دستاوردهای اچ اس ای و پدافند غیرعامل پالایشگاه آبادان در دولت سیزدهم
تصفیه 40 تن«لجن نفتی» در هر ساعت
سمیه راهپیما| پالایشگاه آبادان به عنوان پالایشگاهی سرآمد و پیشرو در تولید، با توجه به اقدام هایی که از سالیان گذشته به خصوص در دولت سیزدهم انجام داده، همسو با رعایت الزام های اچ اس ای و پدافند غیرعامل توانسته است دستاوردهای متعددی از جمله جمع آوری لجن های نفتی، لایروبی اسکله های نفتی و مواردی از این دست را در کارنامه خود ثبت کند. غلامرضا مکوندی، رئیس اچ اس ای و پدافند غیرعامل پالایشگاه آبادان در گفت وگو با خبرنگار «مشعل» درباره فعالیت های این حوزه توضیحات بیشتری داده است که مشروح آن را می خوانید.
با توجه به اهمیت اچ اس ای و رعایت الزام های آن در بخش های مختلف صنعت نفت به ویژه صنایع پالایشی، بفرمایید اچ اس ای پالایشگاه آبادان چه اقدام هایی را به ویژه از آغاز دولت سیزدهم تاکنون در دستور کار قرار داده است؟
با تغییر مدیریت پالایشگاه آبادان که همزمان با تغییر دولت بود، مسئولیت اداره این واحد به بنده سپرده شد؛ در این مدت، رویکرد اچ اس ای نیز قابل توجه بود و حرکت آن از سنتی به سوی مدرن سوق یافته است، ضمن اینکه در این مسیر، نگاه کلان مجموعه نیز پروژه محور شده است.
درباره تغییر رویکرد اچ اس ای از سنتی به مدرن بفرمایید که چه اقدام هایی از سوی این واحد انجام شده است؟
در فرایند مدرن سازی بسیاری از روش ها اصلاح و بازنگری، و برخی تجهیزات نیز بازسازی و نوسازی شده اند. مصداق این مهم درحوزه آتش نشانی و بازسازی سه دستگاه خودروی اطفای حریق است.
مصوبه های خوبی برای احداث ایستگاه جدید آتش نشانی کلاس A و اتاق بحران داریم که تمام آنها را پیگیری و اجرایی خواهیم کرد. به دلیل امکانات خاصی که برای اتاق بحران در نظر گرفته شده است، این امکان فراهم خواهد شد که بتوان کنترل بحران پالایشگاه و حتی شهر آبادان را در دست گرفت.
از دیگر اقدام ها و دستاوردهای مهم حوزه اچ اس ای، اجرای طرح مطالعات مفهومی پالایشگاه برای واحدهای قدیمی و جدید است که پروژه بزرگ پدافندی را شامل می شود. شروع عملیات اجرایی این پروژه مربوط به سال 96 است و به نتیجه نرسیده بود، اما با پیگیری های زیاد منجر به نتیجه شد.
افزون بر موارد یاد شده، چه اقدام های دیگری از سوی اچ اس ای پالایشگاه آبادان انجام شده یا در دست انجام است؟
همان طور که می دانید، شهر آبادان در سال 1401 با حادثه آتش سوزی ساختمان متروپل روبه رو شد و در آن سال تمام نیروهای اچ اس ای پالایشگاه برای مهار حادثه حضور داشتند. تمام مسائل از جمله غذا، کنترل آب، مسائل محیطی و... با اچ اس ای در ارتباط بود. در کنار آن 18 تا 20 واحد کوچک و بزرگ را بدون حادثه راه اندازی کردیم که دستاورد بزرگی برای پالایشگاه بود. همچنین در فصل تابستان همان سال به دلیل مشکل در شبکه آب زیرزمینی یکی از مناطق، شاهد پارگی خطوط آب زیرزمینی بودیم. به دلیل اینکه توازن میان تولید بنزین در سطح کشور برهم نخورد، همزمان با تولید، اقدام ها و پروژه های اصلاحی نیز انجام شد.
از دیگر اقدام های مهمی که البته مربوط به سال 1401 است، افتتاح بزرگ ترین واحد تقطیر خاورمیانه با راه اندازی واحدهای فاز 2 است و در کنار آن، 18 واحد فرایندی نیز راه اندازی و تکمیل شد.
