وقتی فناوری به کمک صنعت می آید
نفت و هوش مصنوعی
مشعل فناوری به پیشرفت و پیشبرد سریع هر حوزه ای کمک می کند. استفاده از فناور ی های نوین در حوزه های مختلف از جمله نفت و گاز نیز می تواند توان این حوزه ها را در بسیاری از بخش ها افزایش دهد.فناوری های حوزه نفت به موضوعاتی مانند زیست فناوری، رباتیک، هوش مصنوعی، خودرانی، شبکه های ۵G و ۶G واقعیت افزوده، اینترنت اشیا، ابرداده ها، پردازش داده های بزرگ (Big Data)، امنیت سایبری و بانک های اطلاعاتی غیرمتمرکز، تقسیم بندی شده و در آینده نیز این انتظار وجود دارد که ترکیبی از این فناوری ها برای ایجاد مجموعه هایی عظیم و پایدار به دنیا عرضه شود و مورد استفاده قرار گیرد. فناوری هایی که توان بسیاری از حوزه ها را افزایش می دهد و مسیر رشد و توسعه آنها را کوتاه می کند. به عنوان مثال می توان به شبکه ۵G و ۶G اشاره کرد. این شبکه به دسترسی سریع و قابلیت انتقال داده های بزرگ و پیچیده کمک می کند. همچنین هوش مصنوعی و یادگیری عمیق، امکان تشخیص الگو و پردازش داده های بزرگ را به ما می دهد و در بهینه سازی عملیات نفت و گاز بسیار کارآمد است.
به طور کلی باید گفت آینده به شدت تحت تاثیر فناوری هایی خواهد بود که بتوانند در زمینه های مختلف کمک کننده باشند، به طوری که می توان بیشتر از گذشته از داده ها و اطلاعات استفاده کرد و به دنبال آن، پیشرفت بیشتری را در زمینه های مختلف از جمله حوزه نفت و گاز شاهد بود.
امروزه باپیشرفت فناوری و استفاده از آن درحوزه نفت و گاز شاهد اتفاقات خوبی هستیم و استفاده از حسگرهای جدید پیشرفته به منظور پایش و کنترل فعالیت های تولیدی و حفاری، ساخت ماشین های خودران، رباتیک، اینترنت اشیا، همچنین بهره گیری از هوش مصنوعی و پردازش داده های بزرگ و امنیت سایبری، نمونه هایی از این رخدادها هستند.
در حال حاضر حسگرهای هوشمند، شبکه های ارتباطی پیشرفته، پردازش داده ها و داده کاوی، فناوری های مبتنی بر ابرداده ها و توسعه سیستم های امنیت سایبری، فناوری هایی هستند که درحوزه نفت و گاز کاربرد دارند.
به عنوان مثال رباتیک و ماشین های خودران درصنعت نفت و گاز، بهبود بهره وری و کاهش خطر در فعالیت های حفاری و تولید را به دنبال دارد. همچنین استفاده از هوش مصنوعی و پردازش داده های بزرگ در تحلیل داده های جمع آوری شده می تواند به پیش بینی کاهش مشکلات و هزینه ها کمک قابل توجهی کند.
استفاده از فناوری های نوین درصنعت نفت و گاز جای خود را پیدا کرده و توانسته است تاثیر زیادی بر بهبود منابع نفت و گاز و کنترل بهینه آن داشته باشد، افزون بر این، توانسته است هزینه های تولید، انتقال و ذخیره سازی را کاهش دهد.
فناوری های صنعت نفت و گاز
سیستم های پایشگری و حسگرهای هوشمند: حسگرهای هوشمند که در سیستم های صنعتی نفت و گاز مورد استفاده قرار می گیرند، می توانند دقیقا تعیین کنند که کدام قطعات خراب هستند و به پایش وضعیت فرآیند و ماشین آلات و تجهیزات نیز کمک می کنند.
رباتیک: ربات ها توانسته اند در فعالیت هایی مانند حفاری، ساخت تجهیزات، خط لوله، پایش برخط وضعیت کمک کننده و بهبود بهره وری را به دنبال داشته باشند.
اشیای هوشمند و اینترنت اشیا: این اشیا می توانند به کنترل و پایش فرایندهای تولید کمک کنند و امنیت و کارایی دستگاه ها را بهبود بخشند.
هوش مصنوعی و یادگیری عمیق: این فناوری توانسته است در تحلیل داده ها به کار آید و ارائه پیش بینی ها را در مورد رفتار مخازن و تجهیزات نفت و گاز و فرایندهای عملیات تولید را فراهم کند.
امنیت سایبری: برای افزایش امنیت در صنعت نفت و گاز استفاده از فناوری های مبتنی بر هوش مصنوعی و همچنین توسعه سیستم های امنیتی غیرقابل نفوذ امری ضروری است.
