گفت وگو با مدیر اچ اس ای و پدافند غیرعامل پالایشگاه بندرعباس
تکنولوژی در خدمت محیط زیست
مشعل یکی از حوزه های بسیار مهم و با درجه اهمیت بالا در صنعت نفت، اچ اس ای است که به واسطه حیاتی بودن و حساسیت بالای این صنعت از لحاظ اقتصادی، استراتژیک و پر خطر بودن دارای جایگاه ویژه ای است و این درجه از اهمیت موجب شده تا استانداردهای بیشتری در رابطه با اچ اس ای در صنعت نفت نسبت به سایر بخش ها لحاظ شود. شرکت پالایش نفت بندرعباس نیز با توجه به ماموریتی که برای تامین فراورده های نفتی مورد نیاز کشور به عهده دارد، اچ اس ای در آن با نگاه ویژه ای دنبال می شود. از جمله وظایف این بخش می توان به حفظ سلامت و ایمنی کارکنان و همچنین صیانت و حفاظت از محیط زیست با هدف حفظ تاسیسات با نگاه پدافندی و ایجاد آمادگی در کارکنان و عملکرد شرایط اضطراری حوزه پدافند غیر عامل و مدیریت بحران اشاره کرد. به منظور آگاهی از اقدامات و برنامه های شرکت پالایش نفت بندرعباس، با محمود نمازی، مدیر اچ اس ای و پدافند غیرعامل ( HSED) این شرکت به گفت وگو نشستیم که در ادامه می خوانید.
از ابتدای سال تاکنون، به چه میزان از طرح های پیشرفت و توسعه ای که در بخش اچ اس ای پیش بینی شده بود، رسیده اید؟
یکی از پروژه های مهم و راهبردی که در شرکت پالایش نفت بندرعباس در حال پیگیری و اجراست، طرح ملی بهبود کیفیت محصولات سنگین پالایشگاه است که تاثیر مستقیمی بر تولیدات هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی دارد، ضمن اینکه موجب کاهش میزان نفت کوره و تولید محصولات راهبردی مانند کک اسفنجی و پروپیلن می شود که یکی از کارهای مهم در خصوص اجرای این طرح ملی، انجام مطالعات HAZOP و HAZID واحدهای فرایندی و همچنین اخذ مجوزهای زیست محیطی برای آن است.
همچنین با پیگیری های انجام شده در زمینه ارزيابي ريسك بيمه اي که از سوی وزارت نفت یک الزام به شمار می رفت، پالایشگاه بندرعباس، نخستین پالایشگاهی بود که گام های موثری در این مسیر برداشت. انجام مطالعات ایمنی مبتنی بر رفتار و برگزاري 47 دوره درون واحدي مديريت ريسك برای تمام كاركنان، مطالعاتJSA واحدهای کارگاهی، شناسايي ريسك هاي جدي و غيرقابل قبول و انجام کارهای اصلاحي از اقدامات صورت گرفته در این خصوص است.
علاوه بر آن، پایش عوامل زیان آور کار همچون عوامل فیزیکی، شیمیایی و ارگونومی و اجرای منظم معاینات کارکنان از جمله اقدامات در بخش بهداشت صنعتی و کنترل فرایندهاست که با هدف جلوگیری از ایجاد آلایندگی و حفظ و صیانت از محیط زیست از سوی بخش محیط زیست شرکت پالایش نفت بندرعباس انجام می شود. در این رابطه، طی بازه زمانی مهر 1400 تا پایان شهریور 1401 در مجموع یکهزار و 568 مورد پایش و اندازه گیری محیط زیستی با میانگین ماهانه 131 مورد و در رابطه با عوامل زیان آور محیط زیستی نیز در بازه زمانی مذکور 968 مورد اندازه گیری با میانگین ماهانه 81 مورد به عمل آمده ا ست.
به روزرسانی تجهیزات و همچنین بالا رفتن تکنولوژی پالایشگاه چقدر بر کاهش آلایندگی هوا و سایر فاکتورهای محیط زیستی تاثیر دارد؟
شركت پالايش نفت بندرعباس بر اساس آرمان و ماموريت خود براي تحقق اهداف و منافع ملي با بهره گيري از كاركنان شايسته، با حفظ موازين و استانداردهاي زيست محيطي، در حوزه توليد پايدار انرژي در مسير توسعه و بالندگي روزافزون در حركت است، از این رو بهبود فرايندهاي توليد با تاكيد بر تحقيق و توسعه، مديريت دانش، بهسازي، نوسازي و توسعه توانمندي شركت، مورد اهتمام جدي قرار دارد.
یکی از اقداماتی که در اجرای پروژه های شرکت با هدف توسعه صورت می گیرد، توجه به جنبه های زیست محیطی است که در این خصوص تلاش شده با به روز رسانی مداوم فناوری به کار رفته و اجرای طرح های جدید، علاوه بر افزایش کمیت محصولات، کیفیت فراورده ها نیز بر اساس استانداردهای جهانی افزایش یابد که یکی از مهم ترین تاثیرات آن کمک به کاهش انتشار آلاینده هاست. در این رابطه می توان به پروژه افزايش توليد و ارتقای کیفیت بنزین و نفتگاز اشاره کرد که با اجراي اين طرح، كيفيت بنزین تولیدی به استاندارد یورو 5 و کیفیت نفتگاز توليدي نیز به استاندارد یورو 4 بهبود یافته است، به گونه ای که ميزان گوگرد نفتگاز تولیدی از 10 هزار PPM به كمتر از 50 PPM کاهش یافته که با این اقدام، افزون بر 35 هزار تن در سال گوگرد جامد بازیافت شده و از انتشار سالانه نزدیک به 7 میلیون تن آلاینده اکسید گوگرد(SOx) در هوا جلوگیری شده است.
