گام های اراده برای احیای چشمه هایی که دیگر تشنه نیست
نفت آب داد
مشعل| با مرور تاریخ تکامل تمدن بشری، به نقطه ای مشترک به نام آب می رسیم که تمام تمدن ها پیرامون آن شکل گرفته است؛ آشوری ها و بابلی هایی که از همجواری با بین النهرین توسعه یافتند و تمدن سامی هایی که از چشمه جوشیده زیر پای اسماعیل پیامبر(ع) سیراب شد.
به مرور با تغییرات اقلیمی و خشک شدن آب های سطحی، زندگی رنگ و بویی دیگر از خود نشان داد، اما مردمان سختکوش برای فرار از مهاجرت و سازگاری بیشتر با شرایطی که برایشان رقم خورده بود، با ابداع چاه، قنات و دسترسی به آب های زیرزمینی تلاش کردند، بر مشکلات ایجاد شده فائق آیند؛ موضوعی که در کشور ما هم با همان رنگ و بو ادامه داشت و شاهد مدعا، قنات های طویلی است که گاه طول آن همانند قنات زارچ در استان یزد به ۱۰۰ کیلومتر می رسد یا در استان خراسان جنوبی که با دارا بودن ۲۷ قنات، عنوان پرتعدادترین را یدک می کشد.
اما در سال های اخیر که با حفر بی رویه چاه های عمیق، کاهش نزولات آسمانی و بروز خشکسالی بلندمدت، آبدهی قنات ها و چشمه ها کاهشی چشمگیر یافت، مشکل کم آبی بر زندگی مردمان نقاط کم بارش و خشک سایه افکند که همین موضوع ضرورت توجه بیش ازپیش همه سازمان ها و نهادها را دوچندان کرد تا شاهد مهاجرت های ناخواسته به دلیل تنش های آبی نباشیم.
در این میان، صنعت نفت بر اساس تعهدات اجتماعی تعریف شده در نظام نامه خود، به میدان آمد تا در کنار ۶ هزار و ۴۵۰ تکلیف عام المنفعه ای که در مناطق نفت خیز و سایر استان های کم برخوردار به سرانجام رسانده و می رساند، گام های مؤثر و مانایی در تأمین آب آشامیدنی و کشاورزی این مناطق کم بارش بردارد و یکه تازانه، عطر زندگی بیفشاند.
ایجاد خط آب رسانی روستایی، احداث سد، احیای قنات، مشارکت در ساخت سازه های آبخیزداری و بسیاری موارد دیگر، از جمله خدمات آبرسانی است که مدیریت نظارت بر طرح های عمرانی مناطق نفت خیز به نمایندگی از شرکت ملی نفت ایران اجرایی کرده و در کارنامه خود، ۲۱۳ تکلیف گنجانده که از این تعداد، ۱۰۳ طرح تکمیل شده و ۱۱۰ طرح دیگر در دست اقدام است.
تامین پایدار آب آشامیدنی
بهره برداری از خط آب رسانی روستایی در مهران استان ایلام، نمونه ای از این همراهی و مشارکت شرکت ملی نفت ایران در مناطق نفت خیز است که با اعتبار هزینه شده ۶۵ میلیارد ریالی عملیاتی شد و مشکل آب آشامیدنی پایدار روستای «دول گل» شهرستان مهران با اجرای پروژه لوله گذاری خط انتقال آب ۱۰۰ میلی متری گالوانیزه به طول ۷ کیلومتر از محل اعتبارات مسئولیت اجتماعی شرکت ملی نفت ایران برطرف شد.
برای آب رسانی به این روستا با اعتبار ۶۵ میلیارد ریال، ۷ کیلومتر خط انتقال به سمت روستا از مخزن مادر مجتمع آب رسانی چالاب و چنگوله اجرا و این روستا از نعمت آب آشامیدنی پایدار برخوردار شده است.
با تکمیل و راه اندازی این پروژه جمعیتی افزون بر ۵۰ خانوار از نعمت آب آشامیدنی سالم و بهداشتی بهره مند شدند.
احیای حیات زمین های کشاورزی با مشارکت نفت در ساخت سد سرپری، نمونه دیگری از تلاش های شرکت ملی نفت ایران است که در استان کهگیلویه و بویراحمد به سرانجام رسیده است تا افزون بر احیای حیات در اراضی کشاورزی، این منطقه شاهد کمبود آب در روزهای پرمصرف نباشد.
استان کهگیلویه و بویراحمد یکی از استان های نفت خیز کشور است که بنا به گزارش ها، با دارا بودن بیش از ۱۱ میلیارد مترمکعب بارش سالانه و ۸.۵ میلیارد مترمکعب رواناب، آنچنان که باید تاکنون زیرساخت های لازم برای استفاده از این ثروت خدادادی نصیب ساکنانش نشده است و ماه هایی که بیشترین مصرف آب آشامیدنی، صنعت و کشاورزی وجود دارد، با کمبود آب دست و پنجه نرم می کنند.
اختصاص اعتبار برای تکمیل سد سرپری
بر همین اساس مدیریت نظارت بر طرح های عمرانی مناطق نفت خیز به نمایندگی از شرکت ملی نفت ایران، برابر تعهدهای اجتماعی آبفای خود، با اعتبار ۴۰۰ میلیارد ریال، در تکمیل سد سرپری شهرستان کهگیلویه، استان کهگیلویه و بویراحمد مشارکت کرد.