سامانه های تشخیص پیشرفته: این سامانه ها، امکان شناسایی زودهنگام خطرها و مسائل ایمنی را فراهم می آورد، به طوری که باعث کاهش خطرات و بهبود ایمنی در صنعت نفت و گاز می شود.
تبدیل شدن به یک صنعت هوشمند
استفاده از فناوری تاثیرات قابل توجهی در صنعت نفت و گاز خواهد داشت، به ویژه با ورود فناوری های هوشمند و اینترنت اشیا، این صنعت می تواند به سرعت به یک صنعت هوشمند و اتوماسیون شده تبدیل شود. به عنوان مثال استفاده از فناوری های هوشمند، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا یا رباتیک موجب افزایش بهره وری و کاهش هزینه ها می شود.همچنین تحلیل داده های بزرگ می تواند به کمک شرکت هابیاید تا هزینه های مرتبط با تعمیرات و نگهداری به طور بهینه تر مدیریت شود. یکی دیگر ازمزایای استفاده از فناوری های هوشمند، بهبود ایمنی است، به طوری که با تشخیص زودهنگام خطر های بالقوه، شاهد ایمنی بیشتر، کاهش خطرها و از بین رفتن تجهیزات خواهیم بود. حمایت از محیط زیست با استفاده از تجزیه و تحلیل داده های بزرگ و فناوری های هوشمند، یکی از مهم ترین مزایای استفاده از فناوری های هوشمند است. صنایع نفت و گاز با بهره گیری ازاین فناوری ها می توانند بیش از پیش برحمایت از محیط زیست تمرکز کنند و آلودگی به نحو قابل توجهی کاهش یابد.
انرژی های تجدیدپذیری مانند باد، نور، خورشید و گسترش آنها نیز می توانند به کاهش پیامدهای استفاده از سوخت های فسیلی بینجامد. توسعه شبکه های انرژی هوشمند می تواند به صنایع نفت و گاز کمک کند و با برقراری ارتباط میان آنها، سبب بهره وری بیشتر و هزینه کمتر شود و دستاوردهای مهم اقتصاد انرژی را رقم بزند. تولید انرژی پاک هم از جمله مواردی است که امروزه از اهمیت زیادی برخوردار است و بسیاری از شرکت های نفت و گاز در حال توسعه فناوری های خود در این زمینه هستند.
دانستنی های هوش مصنوعی
هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) که به اختصارAI نیزخوانده می شود، این روزها به یکی از داغ ترین مباحث فناوری و کامپیوتر تبدیل شده است؛ از این رو اخبار بی شماری را از پیشرفت های رخ داده در این حوزه می شنویم. اگر بخواهیم هوش مصنوعی را به صورت مختصر و مفید تعریف کنیم باید بگوییم «هوش مصنوعی شاخه ای گسترده از علوم کامپیوتر است که بر شبیه سازی هوش انسانی در ماشین ها، به ویژه سیستم های کامپیوتری تمرکز دارد و از دیرباز و با قدرت گرفتن سیستم های کامپیوتری، نسخه های اولیه آن نیز معرفی و عرضه شد. امروزه در بسیاری از صنایع به دلیل استفاده از ماشین آلات بزرگ و صنعتی از هوش مصنوعی استفاده می شود، از آن جهت که می تواند به افزایش دقت و کاهش نیروی انسانی کمک کند. نسخه های اولیه این فناوری تنها قابلیت برنامه ریزی های ساده و ابتدایی، اما کاربردهای زیادی داشتند. به مرور زمان و با قدرت گرفتن و پیشرفت روزافزون هوش مصنوعی که به ماشین ها اجازه می دهد توانایی های ذهن انسان را مدل سازی کنند یا حتی آنها را بهبود بخشند، بسیاری از شرکت های بزرگ و کوچک صنعتی به این فناوری روی آوردند تا به کمک آن بازدهی کارکنان و ماشین آلات خود را افزایش دهند. در واقع می توان گفت در سیستم های هوش مصنوعی با ترکیب مجموعه های بزرگی از داده ها و الگوریتم های پردازش هوشمند و تکراری سعی می شود یادگیری ماشین بهبود یابد و سرعت بیشتری پیدا کند، به طوری که این ماشین ها تصمیماتی می گیرند که معمولاً نیازمند سطحی از تجربه انسانی است و به انسان ها کمک می کند تا مشکلات احتمالی را پیش بینی و آنها را حل و فصل کنند. نقطه خاص هوش انسان، انطباق پذیری است. انسان این ظرفیت را دارد که با وضعیت های گوناگون محیط پیرامون خود کنار بیاید و رفتارش را با استفاده از شرایط تغییر دهد. از این رو تلاش برای دادن این ویژگی به ماشین ها منجر به شکل گیری شاخه ای به نام یادگیری ماشین شده است. به باور بسیاری از متخصصان، این حوزه مهم ترین زیرشاخه AI است.
