مديريت نظارت بر طرح هاي عمراني مناطق نفت خيز در دو سال فعالیت وزارت نفت دولت سیزدهم چه ميزان پروژه به انجام رسانده است؟ با وجود پیشینه طولانی توجه به بحث مسئوليت اجتماعی در نفت، اما شاهد هستيم بسياری از مناطق همجوار تاسيسات نفت و گاز همچنان با چالش هایی روبه رو هستند. در اين زمينه توضيح بفرمایيد؟
صنعت نفت ایران در طی عمر بیش از یکصد ساله به تجربههای بسیاری در مناسبات صنعتی خود با محیط اجتماعی و طبیعی پیرامون دست یافته است. اگرچه صنعت نفت در آغاز عمده توجه خود را به امور رفاهی و شغلی کارکنان و بهبود این امور معطوف میداشت و این امر به بعد درون سازمانی مسئولیت اجتماعی شرکت مربوط میشد. اما با توسعه و تثبیت صنعت نفت در مناطق نفت خیز، توجه به شرایط شغلی و ابعاد زندگی کارکنان صنعت نفت، همچنین شرایط زندگی جوامع محلی و بومی پیرامون و بالاخره موضوعات محیطزیستی به تدریج به شکل گیری ساختارهای خاصی منجر شد. این وضعیت حاکی از وقوع یک روند در سیر توجه صنعت نفت به موضوعات اجتماعی و محیطزیستی است که از شکل درون شرکتی(توجه به کارکنان) آغازشده و تا گستره بیرون از صنعت (توجه به محیط پیرامونی) ادامه یافته است.
در یک دهه اخیر ضرورت توجه جدی تر به جوامع محلی پیرامون مناطق عملیاتی با رویکرد توسعه پایدار محلی مورد تاکید وزارت نفت قرار گرفته است که ارتباط مستقیم تری با موضوع مسئولیت اجتماعی شرکتی دارد و روند توجه و عمل هدفمند به مسئولیت اجتماعی در صنعت نفت، با ابلاغ نظام نامه جديد مسئوليت اجتماعي از سوی مقام عالی وزارت، وارد مرحله جدیدی شد و اکنون موضوع مسئولیت اجتماعی شرکتی در صنعت نفت به طور منسجم تر، عملياتي تر و شفاف تری دنبال می شود.
به مصادیق بارز برخی از این اقدام ها اشاره بفرمایید؟
اجرای برنامههای آموزشی برای توانمندسازی جوامع محلی با تاکید بر گروه های آسیب پذیر مانند مهارت های فنی حرفه ای و توسعه فردی، کمک به تقویت بنیه علمی دانش آموزان ساکن جوامع محلی مناطق فعالیت صنعت نفت، تقویت و استفاده از ظرفیت های تولیدی و خدماتی جامعه پیرامونی و پیمانکاران محلی(با اولویت تعاونی های محلی) در زمینه تامین کالاهای مورد نیاز صنعت، حمایت و جلب مشارکت شرکت های دانش بنیان و استفاده از دستاوردها و ابتکار عمل های آنان در طراحی و اجرای برنامههای مسئولیت اجتماعی شرکت، همچنین ایجاد شرایط الزام برای ساکنان بومی همجوار تاسیسات نفتی(اقشار تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی و گروه های آسیب پذیر) و در صورت امکان، استفاده از امکانات خدماتی نظیر آموزشی، بهداشتی و درمانی و ورزشی در اختیار شرکت و مشارکت دادن آنها در برنامههای فرهنگی، مراسم و رویدادهای مختلف شرکت در چارچوب قوانین و مقررات صنعت نفت، آموزش و آگاه سازی جوامع محلی در زمینه اهداف توسعه پایدار از جمله صرفه جویی در مصرف آب و انرژی، تصفیه پساب و بازیافت پسماند و استفاده مجدد از آنها برای توسعه فضای سبز، امور کشاورزی محلی و نظایر آن و مشارکت با ذینفعان کلیدی و نخبگان محلی در احصای ظرفیت ها، نیازمندی ها و تدوین برنامههای عملیاتی مسئولیت اجتماعی را می توان از جمله اقدام های انجام شده در حوزه مسئولیت اجتماعی برشمرد.
