گفت و گو با سرپرست مدیریت تولید شرکت ملی مناطق نفت خیزجنوب
ثبت رکورد تولید
مشعل تولید نفت خام ایران که در آغاز دولت سیزدهم در مرز ۲.۱ میلیون بشکه قرار داشت، در آستانه ورود به سال سوم دولت به کانال تولید روزانه سه میلیون و ۱۹۰ هزار بشکه نفت و هم اکنون به ۳.۴ میلیون بشکه رسیده که با وجود تشدید تحریم ها، افزایش ۵۰ درصدی داشته است. رئیس جمهوری، افزایش تولید و صادرات نفت را با وجود تحریم ها و تهدیدها، برگ زرینی در کارنامه دو ساله دولت مردمی خوانده است. تحریم های ظالمانه آمریکا پس از خروج از برجام، بیش از نیمی از ظرفیت صادراتی کشور را متوقف و میلیاردها دلار از درآمدهای کشور را حذف کرد و فرصت سوزی ها و عدم صیانت از بازارهای صادراتی نفت کشور، به تضعیف امنیت بخش تقاضا منجر شد، اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم، ورق برگشت و وزارت نفت طی 20 ماه اخیر توانسته است با بازاریابی و دیپلماسی انرژی فعال، صادرات نفت خام و میعانات گازی خود را در اوج تحریم های تاریخ صنعت نفت افزایش قابل توجهی بدهد که سهم حداکثری آن به شرکت ملی مناطق نفت خیزجنوب اختصاص دارد. این شرکت بزرگ ترین شركت تابع شركت ملی نفت ایران است که با ۴۵ میدان و ۶۵ مخزن هیدروكربوری بزرگ و كوچك در گستره ای افزون بر ٧٠ هزار كیلومتر مربع از استان بوشهر تا شمال خوزستان، حدود ۸۰ درصد نفت خام و ۱۶ درصد گاز كشور را تولید می كند. در این قلمرو وسیع نفتی میدان های بزرگی همچون اهواز، گچساران، مارون، آغاجاری، كرنج و پارسی و بی بی حكیمه قرار دارند. در سال 1401 با فروش نفت و هماهنگی های انجام شده متوسط تولید در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب به عنوان بزرگ ترین شرکت تولید کننده نفت درکشور افزایش قابل توجهی داشته است ودر تیرماه 1402 به رکورد تولید دو میلیون و 450 هزاربشکه رسیده است؛ این میزان تولید حدود 85 درصد برنامه سقف تولید کشور را در بر می گیرد و درصورت برداشته شدن تحریم ها آمادگی کامل برای تولید حداکثری ایجاد می شود. غلامرضا نورانی، سرپرست مدیریت تولید شرکت ملی مناطق نفت خیزجنوب در گفت وگو با «مشعل» به زوایای دیگری ازاین اقدام ها پرداخت که در ادامه خوانید.
وضعیت تولید نفت مناطق نفت خیز جنوب قبل و بعد از تحریم های ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا در سال 1397 چگونه بود؟
در پالایشگاه های داخلی حتی در زمان تحریم نیز کاهش تولید به واسطه کاهش خوراک نداشتیم و حدود 85 تا 90 درصد خوراک پالایشگاه های داخل از میدان های مختلف مانند اهواز، مارون و گچساران تأمین می شود. هم اکنون به علت وضعیت پیش آمده در سطح بین الملل و تحریم ها تولید برخی مخازن نفت صادراتی همچون منطقه آب تیمور، منصوری، گچساران و آغاجاری کاهش پیدا کرده است که در حال اصلاح آنها هستیم.
توان تولید نفت خام شرکت ملی مناطق نفت خیزجنوب در زمستان سال 1401 به حدود 9/2 میلیون بشکه در روز(ظرفیت پیش از تحریم ها) رسید که این توان تولید در صورت ایجاد شرایط مناسب، می تواند افزايش يابد.
سقف روزانه تولیدشرکت ملی مناطق نفت خیزجنوب پیش از تحریم های ترامپ، حدود دومیلیون و 800 هزار بشکه بوده که با آغاز تحریم ها به شدت کاهش پیدا کرده ، به طوری كه درخرداد ماه 1399 به یک میلیون و 100 هزاربشکه که کمترین مقدار تولید در طول سال های پس از انقلاب اسلامی به شمار می آید، رسید.همچنین صادرات نفت در این زمان به کمترین مقدار ممکن رسیده بود. از آذر ماه 1400 با تمهیدات صورت گرفته، روند تولید افزایش پیدا کرد و سپس به بیش از دومیلیون و 400 هزاربشکه در روز رسید و روند افزایشی تداوم یافت.
در دو سال گذشته تولید مناطق نفت خیز جنوب چه میزان افزایش پیدا کرده است؟
از پاییز 1400 تا خردادماه امسال، تولید نفت از یک میلیون و 600 هزاربشکه در روز به دو میلیون و 350 هزاربشکه در روزرسید.
این یعنی ما حدود 750 هزار بشکه افزایش تولید داشته ایم که حاکی از 47 درصد افزایش تولید است.