یکی از کارهای خوبی که در فاصله زمانی 1401 و 1402 انجام شد، رفع مشکل پارکینگ برای تانکرهای حامل فراورده های نفتی است. برای رفع این مشکل، زمینی در ایستگاه 8 آماده سازی شد و افزون بر رفع مشکل پارکینگ، مخاطرات زیست محیطی به حداقل ممکن کاهش و شرایط ایمنی نیز در حد بالایی افزایش یافت.یکی دیگر از اقدام های مهم در این حوزه عملیات برون سازمانی است. می توان گفت بیش از یک سوم سال به خدمات رسانی برون سازمانی مربوط می شود. برای مثال در سال 1401، بیش از 114 مورد اعزام نیرو برای عملیات اطفای حریق ثبت شده و در سال 1402 نیز (تا بهمن ماه) 100 مورد اعزام برای خدمات رسانی به ثبت رسیده است.
چه موضوع های دیگری در زمینه آتش نشانی حائز اهمیت و توجه است؟
باید گفت در زمینه ابلاغیه ها و روش های نوینی که در کشورهای جهان اول انجام می شود، پروژه PSM یا مدیریت ایمنی فرایند را در دستور قرار داده ایم، فاز اول آن مصوب شده است و مهرماه 1403 آغاز خواهد شد.
پروژه طرح پیش از حادثه(PIP) را نیز در دستور کار داریم و اکنون 85 درصد پیشرفت داشته است و گزارش نهایی آن در نیمه نخست 1403 تکمیل خواهد شد.
پروژه دیگر به تعیین مناطق بسیار سرد(هات کول) و بسیار گرم(هات وارم) که ناشی از آتش سوزی های کلان در آنهاست، بازمی گردد. این طرح برای اولین بار در پالایشگاه آبادان اجرا می شود. بنا بر این طرح اگر یک مخزن، حالت انفجاری پیدا کند، لازم است محدوده تحت الشعاع قرار گرفتن این انفجار ارزیابی شود تا بتوان آن حادثه را کنترل کرد و فعالیت های لازم را برای کاهش این فرایند مدنظر قرار داد.
فاز دوم این طرح نیز در دستور کار قرار دارد و در بخش های مختلف پالایشگاه اجرایی خواهد شد. بنا بر این طرح در صورت بروز حادثه، مواردی همچون دامنه حادثه، پیامدهای و اقدام های اصلاحی با شرایطی ایمنی تری برای مردم شهر و پالایشگاه لحاظ شده است. با توجه به اقدام های انجام شده در حوزه ایمنی و آتش سوزی توانسته ایم 56 درصد کاهش آتش سوزی را در سطح پالایشگاه شاهد باشیم.
همچنین بیشتر فعالیت های تعمیراتی مثل کپسول های آتش نشانی، پودرساز، تعمیرات خودروهای آتش نشانی و پمپ ها در پالایشگاه و از سوی کارکنان واحد مربوطه انجام می شود. نیروی انسانی از جمله موارد مهمی است که خوشبختانه با تلاشی که در این جهت صورت گرفت، توانستیم بخشی از این کمبود را با جذب نیرو جبران کنیم، همچنین توانستیم دوره های جدیدی از دستورعمل ایمنی پیش از راه اندازی واحدها (PSSR) در تعمیرات اساسی را برای کارکنان این حوزه لحاظ کنیم، ضمن اینکه توانسته ایم چرخه مدیریت پسماند( LCA) را با ایجاد نرم افزار مربوط به آن (FAST) برای ایمنی و محیط زیست اجرایی کنیم.
با توجه به اینکه پالایشگاه آبادان در قلب شهر دارد، توجه به مباحث زیست محیطی اهمیت قابل توجهی دارد، لطفا بفرمایید در این زمینه چه اقدام هایی انجام شده است و چه برنامه هایی را در دستور کار دارید؟
طرح مقابله با آلودگی زیست محیطی را به تصویب رسانده ایم که نهایی شده و مورد تایید سازمان محیط زیست و اداره بندر قرار گرفته است. یکی از مواردی که پالایشگاه توانست به سرانجام برساند، بحث گازهای ارسالی به مشعل است که طرح مطالعاتی واحد دوم بازیافت گازهای فلر را انجام می دهیم و مراحل خود را برای رسیدن به نتیجه طی می کند.