موارد یادشده، از جمله اقدام هایی است که در نظام نامه صنعت نفت نیز مورد تاکید قرار گرفته اند و امید است بتوان گام های موثرتری در پاسخگویی به چالش های مناطق همجوار تاسیسات صنعت نفت برداشت. در سه سال اخير تا پايان سال گذشته، 124هزار و 815 مترمربع افزايش فضاي آموزشي در همه مقاطع از مدارس 1 كلاسه تا 24 كلاسه در سطح كشور داشته ايم كه استان هاي نفت خيز سهم بيشتري از اين افزايش را داشته اند.
افزون بر افزايش فضای آموزشي ذكر شده در كل كشور به صورت ويژه مي توان به فضاهای آموزشی دانش آموزی خاص از جمله مواردی مانند مركزگذاری آسيب های اجتماعی دانش آموزان، كمك به احداث مدارس كودكان استثنايی و مدارس دانش آموزان استثنايی، كمك به مدارس شبانه روزی، كمك به مدارس عشايری، كمك به تجهيز مدارس اوتيسم، كمك به احداث مجتمع های معلولين، كمك به تكميل مراكز فرهنگی و اردوگاه های دانش آموزی، هنرستان، فني حرفه ای ها و پژوهش سراها و احداث آمفی تئاترها، كتابخانه ها، مجتمع های فرهنگی، تربيتی و آموزشی اشاره کرد.
در حوزه ورزش و جوانان نیز هزار و 177 پروژه ورزشی تعريف شده است كه از این تعداد 800 پروژه روستايي و 377 پروژه شهری است كه از اين تعداد 807 پروژه زمين چمن، 223 پروژه سالن ورزشی، 63 مورد احداث و تجهيز فضاهاي ورزشی، 37 زمين ورزشی، 28 استخر سرپوشيده و روباز، 15 پارك ورزشی و 4 سالن ورزش های باستانی را مي توان نام برد.
مفهوم مسئوليت اجتماعي توجه به كاركنان سازمان را هم در برمي گيرد. صنعت نفت چگونه مي تواند در اين حوزه نقش آفرينی كند؟
وقتی صحبت از مسئولیت اجتماعی به میان می آید، بدون شک نمی توان نسبت به موضوع ذینفعان بی تفاوت بود. همکاران صنعت نفت از ذی نفعان اصلی و کلیدی این صنعت هستند. جا دارد این فرصت را مغتنم شمرده و از کلیه همکاران صنعت نفت و به خصوص شاغلین مناطق عملیاتی که در بسیاری از مواقع سال در شرایط سخت محیطی چه از لحاظ آب وهوایی و چه از لحاظ دوری از خانواده و گاه در محیط های دارای ریسک بالا فعالیت می کنند، قدردانی کنم و برای آنان آرزوی سلامتی و توفیق روزافزون داشته باشم. در خصوص توجه به کارکنان باید بگویم در نظام نامه صنعت نفت که به عنوان نقشه راه مسئولیت اجتماعی این صنعت است از شرکت های فعال در این صنعت خواسته شده که توجه به بهبود شرایط کار و زندگی کارکنان و حمایت اجتماعی از خانواده آنان را مورد توجه قرار داده و توسعه ایمنی و بهداشت در قبال کارکنان و جوامع محلی را سرلوحه برنامههای خود قرار دهند. بر این اساس، مواردی از جمله برگزاری دوره های آموزشی برای خانواده کارکنان نظیر دوره های تحصیلی، هنری، ورزشی و نظایر آنها، برگزاری دوره های مشاوره برای خانواده کارکنان در زمینه های تحصیلی، شغلی، آسیبهای اجتماعی و نظایر آن، توازن کار و زندگی و توجه به شایسته سالاری، نشان از اهتمام وزارت نفت به موضوع کارکنان دارد که به آن اشاره شد.
