ظرفیت های سخت افزاری، دانشی، کارگاهی و آزمایشگاهی پژوهشگاه صنعت نفت در خدمت دانشجویان
همسویی طرح میزبان با اهداف وزارت علوم
مشعل جذب دانشجویان نخبه همواره به عنوان یکی از مسیرهای اصلی ورود به صنعت نفت مطرح بوده است. در این روند دوطرفه، هم دانشجویان و نخبه های رشته های تخصصی در موقعیت کاری مناسب خود قرار می گیرند و هم صنعت نفت می تواند از توانایی و ظرفیت های این نیروها بهره گیرد و مجموعه ای پویا و جوان داشته باشد. پژوهشگاه صنعت نفت به عنوان بازوی پژوهشی صنعت نفت ، در سال های گذشته ارتباط خوبی با دانشجویان و مراکز فناوری و دانشگاهی داشته؛ اما از چند سال قبل طرحی با عنوان «طرح میزبانی» را شروع کرده که هم صنعت پویای نفت را منتفع ساخته است و هم مراکز علمی و دانشگاهی کشو ر را.
طرح میزبانی پژوهشگاه صنعت نفت از دانشجویان مقاطع ارشد و دکترای دانشگاه های کشور، به پیشنهاد و حمایت وزارت نفت،همسو با اجرای سیاست همکاری بین مراکز دانشگاهی و صنعت نفت کشور، با هدف باز شدن درهای پژوهشگاه روی محققان و جامعه علمی کشور در مرحله اجرا قرار گرفته است. اجرای این طرح، امکان بهره گیری از ظرفیت های سخت افزاری، دانشی، کارگاهی و آزمایشگاهی پژوهشگاه صنعت نفت را به منظور خدمت رسانی به بدنه علمی کشور از طریق پایان نامه های دانشجویان تحصیلات تکمیلی فراهم می کند.
هدایت پروژه های دانشجویی به سمت نیازهای نفت
این طرح از اواخر سال 98 عملیاتی شد و در ادامه به دلیل ایجاد محدودیت های ناشی از شیوع ویروس کرونا در دانشگاه ها دچار رکود و مدتی هم متوقف شد، اما در ادامه به شکلی آنلاین این خدمات رسانی ادامه یافت.
از همان ابتدا دانشجویانی از دانشگاه های امیرکبیر، صنعتی شریف، آزاد، تربیت مدرس و دانشگاه های استان های دیگر برای بهره مندی از این خدمات، ثبت نام کردند. این طرح، برای میزبانی از ۵۰۰ دانشجوی کارشناسی ارشد و دکترای دانشگاه های کشور(سالانه 100دانشجو) پیش بینی شده و به طور مستقیم روی حوزه های مورد نیاز صنعت نفت تمرکز دارد و در چند سال اخیر، چرخه میزبانی از دانشجویان را ادامه داده است.
در عین حال، به شکل همزمان از طریق همکاری یک مجموعه شتاب دهنده دانش بنیان، بستری پویا به منظور سوق دهی پایان نامه ها و رساله های دکترا به سمت شکل گیری کسب و کارهای فناورانه ایجاد شده است. محققان جوان می توانند در بدو شروع، از مشاوره و منتورینگ متخصصان و کارشناسان ارشد اکوسیستم نوآوری و فناوری انرژی کشور بهره مند شوند. به این منظور، عناوین و موضوعات راهبردی پژوهشگاه صنعت نفت، برای تعیین و استخراج عناوین رساله ها و پایان نامه ها پیشنهاد شده است.
پژوهشگاه نفت، الگویی برای دیگر مراکز پژوهشی
عظیم کلانتری اصل، رئیس پژوهشگاه صنعت نفت از همان ابتدای شروع به کار خود، حضور نخبگان در پژوهشگاه صنعت نفت را بسیار حائز اهمیت دانسته و تاکید کرده بود که به دنبال روش هایی برای تزریق نخبگان به این مجموعه هستند؛ چراکه بدون تزریق نخبگان، این مرکز پژوهشی از بین خواهد رفت و فعالیت های برجسته این سازمان تحقیقاتی را باید حاصل ورود نخبگان دانست.
وی با بیان اینکه مرکز نوآوری پژوهشگاه صنعت نفت، مرکز نوآوری وزارت نفت است و باید عملکردی متفاوت با مراکز نوآوری دانشگاه ها داشته باشد، تصریح کرد: این مجموعه باید بازویی برای رصد فناوری ها و حل مشکلات صنعت، دانشجویان و نخبگانی باشد که با پژوهشگاه در ارتباط هستند.
چندی قبل هم علی خیرالدین، معاون فناوری و نوآوری وزیر علوم در بازدید از پژوهشگاه صنعت نفت و دیدار با رئیس این مجموعه گفت: راه اندازی سامانه نظام ایده ها و نیازها در دستور کار وزارت علوم است و با ایجاد آن، شناسایی نیازهای جامعه در هر بخش باید در اولویت کاری قرار گیرد.
وی افزود: این سامانه می تواند با ثبت و برطرف کردن این نیازها از سوی مراکز تحقیقاتی، دانشگاه ها و صنعت گام مؤثری را در پیشبرد اهداف جامعه بردارد.