چندین سال بود که لجن های نفتی پالایشگاه سردرگمی خاصی داشت و با پیگیری های صورت گرفته و در قالب جلسات متعدد با شرکت های دانش بنیان و دانشگاه های تهران، امیرکبیر، بهشتی، چمران و تبریز توانستیم این پروژه را به سرانجام برسانیم و نهایی کنیم. چندین پروژه اجرایی در کشور داریم که برخی از آنها برای نخستین بار در کشور است. با دانشگاه تبریز و یک شرکت دانش بنیان قرار داریم تا دستگاهی برای تصفیه 40 تن لجن نفتی در ساعت بسازد، ضمن آنکه برای جمع آوری لجن های نفتی، پودرهای لجن خوار را نیز خریداری کرده ایم. اکنون به دنبال ایجاد سازوکاری مناسب برای استفاده از این پودرها هستیم.
یکی از دستاوردهای دیگر، افزایش وسعت فضای سبز در پالایشگاه و محیط پیرامون آن است. الزام فضای سبز پالایشگاه 10 درصد بود و هم اکنون 38 درصد فضای پالایشگاه به فضای سبز اختصاص یافته است، ضمن آنکه امسال 23 هزار اصله درخت حرا را در اختیار شهر قرار دادیم و طرح فضای سبز ورودی شهر آبادان را نیز دنبال می کنیم.
بهداشت محیط و عملیات غیرصنعتی از موارد مهم دیگری است که اچ اس ای پالایشگاه آبادان دنبال می کند، در این زمینه چه فعالیت هایی انجام شده است؟
در حوزه بهداشت پروژه بررسی مشاغل را شروع کرده ایم که بر پایه آن ماهیت عوامل زیان آور و چگونگی آن پایش می شوند. همچنین این واحد شرایط خاصی دارد و به دلیل گستردگی، عملیات غیرصنعتی زیادی را انجام می دهد. مصداق آن نیز تامین و طبخ و توزیع غذا، ایجاد بهداشت در منازل سازمانی و... است.
پالایشگاه آبادان گستردگی زیادی در پهنه فعالیت های خود دارد و کنترل آن برای ساختار اچ اس ای مهم است. با اینکه وسعت، گستردگی، تعدد و جمعیت زیادی داریم، در سال های 1401 و 1402 توانستیم حوادث را کنترل کنیم. سال 1401 و 1402 برای بیش از 3 هزار نفر معاینات دوره ای استخدامی انجام داده ایم و گزارش مربوط به آن به ستاد پالایش و پخش ارائه شده است.
در هر پالایشگاهی افزون بر نیروهای قراردادی و رسمی، نیروهای پیمانکار نیز حضور دارند و آموزش آنها جهت رعایت اصول اچ اس ای بسیار قابل توجه است، در این زمینه چه اقدام هایی صورت گرفته است؟
روند آموزشی پیمانکاران بعد از کرونا به واحد اچ اس ای سپرده شده است و توانستیم آن را ترمیم کنیم. موفق شدیم در سه ماه اخیر میزان سرانه را از 82 صدم به 4.2 دهم برای هر نفر برسانیم. بیشتر آموزش ها در زمینه ایمنی و مباحث عمومی است و برای کارآموزان حین کار آموزش هایی را در نظر گرفته ایم.
دستورعمل اچ اس ای پیمانکاران را وزارت نفت اعلام کرده، اما برای آن ساختار سازمانی ایجاد نکرده است. ساختار جامعی در این زمینه نداریم، اما توانستیم ساختار مناسبی را برای اچ اس ای پیمانکاران ایجاد کنیم و در آن شرایط قراردادها، ریسک و وسایل استحفاظی را نیز مشخص خواهیم کرد. آموزش های لازم پیمانکاران را تعیین و برنامه های آموزشی آن را مشخص می کنیم.
در پایان اگر صحبتی باقی مانده، بفرمایید.
یکی دیگر از مواردی که در پالایشگاه آبادان به آن توجه می شود، فعالیت در حوزه مسئولیت اجتماعی است.
همسو با این مهم با مسئولان محلی شهر، هماهنگی و تعامل های لازم وجود دارد. برای مثال هنگام برگزاری مسابقات در شهر آبادان، واحد اچ اس ای، خودروهای آتش نشان را همراه با نیروهای مربوط به محل برگزاری اعزام می کند.
در حوزه مسئولیت اجتماعی، این واحد (اچ اس ای) خدمات زیادی نیز به شرکت های اطراف خود ارائه می دهد؛ تامین آب آتش نشانی پتروشیمی، ارائه برخی خدمات به شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران، شرکت خطوط لوله و مخابرات و... . همچنین جامع سازی بیمه های تمام تاسیسات، آتش سوزی ها و مسئولیت مدنی دیگر فعالیت هایی است که اچ اس ای پالایشگاه آبادان به انجام آنها مبادرت می ورزد.