دستاوردهای شرکت ملی گاز ایران در چهل و پنجمین سال پیروزی انقلاب
پیشتازی در افتتاح پروژه ها
مشعل: نام شرکت ملی گاز ایران این روزها بار دیگر بر سر زبان ها افتاده؛ از یک سو همزمان با فصل زمستان و تامین پایدار گاز همه بخش ها به ویژه بخش خانگی و از سوی دیگر پیشتازی در افتتاح پروژه های گازرسانی همزمان با دهه فجر این شرکت را زبانزد خاص و عام کرده است. صنعت گاز را می توان یکی از انقلابی ترین و مردمی ترین صنایع کشور برشمرد، ویژگی که در «دولت کار و فعالیت» نمود ویژه تری یافته و شاهد ثبت اقدام های مثبت و تاثیرگذاری در آن هستیم. با مرور تاریخ پرافتخار صنعت گاز، کارنامه ای درخشان در همه بخش ها مشاهده می شود؛ صنعتی که این روزها به اصلی ترین زیرساخت، محرک اقتصاد و رونق تولید بدل شده است.
بدون اغراق گاز یکی از مهم ترین مولفه های تحقق سیاست های عدالت اجتماعی و محرومیت زدایی به شمار می آید که زمینه ساز افزایش رفاه و آرامش به ویژه برای مناطق کمتر توسعه یافته شده است. از سوی دیگر، انرژی یکی از مهم ترین پایه های توسعه بوده و هرکجا که گاز توسعه یافته، همزمان دیگر شاخص ها نیز رشد کرده است. گاز در محروم ترین و دورافتاده ترین مناطق کشور هم خودنمایی می کند و همگان از این نعمت خدادادی بهره مند شده اند. بررسی آمار و ارقام ضریب نفوذ گاز در جامعه شهری و روستایی، گواه آن است که این سوخت راهبردی و ارزان در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی به همه جای کشور راه یافته است. دومین دارنده ذخایر و سومین تولیدکننده گاز جهان، سهم بیش از 74 درصدی در سبد انرژی کشور و بهره مندی خانوارهای ایرانی از نعمت گاز، تنها بخشی از عناوینی به شمار می آید که صنعت گاز در کارنامه درخشان خود ثبت کرده است.
با ورود به چهل و پنجمین سالروز پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، گاز در افتتاح پروژه های گازرسانی نیز پیشتاز بوده و سهمی قابل توجه از این موضوع را به خود اختصاص داده است.
با نگاهی به رویدادها و شاخص های گازرسانی طی 44 سال گذشته در می یابیم که از سال 1344 تا سال 1357 و با گذشت 13 سال، تنها 9 شهر و سه روستا به شبکه گاز متصل بود؛ این در حالی است که هم اکنون و با گذشت 44 سال از پیروزی انقلاب و ورود به چهل و پنجمین سال تولد آن، بیش از یکهزار و 253 شهر و 39 هزار و 700 روستا از نعمت گاز برخوردارند. درصد بهره مندی خانوارهای شهری و روستایی از گاز شاید بهترین شاخص برای نمایش کارنامه گاز در حوزه محرومیت زدایی از کشور باشد؛ هم اکنون توزیع گاز میان 27.5 میلیون مشترک بخش خانگی در جریان است. این رقم بیانگر آن است که کارکنان این صنعت توانسته اند گاز را مهمان بسیاری از خانه های اهالی ایران زمین کنند؛ خانه هایی که تا پیش از این با نفت سفید و هیزم گرم می شد!
تولید یک میلیارد مترمکعب گاز
در طول این سال ها، در حوزه تولید و پالایش گاز نیز شاهد اقدام های متنوعی بوده ایم. توليد و فرآورش گاز در ايران تا سال 68، روزانه تنها 35 ميليون مترمکعب بود و با راه اندازی سه ردیف پالایشگاه فاز 14 هم اکنون ظرفیت فرآورش یک میلیارد و 74 میلیون مترمکعب در 20 پالایشگاه وجود دارد. از سوی دیگر، انتقال گاز از مبادي توليد و پالايشگاه ها تا مراكز مصرف نیز از حساسيت و اهميتي بالا برخوردار است. نباید از نظر دور داشت که ایران، دارای چهارمین شبکه گسترده دنیا از نظر طول خطوط است. این شبکه به لحاظ پیچیدگی، مشابهی در دنیا ندارد و به واسطه وجود کریدورهای مختلف و رابط های بین خطوط سراسری، دارای ساختاری حلقوی بوده که آن را از شبکه های عمدتا خطی یا درختی سایر کشورهای دنیا از جمله روسیه و کانادا متمایز کرده است.
توسعه زیرساخت ها در 45 سال
تا پیش از انقلاب تنها دو هزار کیلومتر خط لوله انتقال گاز و 14 ایستگاه تقویت فشار گاز احداث شده بود اما صنعت گاز هم اکنون با بیش از 39 هزار کیلومتر خط لوله انتقال گاز فشار قوی، 91 ایستگاه تقویت فشار گاز و 333 توربوکمپرسور وظیفه تامین گاز همه بخش های کشور را به عهده دارد؛ زیرساخت هایی که طی بیش از چهار دهه گذشته ایجاد شده است. زیرساخت هایی که برای ساخت آن هزاران هزار میلیارد تومان هزینه شده تا گاز تولیدی کشور به ویژه از پارس جنوبی را از جنوب به مرکز، شرق، غرب و شمال کشور منتقل کند. توسعه خطوط انتقال و تاسيسات تقويت فشار گاز در حالي در 44 ساله گذشته شتابي چشمگير داشته که براساس برنامه هاي تعريف شده، در قالب سند چشم انداز 20 ساله، طول خطوط انتقالي از 39 هزار کیلیومتر کنونی بايد به حدود 70هزار كيلومتر و تاسیسات تقویت فشار گاز نیز از 91 به 140 مورد افزايش يابد.