تحریم ها روی کدام شرکت های بهره برداری مناطق نفت خیز جنوب بیشترین تاثیر را داشت؟
تاکید می کنم تفاوتی میان شرکت ها قائل نیستیم. به عنوان مثال شرکت بهره برداری نفت و گازمارون تأمین کننده خوراک پالایشگاه های کشوراست. تولید این شرکت، حتی درمواقع تحریم نیزبین 90 تا 95 درصد بوده وهم اکنون نزدیک به 100 درصد رسیده است؛ بنابراین، تحریم ها هیچ تاثیری روی این شرکت نداشته است، اما بیشترین تاثیر تحریم روی شرکت های بهره برداری نفت و گاز گچساران، آغاجاری و کارون بوده، زیرا این شرکت ها افزون برتامین نیاز پالایشگاه های داخلی، نفت صادراتی را نیز تأمين می کنند.
بیشترین تولید نفت از کدام میدان نفتی شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب صورت می گیرد؟
میدان نفتی اهواز بالاترین تولید را دارد و پس از آن مارون و گچساران هستند. البته باید این را هم اضافه کنم که به صورت طبیعی حدود 350 تا 500 هزاربشکه درسال کاهش در کل میدان های نفتي داریم. به همین منظور، برای نگهداشت آنها تعمیرات چاه ها و چاه های توسعه ای جدید را داریم که در طول سال ها انجام شده و افزون برآن، باید تأسيسات سطح الارض (روی زمینی) را تعمیر و نگهداری کنیم.
چند گرید نفتی در این شرکت صادر می شود؟
تاکنون تنها دو گرید نفتی (نفت سبک و نفت سنگین ) صادرات داشتیم که هم اکنون با تغییرات ایجاد شده، توانایی خود را برای ارائه دو گرید جدید نفتی شامل نفت فوق سنگین و نفت سنتزی نیز ایجاد کرده ایم، از نفت سنتزی محصولات سبک تر مانند بنزین و گازوییل تولید می شود که با توجه به نیاز کشور به بنزین و گازوییل بیشتر این ترکیب به پالایشگاه های کشور کمک می کند تا محصول اصلی شان افزایش پیدا کند.
آیا این گرید به بازار های صادراتی عرضه شده است؟
این گرید به منظور استفاده پالایشگاه های داخلی طراحی شده و هم اکنون به بازارهای صادرتی نیز قابل عرضه است. با وجود آن که تحریم ها تهدیدی برای کشور محسوب می شد.
درچه بازه زمانی قادر هستید به تولید حداکثری دست پیدا کنید؟
شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب با توجه به قدمت تأسیسات خود از زمان اعمال کاهش تکلیفی تولیدات، برنامه منسجمی را برای تعمیر تاسیسات خود آغاز کرد که طی ساليان گذشته به علت تولید حداکثری این اقدام صورت نگرفته بود. در سال 1401خوشبختانه حدود 50 درصد بیش از سال های پیشین کار های تعمیراتی در شرکت انجام شد، از این رو با توجه به انجام کا رهای تعمیراتی به راحتی آماده بازگشت به بازار هستیم. برخی تصور می کردند بازگشت شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب به بازار سال ها طول بکشد و اذعان داشتند ایران برای جبران این یک میلیون کاهش حداقل شش ماه تا یک سال به وقت نیاز دارد، اما ظرف 45 روز تا حداکثر 2 ماه و در دو مرحله این اتفاق رخ خواهد داد. اکنون به تدریج بخش عمده ای از تولید نفت بازگشته و با استفاده از تغییرات ایجاد شده به حدود 80 تا90 درصد ظرفیت تولید رسیده است.
چه مقدار از تولید شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب صرف تامین خوراک مجتمع های پتروشیمی می شود؟
پتروشیمی ها خوراک های متفاوتی همچون گاز و گازمايع و نفت از شرکت ما دریافت می کنند، به عنوان مثال روزانه حدود 65 هزار بشکه خوراک مایع به پتروشیمی بندر امام ارسال می شود، افزون برآن پتروشیمی بوعلی سینا به طور متوسط 21 هزار بشکه نفتا، پالایش گاز بید بلند خلیج فارس 30 میلیون متر مکعب گاز را از شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب تامین می کند. کل خوراک پتروشیمی رازی 1.8میلیون متر مکعب است که ازطریق شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب روزانه 25 میلیون متر مکعب از خوراک گازی پتروشیمی مارون و بیش از 90 درصد خوراک پالایشگاه های نفت از سوی این شرکت تامین می شود.
برنامه های آتی شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب چیست؟
با توجه به وضعیت مناسب فروش و صادرات نفت تصور می کنم تا پیش از پایان سال 1402 به سقف تولید باز گردیم. در دو زمستان گذشته در زمینه تامین گاز رکورد زدیم و باتوجه به مشکلات و ناترازی شدید گازی حدود 80 میلیون متر مکعب گاز را تامین کردیم و این گاز به شبکه سراسری تزریق شد. با توجه به افزایش تولید نفت در میدان های نفتی، پیش بینی می شود چهار تا پنج میلیون متر مکعب گاز همراه نفت بیشتر به تاسیسات منتقل و از طریق فراورش به شبکه بازگردانده شود.