اقدام های مديريت نظارت بر طرح های مناطق نفت خیز تنها محدود به مناطق نفتی نيست و در ديگر شهرها نيز طرح های عام المنفعه انجام می شود. در اين زمينه نيز توضيح بفرماييد كه چه ميزان كار، اجرايی شده است؟
از ابتدای شروع به كار دولت سيزدهم، مصوبات سفرهای استاني رياست جمهور نيز به اين مديريت ابلاغ شده است و انجام خدمات عام المنفعه به ترتیب اولویت در دیگر استان ها نیز در دستور کار قرار دارد؛ با وجود این بالاترین سهم انجام این دست از اقدام ها و مناسبات مسئولانه اجتماعی در استان های نفت خیز، گازخیز و مناطق محروم بوده است.
ارتقاي توانمندی آموزگاران مناطق پارس جنوبی و غرب كارون از جمله طرح های قابل توجه اين مديريت بوده است. این طرح چگونه و با چه هدفی اجرایی شد؟
طرح توانمندسازی دبیران و معلمان و در برخی زمینه ها توانمندسازی دانش آموزان از آن دست اقدام های جدیدی به شمار می رود که مدیریت نظارت بر طرح های عمرانی مناطق نفت خیز با هدف توانمندسازی این قشر از زحمت کشان جامعه را در دستور کار خود قرار داده است. خوشبختانه این طرح در استان های بوشهر و خوزستان اجرایی شده است و نتایج تاثیرگذاری هم به دنبال داشت.
پیش از اجرای طرح توانمندسازی دبیران و معلمان، مدیریت نظارت بر طرح های عمرانی مناطق نفت خیز در اقدامی تازه بیش از سه دوره کلاس های کنکور با عنوان طرح تقویت بنیه علمی دانش آموزان منطقه پارس جنوبی و غرب کارون را برگزار کرد که همین دوره آموزشی سبب ساز اجرای طرح توانمندسازی شد. در طرح تقویت بنیه علمی دانش آموزان در مجموع هزار و 261 دانش آموز در آستانه کنکور را با هزینه ای افزون بر 100 میلیارد ریال تحت پوشش دوره های تقویت بنیه علمی قرار داد. در سال تحصیلی گذشته این طرح در استان بوشهر در برخی زمینه ها کلیه دانش آموزان پایه دوازدهم استان به تعداد 8 هزار و 599 نفر را تحت پوشش قرار داد که نهایتا رضایتمندی 96 درصدی دانش آموزان را به همراه داشته است. در بخش معلمان و آموزگاران نیز دوره های دانش افزایی برای کلیه دبیران متوسطه اول و دوم استان بوشهر به تعداد 4 هزار و 667 نفر برگزار شد که رشد 20 درصدی موفقیت های کسب شده استان در جشنواره ها و مسابقات برگزار شده کشوری و رضایتمندی 94 درصدی جامعه هدف را نشان می دهد. دراستان خوزستان امکان استفاده غیرحضوری و برخط (آنلاین) برای کلیه دانش آموزان پایه دوازدهم استان فراهم شد و 6 هزار و 287 نفر از دانش آموزان در طرح حضور داشته اند که از جمله نتایج آن ارتقای 6 دهم ميانگين نمرات آزمون نهايي استان خوزستان در مقایسه با ميانگين كشوري نسبت به سال تحصیلی گذشته بوده است. طرح در بخش معلمان و آموزگاران استان خوزستان برای دبیران متوسطه اول و دوم استان به میزان 249,547 نفر ساعت برگزار شده که ضمن ارتقای سطح علمی، رضایتمندی 95 درصدی آنها را نشان می دهد.
آیا مي توان نتيجه گرفت كه صنعت نفت در دولت سيزدهم در ايفای مسئوليت اجتماعي، عملكرد بهتری داشته است؟
با توجه به اين حجم تعهدات مي توان گفت رويكرد بسيار پراهميتی برای اين اقدام و ايفای نقش مسئوليت اجتماعی صنعت نفت انجام شده است.
مسئولیت اجتماعی، تکلیفی است که شاید نتوان برای آن پایانی قائل شد؛ صنعت نفت نیز بر این رویه است تا با سلسله اقدام های خود در این حوزه در این مسیر به درستی گام بردارد و در زدودن محرومیت، نقش آفرینی کند.