نقش تعمیرات اساسی پارس جنوبی در برداشت حداکثری
آماده تر از همیشه
مشعل : میدان گازی پارس جنوبی به عنوان بزرگ ترین تولیدکننده هیدروکربور کشور با انجام تعمیرات اساسی روی سکوهای تولیدی، آماده برداشت حداکثری است. با پایان تعمیرات اساسی سکوهای میدان گازی مشترک پارس جنوبی که سلمان خزایی، معاون عملیات و پشتیبانی شرکت نفت و گاز پارس در گفت وگو با هفته نامه «مشعل» آن را یکی از متفاوت ترین تعمیرات اساسی در طول عمر 23 ساله پارس جنوبی در تابستان و پاییز 1402 می داند، می توان برای زمستانی گرم در سردترین روزهای سال اطمینان خاطر داشت. چه آنکه پارس جنوبی افزون بر انجام تعمیرات اساسی، آغاز تولید زودهنگام از فاز ۱۱ و بهره برداری از خط لوله جدید فاز ۱۶، آماده تولید پایدار گاز از بزرگ ترین میدان مشترک گازی جهان در زمستان ۱۴۰۲ است. برنامه تکلیفی شرکت نفت و گاز پارس، تأمین گاز زمستانی 696 میلیون متر مکعب در روز است و خزائی اظهارامیدواری می کند نه تنها مقدار برنامه بلکه فراتر از آن هم برویم.
میدان پارس جنوبی از بزرگ ترین منابع گازی مستقل جهان است که روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در خلیج فارس و ۱۰۰ کیلومتری ساحل جنوبی ایران قرار گرفته است. در سال ۱۳۶۹ با حفر نخستین چاه اکتشافی در این میدان، وجود گاز تأیید شد. سهم ایران از این میدان ۹۷۰۰ کیلومترمربعی، ۳۷۰۰ کیلومترمربع است که با ذخایر ۱۴هزار میلیارد مترمکعب، حدود ۸ درصد از ذخایر کل جهان را در خود جای داده و حجم ذخایر میعانات گازی این میدان ۱۸ میلیارد بشکه تخمین زده شده است.
پارس جنوبی ازدیروز تا امروز
سلمان خزایی، معاون عملیات و پشتیبانی شرکت نفت و گاز پارس با مروری کوتاه از میدان گازی پارس جنوبی می گوید: 9 سال پس از اکتشاف میدان عظیم پارس جنوبی، نخستین قرارداد توسعه ای این میدان برای فازهای ۲ و ۳ پارس جنوبی در حالی امضا شد که قطر شریک ایران در این میدان مشترک کارش را از سال ۱۹۹۰ (۱۳۶۹) آغاز کرده بود. عملیات توسعه فازهای ۲ و ۳ در مهرماه ۱۳۷۶ به شرکت فرانسوی توتال با سهم ۴۰ درصد، شرکتهای گازپروم روسیه و پتروناس مالزی هر یک با ۳۰ درصد واگذار شد. کار توسعه پارس جنوبی در آن سالها به این قرارداد ختم نشد. کمی بعد، در بهمن ماه همان سال قرارداد توسعه فاز یک پارس جنوبی با شرکت تمام ایرانی پتروپارس و توسعه فازهای ۴ و ۵ هم سال ۷۹ به کنسرسیومی متشکل از شرکت های انی ایتالیا به میزان ۶۰ درصد، پتروپارس و نیکو به میزان ۲۰ درصد، واگذار و قرارداد توسعه فازهای ۶ تا ۸ و ۹ و ۱۰ پارس جنوبی نیز تیر و شهریورماه ۷۹ و ۸۱ امضا شد. فازهای ۲ و ۳ پارس جنوبی به عنوان نخستین فاز پارس جنوبی بهمن ماه ۱۳۸۱ تکمیل و سرانجام ایران موفق به برداشت روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز از این میدان مشترک شد. افتتاح فازهای ۱ و ۴ و ۵ پارس جنوبی نیز از دیگر فازهایی بود که در آبان ماه ۸۳ و فروردین ماه ۸۴ افتتاح شد و این روند ادامه یافت تا وزارت نفت دولت سیزدهم با تمركز بر توسعه ميدان گازی پارس جنوبي، اتخاذ تمهيدات لازم و استفاده از تمامی ظرفیت های موجود، افزايش توليد گاز غني از اين ميدان مشترك گازي را در برنامه قرار داده و با فعالیت های انجام شده، میانگین تولید گاز غنی از میدان گازی مشترک پارس جنوبی در سال های اخیر، از روند افزایشی قابل توجهی برخوردار و با ثبت رکورد در تولید همراه بوده است.
