نوبت روزهای روشن سکوی ایلام می رسد؟
گوشه فشرده امـا زنـده نفت
مشعل می گویند برایشان جزیره با سکو فرقی ندارد؛ وقتی تمام طول روزهای کاری، استراحت، خواب و اوقات فراغتت در فضایی بسته و با امکانات محدود و حداقلی باشد، دیگر فرقی نمی کند که در جزیره سیری باشی یا 18کیلومتر دورتر و روی سکوی ایلام!
واژه «کار سخت» برای کارکنان صنعت نفت، روی سکوی ایلام که به آنها لقب دورترین مرزبان های دریایی هم داده اند، تنها یک عنوان است. اگر تنها یک روز یا ساعاتی در کنار کارکنان سکوی نفتی ایلام زندگی کنید، خواهید دید که سختی کار آنها، آن هم در شرایط کمبود امکانات و نبود دسترسی ها، سال هاست که از آستانه تحملشان بالاتر رفته؛ اما آنها نجیبند و صبور و همچنان ایستاده پای کار.
برای ما به عنوان خبرنگار، ماموریت به سیری و سکوهای نفتی آن، یک برنامه مهیج و متفاوت است، می آییم که چند روز دیگر برگردیم؛ اما تلاش آنها که روی سکو هستند، این است که این اقامت چند روزه، در بهترین شرایط و به زعم خود با بهترین امکانات برایمان رقم بخورد. با پرواز (هلی کوپتر) به سکو می رویم و با پرواز برمی گردیم. در اتاق های مدیران اقامت داریم و برای تردد در جزیره نیز خودرویی در اختیارمان است؛ اما وقتی می بینیم کارکنان در شرایط عادی و بیشتر روزهای سال که اینجا آتش از آسمان و زمین و دریا می بارد، محل اسکان و استراحتشان، اتاقی 3 در 4 است که باید چهار نفری در آن زندگی کنند، به وقت رست یا همان زمان استراحت نیز باید با شناور تردد کنند (آن هم اگر شرایط آب و هوایی و دریا اجازه دهد)، دیگر حس خوبی به این امکانات نداریم.
جایی که از ما استقبال می کنند، هم سالن اجتماعات، هم tv room و هم رستوران است. یک باشگاه کوچک هم هست؛ اما در اتاق تعمیرات و ایمنی کوچکشان دور هم جمع می شوند و فوتبال دستی و دارت بازی می کنند. اینجا، یک جورهایی اتاق سیگارشان هم محسوب می شود. اواخر مهرماه است و ما در فصل نسبتا خوب سال به سیری رفته ایم. برایمان نگاه کردن به آبی آب و بیکرانگی آن، آرامش و شعف خاصی دارد؛ اما تکرار این حس، آن هم هر روز و در شرایط سخت، باز هم شیرینی و لذت اولیه را دارد؟ این آبی بیکران، یکی از در دسترس ترین چیزها برای آرامش داشتن کارکنان روی سکوست که البته در بیشتر روزهای سال از آن هم محروم می شوند؛ به طوری که در اوج شرجی هوا، نفسشان را تنگ می کند و دیگر دل و دماغی برای نگاه کردن به آبی بیکران نمی ماند. بعد از ساعت کار موظفی هم باید خیلی زود خود را به همان اتاق 3 در 4 فشرده و تاریک برسانند. اینجا روی سکوی ایلام در منطقه نفتی سیری فلات قاره، بخش مسکونی و عملیاتی سکو در کنار هم قرار گرفته و از این نظر، خطر بزرگی تهدیدشان می کند. در هر شیفت کاری روزانه، حدود 30 نفر روی سکو حضور دارند؛ اما تعدادی که باید روی سکو بمانند و شب در آن ساکن باشند 15 نفر است؛ یعنی فقط به اندازه یک قایق نجات! سکوی ایلام از سال 78 از سوی شرکت فرانسوی توتال به بهره برداری رسیده؛ اما از همان ابتدا به صورت UNMAN و بدون حضور نیروی مستقر برنامه ریزی و ساخته شده و به همین دلیل فضای عملیاتی و موجود برای کارکنان بسیار محدود پیش بینی شده است. 4 اتاق مسکونی برای گروه های خدمات و حراست، تعمیرات و ایمنی، مسؤول سکو و نوبتکار و مسؤول بهره برداری دارد که متناسب با شیفت کاری در این اتاق ها حضور می یابند. اتاق هایی کوچک و تنگ که با وجود تخت های دو طبقه و کمدهایی کوچک، امکان چرخش و ایستادن در وسط آن نیست. پنجره، نور و تهویه ای به بیرون ندارد و اگر فردی از بیرون صنعت نفت، این فضا و امکانات را ببیند، ذهنیتش در مورد کارکنان صنعت نفت تغییر می کند!
نمازخانه ای سیار در دل اتاق برق
دو واحد حراست و اچ اس ای که در واقع دو تا میز هستند که با یک کمد از هم جدا شده اند، در اتاق برق و در کنار تجهیزات و دستگاه های حساس مربوط به برق سکو قرار گرفته اند. در واقع یک واحد دیگر یعنی «ابزار دقیق» هم با قرار دادن یک میز، در همین قسمت جای داده شده است؛ اما در کنار این گوشه کوچک سکوی نفتی ایلام و در کنار واحد حراست و اچ اس ای و ابزار دقیق، مسجد یا اتاق نماز هم قرار دارد. یک فرش کوچک را در فضایی محدود پهن کرده اند و یک ظرف مخصوص مهر هم آن کنار گذاشته اند. مسؤول برق سکو که اهل پارسیان است، تجهیزات برق و مخابرات را که در فاصله یک قدمی از هم چیده شده، معرفی و به فضای محدودی اشاره می کند و می گوید: زیر پایمان پر از کابل و سیم کشی است و وقتی همه را بازکنیم، دیگر نمی شود اینجا راه رفت. گاهی هم که کار زیاد می شود و از ساعت کاری می گذرد، در همین نیم متر جا میان تجهیزات، زیلویی پهن می کنیم و می خوابیم. این قسمت از سکوی ایلام که در کنار اتاق چند متری رئیس سکو قرار گرفته، مهم ترین و پرترددترین قسمت سکوست که در فشرده ترین حالت ممکن چیده شده و برای عبور هر نفر، نفر دیگر باید بایستد.