه ريزي و توسعه شركت ملي صنايع پتروشيمي اعلام کرد که وزارت امور خارجه در حال پيگيري حضور بيش از ۱۰ وزير انرژي از قاره آفريقا براي توسعه بازار در اين قاره است. آنچه در مورد صنعت پتروشیمی و گسترش بازار آن از اهمیت زیادی برخوردار است، اقدام مستقل و شجاعانه شرکت های پتروشیمی در میانه فشارهای اقتصادی و تحریم های مستقیم و همه جانبه بوده است.
این شرکت ها توانسته اند علاوه بر حفظ بازار خود در منطقه و بسیاری از کشورها در قاره های مختلف، بازارهای جدیدی را در آفریقا و امریکای جنوبی به دست بیاورند.
در چند سال اخیر که صنعت پتروشیمی با تحریم های مستقیمی مواجه بوده است، شرکت های پتروشیمی به شکل مستقیم و بدون واسطه اقدام به فروش محصولاتشان کرده و توانسته اند علاوه بر حفظ بازارهای قبلی بازارهای جدیدی را هم بخصوص در قاره آفریقا به دست بیاورند.
در حال حاضر بسیاری از پتروشیمی های بزرگ و تاثیرگذار همچون کارون، پردیس، آریاساسول و جم رویکردی متفاوت به بازار آفریقا داشته و به دنبال گسترش حضور خود در این بازار نوظهور رفته اند.
چندی قبل محمدرضا حیدرزاده، مدیرعامل شرکت پلیمر آریاساسول که در نمایشگاه بین المللی کامپلاست نایروبی کنیا شرکت کرده بود، با اعلام اینکه به دنبال شناسایی و ارائه نمونه محصولات تولیدی به مشتریان هستیم و تقاضاهای خوبی در حوزه پایپ و فیلم های سبک و سنگین و گرید اکستروژن کوتینگ دریافت کرده ایم، گفته بود: در مورد راهکارهای حمل ونقل به بازار آفریقا و بنادر مومباسا و داراسلام به عنوان هاب های حمل محصول مذاکرات و شناسایی انجام شد.
همچنین سیدمحمدرضا میری لواسانی، مدیرعامل پتروشیمی پردیس هم چندی قبل با اعلام اینکه پتروشیمی پردیس 2.7 میلیون تن اوره صادراتی تولید می کند که بخشی از آن به بازارهای آمریکای مرکزی، اروپا، و آفریقا صادر می شود، اظهار کرد: به دنبال گسترش حضورمان در این بازارها به خصوص بازار آفریقا هستیم. اگرچه به دلیل شرایط تحریمی و انتقال پول این روند با محدودیت هایی مواجه است، اما این فعالیت ها متوقف نخواهد شد.
اگرچه بازاریابی و صادرات محصولات پتروشیمی برای شرکت های پتروشیمی روندی طولانی و پیچیده است و محدودیت های انتقال حمل ونقل محصولات هم بیشتر، اما این تلاش ادامه دارد. در حال حاضر قدرت نفوذ کشورهای اروپایی در بازار محصولات پتروشیمی آفریقا غلبه دارد، اما تجربه نشان داده که مشتری در بازار به دنبال کیفیت و قیمت مناسب است و در حال حاضر محصولات پتروشیمی ایران و به خصوص کاتالیست ها این دو مشخصه را با هم دارند.
بدون شک حضور و همکاری شرکت های بزرگ پتروشیمی در بازار آفریقا تاثیر زیادی بر ادامه این همکاری و حضور دارد و در بلندمدت موقعیت ما را در این بازار تحکیم می کند.
آفریقا می تواند بازار جدید کاتالیست ایرانی باشد
در سیاست گذاری جدید برای حضور بیشتر در بازار آفریقا، ایران تلاش می کند علاوه بر گسترش بازار کود اوره و سایر محصولات، در حوزه مزیت نسبی خود یعنی کاتالیست های پتروشیمی هم وارد شود. صادرات کاتالیست ایران به روسیه و چندین کشور دیگر و خودکفایی در تولید این کاتالیست های پرکاربرد می تواند در اعتماد بازار آفریقا تاثیر زیادی داشته باشد.
صنعت پتروشیمی در حداقل یک دهه اخیر با همکاری مجموعه ای از شرکت های دانش بنیان و فناور در مسیر بومی سازی انواع کاتالیست های پرکاربرد پتروشیمی قدم برداشت و حالا با در اختیار داشتن دانش فنی تولید انواع کاتالیست پتروشیمی و پالایشی به یکی از اصلی ترین تولیدکنندگان این محصولات تبدیل شده است.
در شرایط تحریمی که بسیاری از کشورها در انتظار به زانو درآمدن صنعت پتروشیمی ایران و حذف از بازار منطقه بودند، این صنعت با تولید انواع کاتالیست قدرت و توان خود را یک بار دیگر ثابت کرد. در حال حاضر هم شرکت های پتروشیمی در کنار فروش محصولات خود، انواع کاتالیست های تولیدی را هم برای فروش معرفی می کنند و به دنبال رقابت هستند، چراکه تجربه کشورهایی نظیر روسیه را پیش رو دارند.
روسیه به جای خریداری کاتالیست های چینی به سراغ کاتالیست های ایرانی آمده و سفارش های جدیدی از این محصولات در حال حاضر داده شده است.