تعمیرات بی سابقه
انجام تعمیرات سکوهای دریایی، فعالیتی متفاوت با سکوهای خشکی است و خزایی در این مورد می گوید: 20 سکو از مجموع 36 سکوی گازی در حال تولید به مدت 105 روز همزمان، در بازه زمانی 30 خرداد تا 5 آبان امسال در برنامه تعمیرات اساسی سالانه از سوی تیم های تخصصی تعمیرات در بخش خشکی و فراساحل پایش و تعمیر شدند معاون عملیات و پشتیبانی شرکت نفت و گاز پارس با تاکید بر ضرورت تعمیرات اساسی سکوهای گازی میدان مشترک پارس جنوبی می گوید: همیشه آمادگی برای تامین پایدار گاز در فصل سرما وجود دارد. او درباره برنامه ها و اقدام ها برای پایداری شبکه تامین گاز در فصل سرما از سوی شرکت نفت و گاز پارس اظهار می کند: در مدت زمان تعمیرات اساسی سال 1402 افزون بر سایر فعالیت های تعمیراتی متعدد، عملیات های سنگین و حساس شامل ایزولاسیون خطوط ۳۲ اینچ دریایی سکوهای گازی SPP1 و SPD15 (محدود کردن خطوط به کمک پیگ های جداکننده و سیالات خنثی) و متعاقب آن اصلاح خط جوش اتصالی این دو خط به سکوهای مربوط به خود، عملیات نصب دو دستگاه MOV32 سکوی SPD8، عملیات ترمیم عیوب ساختاری مخازن سکوی SPD10 و عملیات نصب گلایکول هیترهای سکوی SPP1 با موفقیت پایان یافت. معاون عملیات و پشتیبانی شرکت نفت و گاز پارس با اشاره به اینکه یکی از متفاوت ترین تعمیرات اساسی در طول عمر 23 ساله پارس جنوبی در تابستان و پاییز 1402 اتفاق افتاد، درباره جزییات آن توضیح می دهد: در این عملیات برای نخستین بار عملیات تفکیک و جداسازی خط لوله دریایی با تزریق توپک های اسفنجی نیتروژن، گلایکول و کف آتش نشانی و مسدودکننده مکانیکی انجام تا شرایط جوشکاری روی لوله 32 اینچ مهیا شود. براساس توضیحات خزایی، تفاوت و مشخصات تعمیرات اساسی امسال سکوهای گازی پارس جنوبی با سال های قبل شامل مواردی همچون جداسازی و مهیا کردن شرایط برای جوشکاری و رفع اشکان سرجوش خطوط لوله 32 اینچ در سکوهای شماره 1 و 15، تعویض دو دستگاه شیر32 اینچ در سکوی شماره8، جابه جایی و نصب مجدد دو دستگاه شیر 32 اینچ در وضعیت عمودی در سکوهای شماره 1 و15 بوده است. خزایی در پاسخ به اینکه برای زمستان امسال، عمده گاز از چه مجموعه هایی تامین می شود، می گوید: همانند سال های گذشته و حتی به میزان بیشتر با توجه به توسعه میدان گازی پارس جنوبی باز هم شرکت نفت و گاز پارس بیشترین سهم را از تولید انرژی کشور به ویژه در تولید گاز با سهم بیش از 70 درصدی و در بخش گاز و 40 درصدی بخش بنزین عهده دار است . او همچنین به صرفه جویی 200 میلیارد ریالی و بیش از 92 هزار نفر-ساعت کارکرد بدون حادثه در تعمیرات اساسی سکوهای گازی پارس جنوبی در سال ۱۴۰۲ اشاره می کند و می گوید: براساس بازرسی های صورت گرفته در طول سال و صدور دستور کارهای تعمیراتی، تعداد 13 هزار و 214 مورد دستورکار با پیشرفت میانگین بیش از ۹۸ درصد (وزنی) انجام شد.
ریسک های تعمیرات اساسی
بی تردید انجام تعمیرات اساسی آن هم در دل دریا و زیر آب، سختی ها و حساسیت های خود دارد. وقتی از خزایی درباره سختی ها و ریسک هایی که در تعمیرات اساسی با آن مواجه بودند، سوال می کنم، می گوید: با توجه به شرایط گرم و شرجی سکوها در روزهای گرم تابستان یکی از سختی ها و خطرهای گرما زدگی نفرات در فصل گرم است. او همچنین نبود شناور جرثقیل دار منطقه عملیاتی را از دیگر موارد در این عملیات برمی شمرد. به گفته معاون عملیات و پشتیبانی شرکت نفت و گاز پارس، سخت ترین بخش تعمیرات و کار در سکوی فاز یک به دلیل گستردگی تجهیزات در این سکو و بازکردن یک دستگاه شیر عمودی بوده است که از ابتدای نصب (23 سال قبل) تاکنون باز نشده و به دلیل زنگ زدگی پیچ های کاملا سفت و محکم شده بود. یکی دیگر از نکات بارز در تعمیرات اساسی سال جاری، تجربه استفاده از دانش بنیان ها در تامین قطعات بوده است که به گفته خزایی، تعمیرات کرمگن برقی فاز یک، مبدل های حرارتی و ... بسیاری دیگر از قطعات یدکی و فیلتر آب دریا از جمله آنهاست.
قدردان نعمت های الهی باشیم
خزایی یادآور می شود: با بهره گرفتن از تخصص و تجربه کارکنان تولید و عملیات شرکت نفت و گاز پارس و توانمندی شرکت های داخلی، 200 میلیارد ریال در تعمیرات اساسی سال جاری صرفه جویی شد و این تعمیرات در نتیجه کار گروهی منظم به ثمر نشست و با توجه به تجربیات ممتاز و ارزشمندی که در مدت زمان اجرا کسب شده، می توان در دیگر زمینه های عملیاتی مشابه و سایر شرکت ها نیز از این تجربیات در سال های آتی بهره مند شد. معاون عملیات و پشتیبانی شرکت نفت و گاز پارس با اشاره به تلاشی که در مسیر تعمیرات اساسی انجام شده و حداقل 50 درصد تولید وابسته به انجام تعمیرات اساسی است، نقش مهم مردم به عنوان مصرف کننده را مهم می داند و توصیه می کند که قدر این نعمت الهی را بدانند و در مصرف گاز صرفه جویی لازم را داشته باشند.