جایگاه ایران
پیشرفت روزافزون علم و فناوری و استفاده از آن، توسعه و پیشرفت بسیاری از کشورها را در پی داشته، به همین دلیل امروزه استفاده از فناوری های نوین در زندگی روزمره موضوعی اجتناب ناپذیر و شاید به همین دلیل است که حضور در بین کشورهای دارای جایگاه در فناوری از اهمیت بالایی برخوردار است.
Nature Index که یک پایگاه داده در زمینه رتبه بندی کشورها در حوزه هوش مصنوعی است، کشورها را براساس مقالات تحقیقی منتشر شده در ۸۲ مجله علوم طبیعی با کیفیت که از سوی یک گروه مستقل از محققان انتخاب می شوند، دنبال می کند. براساس گزارش ها، ایران در رتبه بندی Nature Index با انتشار ۳۰۲۲۱ مقاله در حوزه هوش مصنوعی در بین کشورهای برتر این حوزه، جایگاه سیزدهم را در اختیار دارد.
کاربردهای فناوری نوین در ایران
عملکرد و محبوبیت هوش مصنوعی به شکل قابل توجهی درحال افزایش است. این فناوری، توانایی یک سیستم یا یک برنامه را برای تفکر و یادگیری ماشینی از تجربه ارتقا می دهد، موضوعی که باعث شده هوش مصنوعی در ایران نیز کاربردهای زیادی پیدا کند.
تجارت الکترونیک
فناوری هوش مصنوعی این امکان را برای کسب و کارهای آنلاین فراهم آورده که بتوانند با مشتریان خود تعامل بهتری داشته باشند و کیفیت ارائه خدمات خود را تا حد زیادی بالا ببرند. به عنوان مثال، هوش مصنوعی می تواند به کاهش احتمال کلاهبرداری از کارت های اعتباری کمک زیادی کند.
آموزش
درست است که بخش آموزش بیشترین تأثیرپذیری از انسان را دارد، اما هوش مصنوعی به آرامی توانسته است در این بخش نیز خود را نشان دهد و مورد استفاده قرار گیرد. هوش مصنوعی به افزایش بهره وری دانشکده ها کمک کرده و باعث بالا رفتن کیفیت آموزش شده است.
ناوبری
براساس تحقیقات MIT، فناوری GPS مبتنی بر داده های هوش مصنوعی، بهترین مسیر و ایمن ترین آن را در اختیار کاربران قرار می دهد که به عنوان مثال می توان به استارت آپ های فعال و موفق ایرانی اشاره کرد که تا حدودی هوش مصنوعی را وارد چرخه خدمات خود کرده اند.
مراقبت های بهداشتی
شاید برایتان جالب توجه باشد که هوش مصنوعی کاربردهای متنوعی هم در بخش مراقبت های بهداشتی دارد وسیستم بهداشت و درمان کشور نیز درحال استفاده از آنهاست. با کمک هوش مصنوعی، ماشین آلات و تجهیزات پیشرفته پزشکی که در انجام عمل های جراحی حساس به کار می روند، طراحی و ساخته شده اند. علاوه بر این، هوش مصنوعی می تواند به تجزیه و تحلیل شرایط یک بیمار با داده های آزمایشگاهی ودیگر داده های پزشکی برای اطمینان از تشخیص زودهنگام کمک کند.
صنعت کشاورزی
هوش مصنوعی برای شناسایی عیوب و کمبود مواد مغذی در خاک هم مورد استفاده قرار می گیرد. برای این کار از برنامه های بینایی کامپیوتر، رباتیک و یادگیری ماشین نیز کمک گرفته شده است. گفته می شود هوش مصنوعی می تواند محل رشد علف های هرز را تجزیه و تحلیل یا به برداشت محصولات با حجم بالاتر و سرعت بیشتر نسبت به کارگران انسانی کمک کند.
امنیت داده ها
با توجه به پیشرفت روزافزون هوش مصنوعی، بسیاری بر این باورند که هوش مصنوعی(AI) حال و آینده بخش فناوری را به طور کامل در دست می گیرد. امنیت داده ها یکی از مهم ترین دارایی شرکت های فناورمحور است، از این رو یکی از رایج ترین وحیاتی ترین بخش ها برای استفاده از هوش مصنوعی به شمار میروند. تامین امنیت داده ها برای هر مؤسسه ای برای برآوردن وظایف قانونی و عملیاتی حیاتی است. این کار در حال حاضر به همان اندازه که اهمیت دارد، دشوار نیز شده است و بسیاری از کسب وکارها راه حل های امنیتی مبتنی بر هوش مصنوعی را به کار می گیرند تا داده های مشتریان خود را از دست