خوداتکایی صنعت گاز
با وجود تحریم های گسترده و بی سابقه چند دهه گذشته، صنعت گاز برای تحقق برنامه های تعریف شده راهی جز خودکفایی، بومی سازی و خوداتکایی نداشت. محدودیت هایی که از اوایل پیروزی انقلاب ایران در دستور کار قرار گرفت تلاش داشت تا مانع توسعه صنعت گاز شود، اما هم اکنون نام صنعت نفت و گاز ایران در بسیاری از حوزه ها در میان کشورها و شرکت های بزرگ صاحب فناوری خودنمایی می کند؛ این در حالی است که در مقطعی حتی اولیه ترین کالاهای مورد نیاز صنعت گاز از خارج تامین می شد، اما این صنعت هم اکنون به جایگاهی دست یافته که پیشرفته ترین فناوری های روزآمد را در اختیار دارد؛ به گونه ای که در برخی حوزه ها گوی سبقت را از رقبای صاحب نام ربوده و در فهرست نخستین های صنعت گاز جهان جای گرفته است.
کارنامه دولت سیزدهم
توجه ویژه به توسعه و بهره مندی از نعمت گاز در دولت سیزدهم با حساسیت خاصی در دستور کار قرار گرفت و در بیش از دوسال گذشته شاهد ثبت واقع و رویدادهای مثبتی در این حوزه بوده ایم. گازرسانی به 50 شهر و 6 هزار و 354 روستا تنها بخشی از اقدام های انجام شده از سوی شرکت ملی گاز ایران در طول بیش از دوسال فعالیت دولت سیزدهم به شمار می آید. برای گازرسانی به این شهرها و روستاها، یکهزار و 472 کیلومتر خط لوله انتقال گاز و پنج ایستگاه تقویت فشار گاز اجرا و احداث شده است. بر این اساس در طول دوسال گذشته در مجموع 46 هزار کیلومتر شبکه توزیع شهری و روستایی، 836 هزار مورد انشعاب نصب و بیش از یک میلیون و 538 هزار مشترک جدید جذب شده است. از سوی دیگر، هشت هزار مگاوات نیروگاه به شبکه گاز متصل شده و با 33 میلیون مترمکعب گاز بیشتر، مصرف گاز نیروگاه ها 20 درصد رشد داشته است. در صنایع عمده نیز شاهد افزایش 10 درصدی گازرسانی بوده ایم.
فعالیت های متنوع در پالایش گاز
افزایش40 میلیون مترمکعبی ظرفیت پالایشی کشور، کاهش 52 درصدی تزریق ال پی جی به خطوط، تعیین تکلیف مزایده گازهای مشعل پارس جنوبی و پالایشگاه های ایلام و پارسیان، برگزاری مزایده گازهای CO2 در پالایشگاه شهید هاشمی نژاد و بیدبلند، امضای تفاهمنامه 800 میلیون یورویی طرح افزایش راندمان اتان در 18 فاز معادل 9 پالایشگاه پارس جنوبی تنها بخش کوچکی از اقدام های صنعت گاز در حوزه پالایشی دولت سیزدهم به شمار می آید.
مگاپروژه هوشمندسازی گاز
آغاز مگاپروژه هوشمندسازی گاز با بیش از چهار میلیارد دلار سرمایه گذاری از دیگر اقدام های تاثیرگذار و مهم شرکت ملی گاز ایران در دولت سیزدهم به شمار می آید که بر اساس آن همه کنتورهای شبکه مصرف گاز هوشمند می شوند. از سوی دیگر، شرکت ملی گاز ایران در حوزه ایجاد مرکز کالیبراسیون کنتور گاز نیز خود را مکلف داشته و این طرح با محوریت مدیریت پژوهش و فناوری در حال انجام است.
افزایش ذخیره سازی گاز
دولت سیزدهم از حوزه ذخیره سازی گاز نیز غافل نمانده و در پی افزایش میزان و حجم ذخیره سازی گاز است. بر این اساس طرح شوریجه D که ظرفیت ذخیره سازی گاز را از دو میلیارد و 250 میلیون مترمکعب به 4.5 میلیارد مترمکعب افزایش می دهد، در دستور کار شرکت ملی گاز ایران قرار دارد. بررسی رویدادهای ثبت شده در طول سال های پس از انقلاب و دولت سیزدهم در صنعت گاز گواه مردمی و انقلابی بودن این صنعت است؛ صنعتی که یکی از مهم ترین اولویت هایش، محرومیت زدایی از مناطق مختلف به ویژه روستاها و تحقق سیاست های کلان نظام جمهوری اسلامی در حوزه عدالت اجتماعی بود، توانسته است در بسیاری از حوزه موفق عمل کند. روند گازرساني به اندک شهرهاي باقي مانده، روستاهاي بالاي 20 خانوار، صنايع و نيروگاه ها جاني تازه به این بخش ها تزریق کرده و با ورود گاز، فراورده های نفتي که پيش از اين در اين واحدها مصرف مي شد، به بخش صادرات اختصاص يافته است. با تداوم جايگزيني گاز با فراورده های نفتي، افزون بر کاهش آلاينده هاي زيست محيطي و حفظ محيط زيست، شاهد ارزآوري از محل صادرات فراورده ها هم خواهیم بود.