نگاهی به تحولات صنعت پتروشیمی درچهل و چهارمین سالگرد انقلاب اسلامی ؛
مستقل، پیشتاز، پول ساز
مشعل صنعت پتروشیمی به عنوان یکی از بازوهای اصلی اقتصاد کشور توانسته است جایگاه و اثرگذاری خوبی را در داخل کشور و در سطح بین المللی ایجاد کند. این صنعت پس از انقلاب اسلامی با تکیه بر توان داخل و تلاش متخصصان افزون بر ادامه روند تولید، جریان توسعه و حضور موثر در بازارهای جهانی را نیز دنبال کرده است و امروز در بسیاری از زمینه ها به یکی از قطب های اصلی توسعه اقتصادی و صنعتی تبدیل شده است. همچنین این صنعت توانسته است به عنوان موتور محرک اقتصاد کشور در استان های مختلف جریان تولید و اشتغال به راه بیندازد و همزمان، ارز مورد نیاز دولت را تامین کند؛ به این جهت می توان گفت شرکت های پتروشیمی با وجود خصوصی بودن و تعهد به سهامداران خود، همراه خوبی هم برای دولت بوده اند.
وزارت نفت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی در دولت سیزدهم در بیش از یک سال اخیر ضمن بازخوانی و اصلاح برخی روند ها و ادامه پروژه های درحال اجرا، تلاش کرده است تا پروژه های متوقف و معطل مانده را نیز ساماندهی کند. در این مدت، صنعت پتروشیمی بزرگ تر، متنوع تر و از همه مهم تر مستقل تر شده است و اقدام هایی که از سوی این صنعت در مسیر خودکفایی وساخت بار اول در یک سال اخیر پیگیری شده، توانسته است تاثیرگذاری بالایی در این مسیر ایجاد کند. برخی دستاوردهایی که صنعت پتروشیمی دریک سال اخیر داشته است، از گذشته شروع شده و برخی دیگر نیز در یکی – دو سال آینده به ثمر می نشیند، اما این روند رو به جلو و پر امید، شروع شده است و باید نگاهمان به بازارهای جهانی باشد. تحقق تعدادی از این دستاوردها را به بهانه چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و درجهت تلاش برای شعار «ما می توانیم» مرور می کنیم.
افزایش 40 درصدی وصول درآمدهای حاصل از نفت خام، میعانات گازی و گاز طبیعی و محصولات پتروشیمی
پیگیری مشارکت و تامین مالی برای پتروپالایشگاه شهید سلیمانی و پالایشگاه مروارید مکران با سرمایه گذاری 18 میلیارد دلار با بانک ها و هلدینگ های بزرگ داخلی
شروع عملیات اجرایی طرح سبزواره پتروشیمی شهید همت با سرمایه گذاری 300 میلیون یورو و به منظور تولید سالانه 1 میلیون و 75 هزار تن اوره گرانول با استفاده از آمونیاک و دی اکسید کربن مازاد مجتمع های منطقه عسلویه
توسعه تعاملات با کشورهای همسایه و کشورهای ونزوئلا، کولا و نیکاراگوئه، ازبکستان، چین و عمان و پیگیری اجرای طرح های توسعه ای پتروشیمی کشور در کنار اجرایی سازی تفاهم نامه بین شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران و اتحادیه صنایع شیمیایی روسیه و صادرات اولین محموله کاتالیست های ایرانی به روسیه و افزایش بازارهای هدف صادراتی
ارتقای فناوری، توسعه و حمایت از شرکت های دانش بنیان و پیمانکاران و سازندگان صاحب صلاحیت داخلی که یکی از آنها به انعقاد 5 قرارداد و تفاهم نامه به ارزش 55 میلیون دلار برای داخلی سازی کاتالیست های مورد نیاز صنعت پتروشیمی انجامید.
انعقاد تفاهم نامه سه جانبه بین هلدینگ خلیج فارس و بانک ها و صندوق نوآوری و شکوفایی تا مبلغ 80 هزار میلیارد ریال جهت حمایت از شرکت های دانش بنیان فعال در این حوزه
تسریع در اجرای طرح های جمع آوری گازهای همراه NGL-3200 و NGL3100، تاسیسات پالایش گاز بید بلند خلیج فارس، پتروشیمی مارون و NGL خارگ در همکاری کامل صنعت پتروشیمی و شرکت ملی نفت
بازنگری مجوزها و طرح های پتروشیمی غیرفعال در دستور کار قرار گرفت تا طرح های غیرفعال تعیین تکلیف شوند.