این پروژه از تکالیف مسئولیت های اجتماعی مدیریت نظارت بر طرح های عمرانی مناطق نفت خیز در استان کهگیلویه و بویراحمد به شمار می رود که در کنار بیش از ۱۵۰ طرح دیگر در سال ۱۴۰۲ تکمیل شده است. کلنگ سد سرپری با هدف آبیاری ۴۵۰ هکتار از زمین های کشاورزی، کنترل سیلاب رودخانه بیمنجگان، فراهم کردن امکانات تفریحی و گردشگری و رونق اقتصادی و اشتغال زایی در منطقه کهگیلویه زده شده است که روند اجرایی آن در دولت سیزدهم شتاب گرفت.
سد سرپری با ظرفیت ۳ میلیون مترمکعب، ارتفاع ۲۷ متر، طول تاج ۲۳۴ متر، تراز نرمال آب ۷۵۲ و امکان تأمین آب ۴۵۰ هکتار زمین کشاورزی، مهم ترین پروژه عام المنفعه در استان کهگیلویه و بویراحمد به شمار می رود.
سد سرپری، افزون بر فراهم کردن آب مزارع کشاورزی، فرصت ایجاد منطقه ای تفریحی و گردشگری برای شهروندان و کمک به رونق اشتغال است که بنا بر برآوردها برای ۷۰۰ نفر به صورت مستقیم و ۸۰۰ نفر غیرمستقیم اشتغال ایجاد می کند.
بنا بر اعلام مدیریت نظارت بر طرح های عمرانی مناطق نفت خیز شرکت ملی نفت ایران، ۳ همت از محل مسئولیت اجتماعی وزارت نفت در سال ۱۴۰۳ به کهگیلویه و بویراحمد اختصاص یافته است تا تکالیف بیشتری تکمیل شود و به بهره برداری برسد، ضمن اینکه ۳۳۶ پروژه عمرانی و اقتصادی در این استان تعریف شده که از دو سال گذشته تاکنون ۲۳۸ مورد از این طرح ها به بهره برداری رسیده است.
از احیای قنات تا اهدای زندگی
احیای قنات های نیمه جان استان خراسان جنوبی را شاید بتوان یکی از مهم ترین خدمات آبرسانی مدیریت نظارت بر طرح های عمرانی مناطق نفت خیز به نمایندگی از شرکت ملی نفت ایران دانست؛ جایی که قنات شاهرگ اصلی و از مهم ترین منبع تأمین آب آشامیدنی و کشاورزی آن است تا آنجا که افزون بر ۷ هزار و ۵۰۰ رشته قنات در خود جای داده و استان اول کشور در حوزه تعداد قنوات است.
بحث قنات ها و مشارکت شرکت ملی نفت ایران بعد از دور اول سفر رئیس جمهوری به خراسان جنوبی انجام و بعد از این سفر ۲۰ میلیارد تومان از ظرفیت مدیریت نظارت بر طرح های عمرانی مناطق نفت خیز برای بازسازی و احیای قنات های خراسان جنوبی در نظر گرفته شد و به گفته بابک دارابی مدیر نظارت بر طرح های عمرانی مناطق نفت خیز، در یک بازه زمانی کوتاه نسبت به بازسازی و احیای این قنوات تلاش شد و این پروژه ها به سرانجام رسید. در حال حاضر آب دهی ۳۰ درصد افزایش یافته و هر ثانیه، ۷.۵ لیتر آب دارد که باعث شادمانی و شعف مردم شده است.
یکی از اهالی خوشحال این خطه در قاب دوربین به خبرنگار مشعل می گوید: «اگر کاری از دستتان برمی آید، برای قنات کوتاهی نکنید. حیف است واقعاً. به این فکر کنید که مردان قدیم بدون امکانات و تجهیزات و فقط با یک چراغ، کلنگ، سطل و چرخ عمرشان را برای قنات داده اند. ۱۳ کیلومتر حفاری در عمق ۹۰ تا یک متر و ۸۰ شوخی نیست تا آب به سطح زمین برسد.»
یکی دیگراز اهالی ضمن خرسندی از احیای قنات های نیمه جان با تلاش شرکت ملی نفت می گوید: «قبل از اینکه این قنات احیا شود، فقط به اندازه آشامیدن یک پرنده آب داشت، اما از زمانی که احیا شد، تمام مردم از آن استفاده می کنند و حال دلشان خوب شده است. قبل از این هیچ کس نمی توانست حتی یونجه برای دام بکارد.»
پیشرفت 85 درصدی طرح های مسئولیت اجتماعی
به گفته امیرعلی آبادی، ناظر عالی قنوات استان خراسان جنوبی، احیای قنات باعث شده خانواده ها در این خطه بمانند و شهر و روستا را رها نکنند.
ماندن مردم به خاطر آب است که اگر نباشد، می روند، زیرا الف اول آبادانی از آب است و اگر نباشد، آبادی ای در کار نیست.
بنا بر اعلام مدیر نظارت بر طرح های عمرانی مناطق نفت خیز، پروژه های عمرانی از محل مسئولیت اجتماعی وزارت نفت در دوره اول سفر رئیس جمهوری به خراسان جنوبی پیشرفت ۸۵ درصدی داشته و از ۸۵۰ میلیارد ریال اعتبار اختصاص یافته برای تکمیل طرح های عمرانی استان، تاکنون ۶۱۰ میلیارد آن تخصیص یافته است.
به گفته بابک دارابی، در دور دوم سفر رئیس جمهوری هم ۲ هزار و ۵۷۰ میلیارد ریال تعهد داریم که در زمینه آبرسانی، آموزشی، بهداشتی و زیرساختی است و می کوشیم تا پایان سال جاری به ۱۰۰ درصدی تعهدهای خود پایبند باشیم.