از دیگر طرح های اجرا شده، می توان به طرح مبتكرانه افزايش 30 هزار بشكه اي ظرفیت خوراک پالایشگاه از 320 هزار به 350 هزار بشکه در روز بدون مصرف سوخت اضافي اشاره کرد که موجب جلوگيري از توليد و انتشار آلاينده هاي مختلف نظير CO2، CO، SOX و NOx به ميزان حدود 85 هزار تن در سال شده است؛ البته پروژه مدیریت گازهای مشعل که باعث بازيافت گازهاي ارسالي به مشعل و استفاده دوباره از آن در سوخت گازي پالایشگاه شده، كاهش مصرف گاز طبيعي و كاهش حجم آلاينده هاي ناشي از سوختن گازهاي مشعل را در پی داشته است.
اولویت های اچ اس ای برای کنترل ورود آلاینده ها به محیط زیست چیست؟ با توجه به موقعیت و شرایط زیست محیطی منطقه استقرار این پالایشگاه، در کدام زمینه ها مستلزم توجه بیشتر است؟
رعايت استانداردها، قوانين و مقررات زيست محيطي و الزامات مرتبط با آن پيوسته در سند چشم انداز شركت پالايش نفت بندرعباس قرار داشته تا همگام با فعاليت هاي توليد، از محيط زيست نیز محافظت شده تا در اختيار نسل آينده قرار گيرد. در حال حاضر استقرار استاندارد مديريت محيط زيست ISO14001 و ارتقای آن در سطح پالايش نفت بندرعباس ، همانند پلي اين شركت را به جايگاه صنايع پاك هدايت کرده و علاوه بر دريافت گواهي عدم آلايندگي در سال هاي اخیر، از سوي سازمان حفاظت محيط زيست كشور نیز از سال 95 تاکنون در لیست صنایع آلاینده سازمان محیط زیست معرفی نشده است.
شرکت پالایش نفت بندرعباس با رویکرد کاهش و کنترل تأثیرات زیست محیطی ناشی از فعالیت های خود، به حفاظت و صیانت از محیط زیست توجهی ویژه دارد و به طور جدی از اثرات فعالیت خود روی محیط زیست آگاه است، ضمن اینکه به دنبال هماهنگ کردن فعالیت های تولیدی خود با محیط زیست و تحقق بخشیدن به استفاده کارآمد از منابع انرژی، کمک به اشاعه فرهنگ حفاظت از محیط زیست و در نتیجه کمک به دستیابی به یک جامعه پایدار بوده و در این رابطه پایبندی به رعايت قوانين و مقررات زيست محيطي منطقه اي، ملي و بين المللي، استفاده از فناوری های جديد برای كاهش پسماندها و كنترل آلاينده هاي زيست محيطي، شناسايي، ارزيابي، كاهش، حذف يا كنترل موثر مخاطرات و جنبه ها و اثرات زيست محيطي، كاهش حوادث و اثرات سوء بر افراد و محيط زيست و استقرار نظام های مديريت زيست محيطي و مديريت انرژي و به روزرساني آنها در اولویت های این شرکت قرار دارد.
با توجه به قرارگیری شرکت پالایش نفت بندرعباس در مجاورت دریا و آب های آزاد، توجه به همه جنبه های زیست محیطی شامل هوا، خاک، آب های زیرزمینی و دریا در برنامه های این شرکت قرار دارد که در رابطه با کنترل و مدیریت آلاینده های هوا می توان به پایش مستمر خروجی ها نصب و راه اندازي سامانه های آنلاین پایش آلاينده هاي هوا، سامانه آنلاين پايش گازهاي خروجي روي دودكش واحدهاي عملياتي با هدف كنترل و كاهش آلاينده هاي زيست محيطي و حفظ آن در محدوده مجاز و نصب و راه اندازي ايستگاه سيار سنجش آلاينده هاي هوا اشاره کرد که با مراقبت های کنترلی صورت گرفته ، میزان انتشار این آلاینده ها همواره کمتر از مقدار استاندارد است.
همچنین به منظور كنترل بيشتر بر خروجي آب برگشتي به دريا نیز پارامترهاي فلزات سنگين و فاكتورهاي شيميايي در پساب، همچنین نمونه ورودي از آب دريا به پالايشگاه مورد اندازه گيري قرار می گیرد که به منظور جلوگيري از آلودگي آب هاي خليج فارس بر اساس یکی از مهم ترین قوانین و کنوانسیون های بین المللی در زمینه پیشگیری از آلودگی آب دریا با عنوان كنوانسيونMARPOL ، طرح جامع خريد تجهيزات رفع آلودگي دريايي و تدوين طرح اقتضايي مقابله با آلودگي دريايي از سوی شركت پالايش نفت بندرعباس به اجرا درآمده است.
در خصوص سایر اقدامات اچ اس ای برای جلوگیری از شیوع بیماری هایی مانند کرونا و در حال حاضر آنفلوانزای فصلی چه پیشگیری ها و اقداماتی انجام شده است؟
با توجه به شیوع ویروس کووید 19 در کشور و مشکلات ناشی از این بیماری و لزوم توجه به بهداشت و سلامت کارکنان در بحران های مشابه مانند بیماری آنفلوانزا که با شروع فصل پاییز شیوع آن نیز گسترش یافت، در همان ماه های آغازین بیماری کرونا، دستورالعمل مقابله با شرایط اضطراری ناشی از بیماری های واگیردار در شرکت پالایش نفت بندرعباس تدوین شد که هدف از تهیه این دستورالعمل، ایجاد آمادگی و تعریف اقدامات لازم در زمان شیوع بیماری های واگیردار بود.