خیرالدین تصریح کرد: می توان طرح ملی میزبانی را که در پژوهشگاه صنعت انجام می شود، همسو با اهداف این سامانه دانست و دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی می توانند با انجام پایان نامه یا رساله های خود، مشکلات و نیازهای صنعت را برطرف سازند. از سوی دیگر ،این طرح که توسط پژوهشگاه صنعت نفت اجرایی شده، می تواند با کارآفرینی و اشتغالزایی الگویی برای دیگر مراکز پژوهشی و سازمان ها شود.
معاون فناوری و نوآوری وزیر علوم در این بازدید، بر گسترش ارتباط صنعت و دانشگاه تاکید کرد و افزود: چنانچه پایان نامه کارشناسی ارشد و رساله دکترای دانشجویان در قالب موضوعات صنعتی و نیازمحور باشد، طبیعتاً حضور مجموعه ای نظیر پژوهشگاه صنعت نفت می تواند بستر مناسبی را برای پیشبرد اهداف دانشجویان فراهم کند.
وی یکی از راه های خلق فناوری را توسعه مراکز کارآفرینی دانست و گفت: تعامل میان دانشگاه ها با پژوهشگاه ها و پارک های علم و فناوری باید گسترش یابد، از این رو در جلسه ای با مدیران پژوهشگاه بر این موضوع مهم تاکید و مقرر شد، تفاهمنامه ای میان وزارت علوم و پژوهشگاه صنعت نفت با هدف توسعه همکاری های مراکز رشد و پارک های علم و فناوری منعقد شود.
خیرالدین به توانمندسازی دانشجویان در طول تحصیل نیز اشاره و تصریح کرد: متأسفانه دانشجویان در زمان تحصیل، آماده بازار کار نمی شوند و صرفاً مطالبی را به صورت تئوری فرامی گیرند که نمی توانند از آنها به صورت عملیاتی استفاده کنند، بنابراین ایجاد مراکز نوآوری در پژوهشگاه یا راه اندازی طرح ملی میزبانی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی می تواند در رشد و ارتقای دانشجویان بسیار موثر واقع شود.
پژوهشگاه، خلأ مراکز تحقیقات میدانی را پر می کند
در واقع پژوهشگاه صنعت نفت تلاش می کند تا جایگاه پژوهشگاه صنعت نفت را در زنجیره ایده تا بازار مشخص کند و در روند تحقق برنامه ها و طرح های دانشجویان و محققان، مسیر و جانمایی درستی را به آنها نشان دهد. پژوهشگاه صنعت نفت به همین منظور مطالعات گسترده ای را درباره فعالیت های پژوهشگاه های مشابه در سطح دنیا انجام داده و مشخص شده است که به عنوان یک سازمان پژوهش و فناوری در
(TRL (Technology Readiness Levels در سطح 4 از 7 جانمایی می شود. پژوهشگاه در چند سال اخیر تلاش کرده است، درهای خود را روی ظرفیت های علمیدانشگاه ها باز بگذارد تا دانشجویان و دانشگاهیان بتوانند در TRL های یک تا ۴ در این مجموعه به فعالیت های خود ادامه دهند، ضمن اینکه دانشجویان نیز می توانند از امکانات آزمایشگاهی و پتانسیل موجود در پژوهشگاه استفاده کنند. همزمان با این روند، صدها موضوع پژوهشی مورد نیاز صنعت در اختیار دانشجویان قرار می گیرد و آنها با استفاده از ظرفیت های موجود در پژوهشگاه می توانند این موضوعات را پیگیری کرده و به نتایج مثبتی دست یابند.
شاید یکی از خلأها در حوزه تحقیق و پژوهش و کار میدانی، وجود مراکزی باشد که دانشجویان رشته های تخصصی مرتبط با صنعت نفت، بتوانند ایده ها، ابتکارات و طرح های پیشنهادی خود را در این مراکز براحتی و بدون دغدغه پیاده سازی کنند. پژوهشگاه صنعت نفت در حال حاضر، نقش همین مرکز را دارد، به همین دلیل مراکز آموزشی و دانشگاهی باید قدر همکاری با آن را بدانند و از فرصت همکاری و کار مشترک با آن بهره ببرند.
پژوهشگاه صنعت نفت، همواره تکمیل کننده و حامی برنامه ها و پروژه های پژوهشی بوده و تلاش کرده به شکل موازی و در مسیر پروژه های دانشگاهی قرار نگیرد. پژوهشگاه در بسیاری موارد، نقش تسهیل کننده و رگولاتور را به عهده دارد و تلاش می کند موانع اجرایی را به حداقل برساند.
این پژوهشگاه، به پشتوانه میزان رضایت و استقبالی که از دانشجویان، دانشگاه ها، متخصصان و از سوی دیگر شرکت های زیرمجموعه صنعت نفت به دست می آورد، به راه خود ادامه می دهد. به همین دلیل ارائه بازخوردهای ناشی از اجرای این طرح ها و اقدامات صورت گرفته از سوی دانشجویان و استادان می تواند در اجرای بهتر پروژه میزبانی و طرح های دیگر راهگشا باشد.