بهره برداری از دو طرح انیدریدمالئیک پتروکیمیا ابن سینا و پتروشیمی دی آریا پلیمر خمین، آغاز عملیات اجرایی طرح های تولید پروپیلن از پروپان (PDH) شرکت های پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس و پتروشیمی پارس و پالایش پارسیان سپهر
پایان گازسوزی در مشعل های مجتمع پالایشی بیدبلند خلیج فارس و امضای ۸ قرارداد طرح جمع آوری گازهای مشعل شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس با شرکت های ایرانی
امضای چند قرارداد و تفاهم نامه برای ارائه دانش فنی و طراحی فرآیند و مهندسی پایه واحدهای پتروشیمی بین شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی و شرکت های پتروشیمی، برنامه ریزی برای داخلی سازی صدردصد کاتالیست های مورد نیاز صنعت پتروشیمی در کشور تا پایان دولت سیزدهم
امضای تفاهم نامه شرکت ملی نفت ایران با هلدینگ های پتروشیمی به ارزش حدود ۳ میلیارد دلار که بر اساس این تفاهم نامه ها، هلدینگ خلیج فارس مسئولیت مطالعه توسعه مخزن مارون، مارون خامی و جمع آوری گازهای همراه میدان های دارخوین و غرب کارون را عهده دار شد.
عملیات اجرایی طرح تبدیل گاز به محصولات با ارزش افزوده بالاتر (GTX) شرکت پتروشیمی تفتان آریا آغاز شد. برای اجرای گام نخست این طرح که در چابهار، قطب سوم صنایع پتروشیمی ایران احداث می شود، ۱. ۴ میلیارد دلار اعتبار در نظر گرفته شده است.
انبار مکانیزه و روباتیک پتروشیمی شهید تندگویان به عنوان پیشرفته ترین و هوشمندانه ترین انبار مکانیزه صنعت پتروشیمی با ۴۲ روبات صنعتی پس از ۲۰ سال بلاتکلیفی، آماده بهره برداری رسمی شد.
عملیات اجرایی طرح «سبزواره پتروشیمی همت» با سرمایه گذاری ۳۰۰ میلیون یورو به منظور تولید سالانه یک میلیون و ۷۵ هزار تن اوره گرانول در عسلویه آغاز شد.
عملیات اجرایی پروژه یک میلیون و ۶۵۰ هزار تنی پتروالفین فن آوران کلید خورد و این طرح وارد فاز اجرایی شد.
چهار طرح پایین دستی صنایع پتروشیمی با محوریت اقتصاد مقاومتی و در چارچوب طرح های دانش بنیان با دستور محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهوری در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی به بهره برداری رسید.
بهره برداری از طرح های آرتا انرژی، پارس گلایکول، آرین متانول، فاز نخست هنگام، ان جی ال ۳۲۰۰ (پالایش گاز یادآوران) و پتروشیمی گچساران نیز در برنامه افتتاح تا پایان امسال قرار دارند که با بهره برداری از این طرح ها، ظرفیت اسمی صنعت پتروشیمی از ۹۱ میلیون تن کنونی به حدود ۹۴ میلیون تن می رسد.
پتروشیمی، پیشانی اقتصاد آینده کشور
هم اکنون ۱۰۱ طرح پتروشیمی با سرمایه مورد نیاز ۷۰ میلیارد دلار در این صنعت در جریان است و حدود ۶۷ طرح از این طرح ها فعال هستند و در صورت تکمیل این 101 طرح، ۱۰۰ میلیون تن به ظرفیت صنعت پتروشیمی افزوده می شود. همچنین بر اساس اعلام دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی، سهم پتروشیمی ها از صادرات غیرنفتی در ۶ ماه نخست ۱۴۰۱ برابر با ۳۹. ۶ درصد بوده است. بر اساس این آمار،9 میلیارد و 650 میلیون دلار از 24 میلیارد و 251 میلیون دلارصادرات غیرنفتی در این مدت متعلق به پتروشیمی های کشور بوده است.
مرتضی شاهمیرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در یک برنامه تلوزیونی به مناسبت روز ملی پتروشیمی، نقش پتروشیمی در حوزه ارزآوری را بسیار تعیین کننده توصیف کرد و گفت: امسال10.5 میلیارد دلار ارز پتروشیمی در سامانه نیما برای مصارف بازرگانان عرضه شده، پارسال هم ۱۵ میلیارد دلار ارز از صنعت پتروشیمی به دست آمده که بسیار مهم است.
صنعت پتروشیمی نشان داده است که می تواند علاوه بر امروز، پشتوانه مطمئنی برای برای فردایی بهتر باشد و به همین جهت است که اقتصادهای برتر دنیا روی پروژه های پتروشیمی و دستیابی به محصولات متنوع تر و کاتالیست های کاربردی برنامه ریزی های بلند مدت کرده اند.
صنعت پتروشیمی ایران امروز ما این پتانسیل را دارد که به عنوان پیشانی اقتصاد کشور حرکت کند. به همین جهت است که طبق پیش بینی های شرکت ملی صنایع پتروشیمی در افق ۱۰ سال آینده ظرفیت تولید این صنعت به ۲۰۰ میلیون تن می رسد که سالانه ۱۸۰ میلیارد دلار ارزش افزوده برای کشور خواهد داشت.